Jienastuslohku nuorasmuvvá
Otná Ávviris čállit ahte dán jagi leat olu nuorat dieđihan iežaset Sámedikki jienastuslohkui. Otná dáhtona mielde leat sullii 1656 olbmo sisadieđihan dán jagi ja erenoamáš olu nuorat leat daid searvvis. Logut čájehit ahte 2015 rájes leat 18- ja 19-jahkásaččat lassánan 66 olbmos 218 olbmui, mii dagaha olles 230 proseantta lassáneami. Seamma áigodagas leat 20-24-jahkásaččat maid lassánan 40 proseanttain, 218 olbmos 596 olbmui.
Gieskat iskkai Ávvir makkár ahkásaččat Sámedikki jienastuslogus leat, ja dat čájehii ahte jienastuslogus leat eanaš dakkárat geat leat badjel 30 jagi boarrásat, 21.5 proseantta dain geat dalle ledje jienastuslogus ledje gaskal 50 ja 59 jagi boarrásat, ja ain leat eanaš vuorrasat olbmot geat dieđihit iežaset jienastuslohkui.
Leat máŋga ákka dasa go olbmot dieđihit dahje eai dieđit jienastuslohkui. Sámedikki logut čájehit ahte válgajagiid lea stuorra lassáneapmi jienastuslogu sisadieđihemiin. Nu lea maid dán jagi, dat čájeha ahte válgajagiid lea sisadieđiheapmi guovddážis servodatdigaštallamiin ja dát čalmmustahtto dalle eambbo.
Dasa lassin muitalit dutkit ahte olusat dieđihit iežaset jienastuslohkui čájehan dihte sámevuođaset, muhto sis ii soaitte dan dihte nu beroštupmi jienastit válggain. Dasa lassin gávdnojit maid diehttelasat eará ákkat dasa go olbmot dieđihit iežaset jienastuslohkui. Muhto dieđihit go buohkat geat sáhtášedje dása, ja manne eai daga dan? Dasa sáhttet maid dieđus leat olu ákkat. Manne nuorat ovdamearkka dihte eai leat nu áŋgirit dieđihan ovdal, ja manne dál lassána lohku? Okta čilgehus lea ahte olusat eai soaitte diehtit ahte dán lohkui ferte ieš aktiivvalaččat dieđihit iežas, iige leat nu mo stuorradiggeválggas mas olmmoš automáhtalaččat lea jienastuslogus. Nubbi čilgehus sáhttá ges ahte nuorat eai leat relateren iežaset Sámediggái ovdal, dát orgána soaitá leamaš amas sidjiide, iige sin olámuttus.
Nuorat dán áigge leat hui áŋgirat sosiála mediain ja dát mediat rivdet erenoamáš alla leavttuin, danne leage dehálaš ahte maiddái Sámediggi čuovvola sin. Dalle leat sii nuoraid olámuttos.
Sámedikki ođđa logut čielgasit čájehit ahte sii leat dahkan buori barggu oččodit nuoraid jienastuslohkui ja ahte leat maid lihkostuvvan dasa. Sámedikki bealis muitalit iežaset leamašan eambbo oidnosis dakkár báikkiin gos nuorat deaivvadit, dasa lassin lohket maid leat ávkin go buorebut dovdet nuoraid dábiid sosiála mediain ja leat iežaset bálvalusa heivehan dan mielde. Nuorat dán áigge leat hui áŋgirat sosiála mediain ja dát mediat rivdet erenoamáš alla leavttuin, danne leage dehálaš ahte maiddái Sámediggi čuovvola sin. Dalle leat sii nuoraid olámuttos. Dál go nuorat leat searvan jienastuslohkui, de lea dušše sávvat ahte maiddái jienastit válggain ja leat mielde váikkuheames demokratiijas.