Čoahkkanedje Kárášjohkii ROCKET
Kárášjoga dološ internáhtas skájai rock´n roll UKM bargobájis mannan vahkkoloahpa.
Ung kultur Møtes (UKM) dahje nuoraid kulturdeaivvadeami bargobádji lágiduvvui Kárášjogas mannan vahkkoloahpa. 14 nuora ledje dieđihan iežaset dása, 12 nuora bohte. Buot mánát ja nuorat gaskal 10-20 jagi sáhtte oassálastit. Kárášjoga gieldda ovddasta John Arvid Johnskareng.
Kealláris skádjá rock´n roll beakkán šuokŋa «Knockin' On Heaven's Door». Ásllat Eira ja Adrian Simonsen čuojaheaba gitára, Anna Corazon ges keybordda ja Tara Sylvia Markussen lávlu lávlaga. Buohkat sugadit musihka ritmma mielde. Go gerget, de doškot dat eará nuoraid gieđaid ja huiket «Eambbo Eambbo».
– Ledjen jurddašan ahte mii galgat hárjehallat čuojahit, muhto buohkat ledje nu čeahpi čuojahit, nu ahte mii čuojahat oahpes šuoŋaid dahje «jammet», na muhtin čuojaha juoidá ja earát čuovvolit dan iežaset vuogi mielde, moddjá Tara Markussen gii jođiha čuojahanjoavkku.
Áŋggirdeaddji
17-jahkásaš áltálaš Tara Markussen lea okta daid UKM áŋgirdeaddjin gii lea mielde dán bargobajis.
– Mun liikon hirbmadit UKM:I go dat lea mielde nannemin nuoraid kultuvrra. UKM oažžu nuoraid geat eai beroš nu olu valáštallamis, bargat juoidá. Mu mielas lea nu buorre UKM go ii dárbbaš čuožžut lávddis jus ii hálit. Sáhtát vaikko maid bargat, vaikko lávddi duohken bargat, márkanastin bargguin dahje oahppat cegget lávddi, lohká 17 jahkásaš Tara Markussen.
Čilge UKM bokte oahpásmuvvá olu nuoraiguin ja nu oažžu stuorra oahpes olbmo fierpmádaga Finnmárkkus. Muitala son lei mielde vuosttaš geardde UKM:S 2014:s. Lohká son áŋggirdišgođii mannan geasi go lei mielde UKM riikafestiválas go beasai viidáseappot fylkkafestiválas iežas čállon ja lávlon lávlagiin. Dán bargobájis jođiha son čuojahan joavkku.
Interneahta bokte oahppan
Guhkes vuovttat 15 jahkásaš Ásllat Eira guovdageaidnulaš čuojaha dábálaš elrávdnjegitára. Muitala son čuojahišgođii 11 jahkásažžan, finai etniin vuojašeamen Álttás gos osttii hui fiinna gitára. Álggus ii máhttán maidege, muhto dađe mielde son oahpai.
– Mu oahpaheaddji leamašan interneahtta rievtti mielde. Muhto mu vielja, Ánte Máhtte, lea mu hui olu oahpahan mo galggan čuojahit. Lean oahppan nuohtaid. Mun lean dušše guldalan musihka ja ieš čuojahan, measta ráhkadan iežan stiilla juo. Muhtumin logan nuohtaid, eará háviid fas bealje mielde oahpan šuoŋaid. Jammet lea jalla somá, muitala Ásllat Eira.
Lohká Guovdageainnus ii leat vejolaš deaivat musihkkáriid ja čuojahit.
– Dát UKM lea hui erenoamáš vásáhus go beasan deaivvadit ja čuojahit šuoŋaid čeahpes olbmuiguin, lohká Ásllat Eira.
Uhcán fálaldagat nuoraide
Anna Corazon lea 12 jagi boaris, muhto deavdá 13 jagi 2018, nu ahte beassá leat mielde dákkár bargobájis. Muitala dalle go son lei mealgat nuorat, de čuojahišgođii keyboarda ja ráhkadii iežas šuoŋaid ja teavsttaid.
– Mun lean álo liikon čuojahit piano. Jus eadni ii livčče ávžžuhan mu searvat piano kursii, de in livčče šaddan nu čeahppi čuojahit piano go dál lean. Muhto dál lea piano oahpaheaddjis virgelohpi, nu ahte dál ii leat dat kurssa šat. Čuojahan juohke beaivvi. «Jammen» lei somá ja ieš lean nu duđavaš. Lean oahpásmuvvan eará nuoraiguin, lohká Anna Corazon.
