Áicca Sámi poastakoarttaid bokte
Eallenagi čohkkii fránskalaš Alan Borvo sámi poastakoarttaid. Maŋŋel go son vádjolii eret, de máhcahuvvojedje poastakoarttat Sápmái. Dál lea čoakkáldat vuosttaš gearddi oaidnin láhkai, ja poastakoarttaid bokte besset olbmot vásihit sápmelaččaid historjjá.
Mannan vahkkoloahpa rahppui čájáhus «Áiccai Sámi» Perspektivet museas Romssa gávpogis. Čájáhusas besset olbmot oaidnit máilmmi stuorámus sámi poastakoartačoakkáldaga.
– 1950-logus vulggii nuorra fránskalaš Alan Borvo Sápmái go háliidii oahpásmuvvat sápmelaččaide ja sámi kultuvrii. Son álggii dalle čohkket poastakoarttaid, ja moai letne isidin árben čoakkáldaga maŋŋel go son jámii moaddenuppelot jagi áigi, muitala poastakoartačoakkáldaga oamasteaddji Jelena Porsanger.
3000 poastakoartta
Alan Borvo lei etnologiijastudeanta go vuosttaš gearddi galledii Sámi. Eallenagistis čokkii sullii 3000 poastakoartta mat govahallet sápmelaččaid historjjá ja eallima. Borvo háliidii ahte poastakoarttat galge máhcahuvvot Sápmái maŋŋel su beivviid, ja danin árbiiga Jelena ja Nils Jovnna Porsanger čoakkáldaga iežaska skihpáris.
– Poastakoartačoakkáldagas leat sullii 3000 koartta. Boarráseamos koarta lea 1800-logu loahpa rájes, dan áiggi rájes go poastakoarttaid álge ráhkadit, čilge Porsanger.
Erenomáš beroštupmi
Fránskalaš ii čohkken dušše poastakoarttaid. Jođedettiin Sámis čohkkii Alan Borvo maiddái mánáid tevnnegiid. Dát leat maid máhcahuvvon Sápmái, 2015:s oaččui Sámi Allaskuvla tevnnegiid skeaŋkan. Kulturhistorihkkár lea maiddái olu eará dieđuid čohkken sámiid birra.
– Poastakoartačoakkáldat čájeha ahte čoaggi lea beroštan buot sámi guoskevaš áššiin. Čoakkáldagas gávdnojit tevnnegat, kommentárat ja eará čállosat sápmelaččaid birra. Dán čoakkáldagas lea erenomáš alla kulturhistorjjálaš árvu, dadjá Perspektivet musea kuráhtor Astri Fremmerlid.
Čájehit dušše oasáža
Go poastakoartačoakkáldaga oamasteaddji árvalii Perspektivet museii doallat čájáhusa, de ii ádden čájáhusovddasvástideaddji man stuoris ja miellagiddevaš čoakkáldat lei.
– Dalle eat vuos ádden man erenomáš dát čoakkáldat lea. Poastakoarttat čalmmustahttet sápmelaččaid historjjá ja čájehit man láhkai Norgga servodat govahalai sápmelaččaid áiggiid čađa, čilge Fremmerlid. Son dadjá ahte sis ii leat eisege vejolašvuohta čájehit buot 3000 poastakoartta.
– Mii čájehit sullii 7 proseantta čoakkáldagas. Olles poastakoartačoakkáldat gal livččii oainnat deavdit stuora máilmmi museaviesu, danin leat šaddan válljet 200 poastakoartta čájáhussii. Mii leat maid stuoridan poastakoarttaid vai olbmot ožžot erenomáš áicanvásáhusa, dadjá son.
Eará doalut čájáhusa oktavuođas
Perspektivet musea háliida poastakoartačájáhusa
bokte loahpahit sápmelaččaid 100 jagi ávvudeami. Sii leat ožžon doarjaga Sámedikkis čájehit poastakoartačoakkáldaga.
– Čájáhus lea girjái ja fáttát leat máŋga. Danin oažžut olu vejolašvuođaid
lágidit eará sámi guoskevaš doaluid museas dan áigodagas go čájehit poastakoarttaid. Dáinna lágiin beassat maiddái eará sámi birrasiin ovttasbargat, lohká kuráhtor Astri Fremmerlid.
Johttičájáhus
Perspektivet musea Romssa gávpogis čájeha Alan Borvo poastakoartačoakkáldaga gitta miessemánnui boahtte jagi. Sii jáhkket ahte eambbosiin lea beroštupmi oaidnit čájáhusa, ja leat danin