– Buorre go ČALMMUSTAHTTET boazodoalu
Dán jagi lea stuoradiggeválga, ja bellodagat leat almmuhan sin válgaprográmmaid. Ávvir lea čallan Bargiidbellodaga boazodoallopolitihka birra, ja dál leat iskan eará bellodagaid boazodoallopolitihka.
Ikte čáliimet ahte Bargiidbellodat lea ráhkadan sierra boazodoallopolitihkaprográmma mas leat máŋga siiddu. Sii leat viežžan veahki boazosámiin ja Sámedikkis. Dál lea Ávvir geahččan muhtin eará stuoradiggebellodagaid válgaprográmmaid, ja ohcan dieđuid boazodoalu birra ja movt sii meinejit bargat buoridan dihte boazosámiid árgabeaivvi.
Olgešbellodat
«Olgešbellodaga mihttu lea sihkkarastit sápmelaččaid ja eará álgoálbmogiid giela, kultuvrra ja servodateallima. Buot deháleamos lea sihkkarastit iežas máná rivttiid oahppat iežas giela ja dovdat iežas kultuvrra», čállá Olgešbellodat iežas neahttasiiddus. Sii maiddái čállet ahte boazodoallu lea hui dehálaš ealáhusgeaidnu
Ovddádusbellodat
«Boazodoallu ferte leat dássálaga eará ealáhusaiguin. Boazodoallošiehtadus berrešii heaittihuvvot ja guohtuneatnamiid almmolaš ovddasvástádusa galggašii meannudit muhtin jierpmálaš resursahálddašeapmi» čállá Ovddádusbellodat iežas prográmmas.
Sii maiddai čállet ahte galggaše sirdit daid gumppiid mat leat boazodoalloguovlluin eará guovlluide gos eai leat bohccot.
Risttalaš Álbmotbellodat
Risttalaš álbmotbellodat (RÁB) oaivvilda ahte buot olbmot leat liikká dehálaččat, ja nu movt Bargiidbellodat čállá iežas boazodoallopolitihkkaprográmmii, nu oaivvilda Risttalaš Álbmotbellodat maid, nissonat ja dievddut galget oažžut seamma bargovejolašvuođaid.
RÁB maid čállá prográmmas ahte boazosámit galggaše ieža buktit ovdan iežaset jurdagiid ja hástalusaid vai RÁB dieđášii movt sáhttet sin veahkehit ovdánahttit giela, kultuvrra ja árbevirolaš ealáhusa.
Risttalaš Álbmotbellodat oaivvilda ahte livččii hui buorre jus Sámediggi ja Stuoradiggi livčče ovttasbargan ja gávdnan buriid čovdosiid movt várjalit boazodoalloguovlluid resursaávkkástallamis.
Guovddášbellodat
Guovddášbellodat oaivvilda ahte boazodoallu lea dehálaš sámi ealáhus ja kulturguoddi. Sii maid oaivvildit boazodoalu resurssat galget adnot nanaguoddevaččat ja ahte boazolohku galgá heivehuvvot orohaga guohtuma, sturrodaga ja eará vuođđofáktoriid mielde. Dás maid oaidnit ahte Bargiidbellodagas ja guovddášbellodagas leat ovttalágan čuoggát muhtin osiin sin politihkas.
Gurutbellodat
Gurutbellodat maid oaivvilda ahte boazodoallu lea dehálaš sámi ealáhus mas galggašii váldit vára. Boahtteáiggi várás háliidivččii Gurutbellodat sihkkarastit boazodoalu areálaid ja guohtunbáikkiid. Sii maid háliidit heivehit boazologu orohaga guohtunvuđđui. Dasa lassin háliida Gurutbellodat lohkangeatnegasvuođa ealuide, vai sii dihtet áibbas sihkkarit galle bohcco leat Norggas ja orohagain.
Sosialisttalaš Gurutbellodat
Sihke Bargiidbellodat ja Sosialisttalaš Gurutbellodat háliidit vuoruhit sámi ealáhusaid ovdáneami. Muhto de leat guokte čuoggá Sosialisttalaš Gurutbellodagas mat leat hui earenoamážat. Sii čállet manne sii ballet boazodoalu sáhttit massit eatnamiid ja movt veahkehit. Sii háliidit veahkehit boazodoalu vai orohagat eai masse eatnamiid bartahuksemiidda, bieggafápmo- ja čáhcefápmohuksemiidda ja minerálahuksemiidda. Dasa lassin háliida Sosialisttalaš Gurutbellodat álggahit ovttasdoaimma boazoealáhusa ja eará ealáhusaid gaskka.
Hui olu seamma
Eanas bellodagat čállet ahte boazodoallu lea hui dehálaš ealáhus Norgga boazosámiide ja Norgga kultuvrras, ja ahte das galggašii váldit bures vára. Muhto eai buot bellodagat čále movt sii meinejit váldit vára boazodoalus. Eanas bellodagat eai leat čállán nu olu boazodoalu birra, muhto hui olu šibitdoalu ja eará ealáhusaid birra mat gávdnojit Norggas.
Ii leat imaš go ii oidno buot bellodagain
Dovddus válgadutki Frank Aarebrot lohká leat buorren go bellodagat čállet boazodoalu birra válgaprográmmaide.
– Mun in leat šaddan lohkkat Bargiidbellodaga boazodoallopolitihkaprográmma, nu ahte mun in dieđe lea go dá buorre vuoi heajos prográmma in ge de dieđe movt dat boahtá váikkuhit sápmelaččaid. Muhte mu mielas lea hui buorre go čalmmustahttojit boazosámiid ja sin ealáhusa, lohká Frank Aarebrot.
Buot bellodagat dattege eai leat dan dahkan, nu mo Miljøpartiet De Grønne. Sii eai leat oba namuhan ge boazodoalu iežaset válgaprográmmas, dán dattege Aarebrot ii imaš.
– Ii leat nu imaš go eai buot bellodagat, dego Miljøpartiet De Grønne eai namut boazodoalu sin prográmmas, dan dihte go boazodoallu lea leamašan hui oaidnemeahttun Norggas. Dán dáfus lea ge hui buorre go dat eará bellodagat namuhit boazodoalu vuoi dat čalmmastuvvo Norgga servodagas, lohká son.
vikar4@avvir.no