Ka tangi te ngakau mo tenei mahi taurekareka
He rangi ua nui, he rangi marangai kai whare, ehara i te rangi pai kia puta ki te titiro ki ngā rāweketanga a ngā totohe, ā rātau mahi tukituki ki tētehi toa i Kakahoroa kai tūā o te taunga rerenga. Nā te kaha o te marangai ka peka kē ahau ki ngā tari o Ngāti Uenukukopako. Ka pōwhiringia ahau e Nireaha Pirika te tiamana o tēnei kāhui rangatira, kātahi ka tūponongia ki a Renee Kiriona taku hoa onamata. Nā Aggie Amotawa ahau i hautū ki tēnei whenua ka waiho māna hoki e whakaahua te wairua o te rangi. Ka riria te kaupapa nei e ahau, ehara pea ko te kaupapa ake engari ko te mahi a ngā totohe. He kaupapa tēnei i whakaaraara hai tākai i te kāinga kore ki te korowai o te aroha – anei kē kua tūkinongia. Me te tangi o te ngākau kai te wairua o ētehi o tātau tēnei wairua whakapōrearea tangata, tēnei wairua rāweke taputapu e pai ake ai te hāpori. Kai raro kē e putu ana.
Ka āta noho ahau ki te kapū tī kātahi ka tau te ngungurutanga o taku puku. Kai te whenua nei a Nireaha e noho ana he whakapae nānā he mōhio ngā totohe. Ko te āhua nei ko te mahi tukituki ā motukā me te rāweke kāinga he kaupapa i āta whakatakotoria e ētehi. Ko te pō tuatahi i rāwekengia ngā kāinga tāia a Nireaha e te moe. Nā te iwi tonu te whenua i hoko.he kotahi heketea te rahi. Kai te tau e rua mano, kotahi tekau mā rua tēnei whakaaro, ko te wāriu o te whenua, e toru rau e rima tekau mā rima mano tāra te nui. Tūturu nō Ngāti Uenukukopako te whenua, engari nā ngā āhuatanga pēhi tūpuna, hoko whenua ka ngaro i a rātau i te whenua nei.
Kotahi tekau mā toru o ngā kāinga kotahi tekau mā rima i tūkinongia. Ko te utu o ngā wini i pakarungia, he teitei rawa atu. Ko te tikanga hoki ka whakapūarengia ngā kāinga ā te Hānuere tata nei engari auare ake ināianei. Ka tatari anō ki a rua marama e tika ai ngā kāinga mō te tangata. He waimarie nō te iwi he Lockwood ngā kāinga nei ko ngā tino tūkinotanga ko ngā wini.
Ka nui hoki te whakamihi ki ngā pirihimana o te tāone, ka oti, kua mau i a rātau tētehi koretake kai te whare herehere ia. Kua whakahokia ki te iwi tō rātau taraka me tētehi poti nui, he poti kawe i te hapū me te iwi ki Mokoia ki a āhei ai rātau ki te kawe i ā rātau kaupapa tiaki whenua. Engari anō ko ngā kame whakarongo manu, kai Rarohēnga pea. E rua hoki ngā rorohiko pānoho kai te ia o te parata. Ko te wāriu o ngā kame katoa i whenakongia kai te takiwā o te rua tekau mano tāra.
He ahakoa tēnei pāmamaetanga i nui te arohaina o te iwi e te kura tuatahi o Rotokawa me te Taunga Rererangi. I rāwekengia ngā taonga hoki ā ngā kāmura e ngā totohe. Kai te wāhi mahi tētehi whare rino engari nā te kaha o ngā matimati pea ka tūwherangia tētehi wāhanga ka haria ngā taputapu mahi me tētehi pukuhiko engari anō ngā taonga i whenakongia he huhua.
Me pēwhea e kore ai e paku huaki ngā kokonga o te ngākau e heke ngā roimata. Ko ngā kāinga ēnei i whakaarongia ai hai wāhi tiaki i ngā uri o te whenua. ‘ E tika ana, ko te hiahia o te ngākau ki te whakatū kāinga mō te tangata mō Ngāti Uenukukopako mō te hunga kai te paru e noho ana, titiro mai kai tahaki o ngā kura ēnei kāinga nō reira kāore e take ana ki te hoko waka ka mā raro kē ngā tamariki ki te kura – he whakaaro nui tēnei ki te tangata ki a whai waewae te iwi kia tū rangatira anō ai tātau’.
Atu i ngā hua o te whakaputa kōrero ka tahuri hoki te iwi ki ngā momo aka kawe kōrero o te wā he whakapāoho atu ai tēnei mahi taurekareka. Me te kaha hoki o tēnei rautaki. He ahakoa haere ai ki whea ko te kaupapa e kawea ana e te iwi ko te tūkinotanga nei.
Ka nui te whakamihi ki te tokorua. Ki a Nireaha rāua ko Renee ngā toka tū moana ākina ngaru, ākina hau, e pōuri ana, engari he mamae poto, ko te āpōpō ka tū anō ngā hihi o Tamaterākura.
Nō taku putanga i te tari e whiti ana te rā, ae e paru tonu ana te whenua engari kua aro kē mai ngā atua o ngā rangitūhāhā. —