Rotorua Weekender

Kai te parehua tē pā o Oruareimok­oroa

- Raimona Inia Whakaahua Raimona Inia

Oruareimok­oroa. Kai te uru tētehi pā whakairo e tū ana, kai raro ngā taketake o Tānemahuta ināianei e noho puku ana.

He ahakoa kua ngaro ngā tumu, me ngā tūwatawata me ngā tangata kai te kōrerongia tonungia a Oruareimok­oroa.

Kai te parehua tēnei pā. E rua hoki ngā awa kai tōna pūtake. Ko Ngongotahā kai tētehi taha, ko Otamaroa kai tētehi taha. E hoa mā kia kitea rawatia te pā nei, kātahi te tangata ka marama ki tēnei kupu ko te wehi.

Me rangatira ki te whakatakot­o rautaki e taea ai tēnei pā nui onamata. Me he moho kē te tangata e tika ana ia ki te umu. Ko Ngāti Haumia tētehi o ngā hapū ki tēnei whenua.

E hoa mā kāore au e huna i te kōrero, tē aro i ahau ki tēnei hapū.

Wheoi anō e rua anō hapū ki kōnei, ko Ngāti Tuara me Ngāti Kearoa.

Ko Weka te rangatira o Ngāti Haumia tērā tētehi kōrero e mea nā kai tētehi rangi ka kāwhakina e ia a Kuiangoing­oi te wahine o Te Rangiiwaho, koia tēnei he mokopuna nā Pukaki. Ka tonoa e Te Rangiiwaho āna kiritata a Ngāti Tunohopu, ka puta mai rātau ki a ia.

Ka takoto te matua, ka iti ki mua ka roa ki muri ka hoki a Te Rangiiwaho me tana rangatira a Kuinoingoi ki tō rātau pā.

Me i patu a Weka e Te Rangiiwaho kāore i kōrerongia. Wheoi anō ko tētehi kōrero anake tēnei. Ko te tino kōrero kai te wā e ora nei a Whitiora.

Ko Ngāti Raukawa te iwi nui ki tua o te hauāuru o Oruareimok­oroa. Kua tūtaki kē tātau ki tēnei rangatira.

Ki a Whaita me tana whaiaipō ki a Waiarohi me te māunga nui ko Hapārangi. Kai tēnei tātai kōrero hou ko Pipito te rangatira o Ngāti Raukawa, kua puta mai rātau ko tana iwi ki Oruareimok­oroa. Ka kitea rātau e te iwi.

Ko ngā toa kai wāhi kē atu. Ka oma a Whitiora ki Ngā Waru Pūmanawa o Te Arawa he kawe i te rongo tauā ki ngā iwi he whakaemi toa te take.

E ngaro ana ngā toa, kua mau taiaha ngā wāhine. E mea ana ka puta tētehi ki te matataki-ā-whiro ki te tauā kai tangata. E wāuna hoki kua horomia te ingoa o tēnei ruruhi ki ngā wai uriuri.

Kāti, kai te ātea e hītekiteki ana, e tikapokapo ana, ka tu te ope ka huaki te riri.

E tika ana, ko ngā wāhine me ngā tamariki anake ki te pā whakairo. Ka hinga te nuinga, ka ora te iti.

Ka puta a Whitiora ki ngā waiariki, e pāorooro kau ana te pahu e karanga nā ki ngā toa o te takiwā.

Ka puta ngā matākaikut­u, ka hoea ngā wai karekare, ka takahia te ara, ka noho ki Ngongotahā.

E rūnanga ana ngā rangatira. Ka hī te atatū kai te huarahi rātau e haere ana.

Ka huaki te riri, e āuē ana ngā amokura, e hāmama ana ngā waha, kai te hinga ngā rangatira, he rangatira anake i mate.

Kai runga a Ngāti Raukawa kai te pūtake a Ngai Te Arawa, ka whatiwhati haere ētehi, ka oma ngā morehu.

E oma ana ngā rangatira ka whāia a Whitiora e Pipito, ka tūturi a Whitiora e huri ana me te auporo i tana mere pounamu ki te tāhau waewae o Pipito, ka whati tana waewae, kai te whenua e oreore ana, ka rūpeke a Whitiora kai te tarouma o Pipito e hahau ana tana ika. Ka mate a Pipito.

Nā reira i hēmanawa ngā toa o Ngāti Raukawa. Kai te rangi a Te Arawa e ngūnguru ana, e hiko kau ana te rangi, ka whati te hoariri. Ka ora a Ngai Te Arawa. Engari anō e hoa mā.

e i ora a Ngai Te Arawa engari kia tika rā, i ora anō tātau i ngā wāhine mīreirei o Marutewhar­eaitu.

Nō reira e kui mā, tēnā kotou.

 ?? ?? Kua ngaro nga tumu me nga tuwatawata o te pa tawhito. —
Kua ngaro nga tumu me nga tuwatawata o te pa tawhito. —

Newspapers in English

Newspapers from New Zealand