Su mielas lea uhcán maid mánát ja nuoramus nuorat sáhttet bargat, earret valáštallan. Muitala sus lea miella searvat báikkálaš ja fylkka kulturdeaivvadeapmái maŋŋelaš dán giđa.
– Dát čuojaheapmi, lea eambbo astoáiggi beroštupmi, buđaldallan. Liikon buorebut govvet, lohká
Anna Corazon.
Sávvá musihkkačuojahan birrasa
Kárášjohkalaš Adrian Simonsen lea 18 jagi ja lea čuojahan 2,5 jagi gitára. Muitala son čuojahišgođii gitára go buot lei nu láittas, das maŋŋá álggii Kárášjoga Kulturskuvlii vai beassá earáiguin čuojahit.
– Rock ja álbmotmusihka liikon buoremusat. Otne mii leat veaháš čuojahan ja «jammen». Leamaš hirbmat somá. Na somá go lean beassan oahpásmuvvat eará nuoraiguin geat beroštit das mun maid beroštan. Váillahan olbmuid geainna sáhtán čuojahin. Dat geat čuojahit lea boarrásat nuorat dahje olbmot geat eai muital sii čuojahit čuojanasaid. Mu sávan Kárášjogas livčče musihkačuojahan biras, lohká 18 jahkásaš Adrian Simonsen.
Váillahii eanet nuorat eai searvan
Kárášjogas gieldda UKM heiveheaddji John Arvid Johnskareng lea ilus go Kárášjoga gielddas leat njealje nuora searvan, vaikko livčče háliidan eanet nuoraid fárrui. Bargobádji lágiduvvui Kárášjoga boares internáhtas ja nuorat idjadedje skuvlalanjas. Johnskareng čilge sihke idjadeapmi ja borramuš lea nuvttá oasseváldiide.
– Lea 12 nuora boahtán. Lei suddu go viđas celke eret Deanus, vuos celke eret guovttis ja bođii velá diehtu golmmas eai boađe. Leavdnja ii nagodan oažžut mielde nuoraid. Unnán áigi lei ráhkkanit dáid doaluide, muitala Kárášjogas gieldda UKM heiveheaddji John Arvid Johnskareng.
Liiko Finnmárkui
Áltálaš Elisabeth Regine Myrland deavdá 18 jagi, muitala son lea URG Finnmárkku (Nuoraid resursajoavku) jođiheaddji.
– Eanaš gielddain Finnmárkkus lea nu ahte jus galgá bušeahtta uhciduvvot, de čuohpastit eret nuoraid dahje kultur- dahje guktui surggiid doarjaga. John Arvid Johnskareng lohká Kárášjoga gielda lea váldán eret doarjaga nuorain. Dat ii leat buorre. Dál letne geahčadan makkár doarjagiid Johnskareng sáhttá ohcat go gielddas ii leat ruhta, čilge Elisabeth Myrland ja muitala son leamaš mielde UKM:S 2013 rájes.
Son muitala UKM bokte lea son oahppan olu. Boahtte jagi go geargá joatkkaskuvllas, áigu ohcat Oslo oahppat prošeaktajođiheami. Das maŋŋá lea sus miella gávdnat barggu Finnmárkkus ja fylkii ásaiduvvat.
– Dál vuoruhan eanet smávit gielddaid vai dáid gielddaid nuorat maid besset mielde. UKM addá vejolašvuođa nuoraide ovdánahttit iežaset attáldagaid. Dáppe sáhttá leat oadjebas, ii oktage bilkit, iige dárbbaš ballat. Mii leat šiega nubbi nubbái. Mii doarjut nubbi nuppi vaikko mii de geavašii. Dás ii leat sáhka gilvvus, muhto ahtanuššamis, lohká Elisabeth Myrland ja deattuha UKM bokte ožžot nuorat dearvvašlaš beroštumiid.
Oadjebasvuohta
19 jahkásaš Tine Eline Kristensen ges oahpaha nuoraide vugiid mo beassá eret lávdeballamis, nu ahte lea oadjebas. Muitala dát lea hui ávkkálaš barggu ohcan oktavuođas, go olmmoš muđui lea balus. Elisabeth Myrland, Tine Kristensen ja Tara Markussen ávžžuhit nuoraid searvat UKM:I, vuos báikkálaš doaluide, dasto fylkkadeaivvadeapmái go dan bokte ožžot olu oahppat ja oahpásmuvvet olu nuoraiguin masa lea ávki ollesolmmožin.