Gudni sámi duojáriidda
Duodjeinstituhta direktevra Inga Hermansen Haetta geigii gudnebálkkašumi eallilan duojárii Karen Utsi Sombyi ja Mikkel M. Sombyi go leaba eallenagi ovddidan dujiid turistema bokte ja nu maid sámi kultuvrra máilbmái.
Mannan bearjadaga rabai Duodjeinstituhtta ođđa duodjebáji Kárášjoga márkanii. Duodjeinstituhtta lei bovden rahpandoaluide Karen Utsi Somby guoktá isidiin Mikkel M. Somby. Duodjeinstituhta direktevra Inga Hermansen Haetta geigii Karen Utsi Sombyi Duodjeinstituhta gudnebálkkašumi, soljju ja diploma.
– Soai ánssášeaba gudnebálkkašumi dan dihtii go leaba bargan ovddidit dujiid turisttaide Kárášjoga hoteallas ja dieđusge muitalan dujiid birra ja sámi kultuvrra birra oppalaččat, čilge direktevra Inga Hermansen Haetta manin soai oažžuba dákkár gudni, ja muitala soai oaččuiga riskku ja diploma.
– De dán ean lean vuordán oppanassii ge. In ge lean gullan dan birra, ean ge diehtán maidege. Lei suohtas go oaččuime dákkár vuordemeahttun ánssášeami. Mihkkal ii sáhtán vuolgit, lohká Karen Utsi Somby ja muitala son liikui bures dan erenoamáš soljui.
Gudnebálkkašumi vuoitit leaba máŋga geasi vuovdán iežaska dujiid, garra ja dipma dujiid, turisttaide muhtin smávva vist-
tážis maid hotealla oamasta, vuos Rica hotealla ja dál Scandic Kárášjoga hotealla. Karen Utsi Somby deavdá dán geasi 76 jagi ja Mikkel M. Somby ges 81 jagi.
– In dieđe vuvde go dujiid dán jagi, ferte oaidnit vedje go dán geasi, lohká Karen Utsi Somby.
Máilmmi buorre sadji
Ráikku Káre dahje Karen Rasmusdatter Utsi Somby mielas lea Duodjeinstituhtta gávdnan máilmmi buorre saji duodjebádjái.
– Ja nu lahka dies finastit, márkana buot buoremus sadji. Buoret ii sáhte šat mihkkege. Mánát oidnet dan ja sáhttet fitnat geahččaleamen duddjot. Hirbmat buorre duodjebádji gos lea olu mašiinnat, hui heivvolaš nuorat olbmuide geat eai astta nu olu duddjot oanehis áiggis, lohká Ráikku Káre ja lohká sus livčče moadde gottura maid áiggošii neaskit ja soaitá finastit duodjebájis daid neaskkiheamen.
Dárbu sierra duodjedállui
Kárášjoga gieldda sátnejođiheaddji Svein Atle Somby lohká son dovdá dipmaduoji bures mánnávuođa rájes go lea eatnis veahkehan, vaikko ieš ii leat dál duojár.
– Lea buorre go Duodjeinstituhtta lea ožžon sierra dálu, eai dárbbaš earáin leat sorjavaččat. Duojis aŋkke lea hádja, aŋkke go sistti naviha. Sierra viesus bállejit bargat ráfis. Dán ođđa dálus leat maid ođđaáigásaš reaiddut ja mašiinnat maid duojárat sáhttet geavahit. Ádjána guhká ovdal go goikkehiid sáhttá goarrugoahtit, ferte osttuid viežžat, neaskit gápmasiid ja heŋget daid. Mis lea dárbu dákkár dállui vai min kultuvra seilošii. Dás sáhttet fállat iešguđet lágan kurssaid nuorat bulvii. Giehtadujiin ohppet nuorat manin giehtaduodji šaddá nu divrras, go lea sihke ádjás ja lossa bargu, lohká Svein Atle Somby.
Son illuda go su kránnját, Ráikku Káre guovttos isidiin oaččuiga dán gudnebálkkašumi go leaba nu áŋgirit ovddastan duoji máilbmái. Lohká go Ráikku Káre guovttos eaba veaje šat vuovdalit iežaska dujiid turisttaide, de sávašii ahte gávdnošedje muhtin nuorat olbmot geat sáhtášedje joatkit sudno barggu.
Duodjekurssaid lágidišgohtet
Duodjeinstituhta Kárášjoga ossodaga bagadalli, Heidi Alette Gaup, muitala dán ođđa duodjebájis leat vihtta bargolanja gos sáhttá bargat sihke muorra- ja čoarvedujiiguin.
– Siskkit lanjat leat muorra- ja čoarveduodjelatnja gos lea sahája liktenmašiinnat. Dáppe sáhttá guvssiid dahkat, lohká son.
Dán lávvardaga lágida Duodjeinstituhta duodjekurssa mánáide. Vuosttaš kurssas besset mánát oahppat gávlut gápmasiid duoljis, ja nuppi kurssat ohppet ges julggiid njuovvat árbevirolaš vuogi mielde.
– Mis leat niibbit, muhto mii leat almmuhan ahte jus mánáin lea duollji mas leat gápmasat, de sáhttet daid váldit mielde. Dalle ii leat kurssadiva. Kursa heive várra eambbo gaskadássái skuvlaagis, ja mii álgit 10.00 áiggi dán lávvardaga, njukčamánu 17. beaivvi. Vuosttaš lávvardaga ohppet julggiid njuovvat ja nuppi lávvardaga gápmasiid dikšut, čilge Heidi Gaup.
Beassážiid kurssat
Bagadalli Heidi Gaup muitala mánát ja nuorat leat hirbmadit jearahan goas Duodjeinstituhtta fas fállá mánáide kurssa.
– Lea leairaboagánkursa, seamma go diibmá. Leamaš hui ollu jearahallan. Eambbosat háliidit oahppat. Das maŋŋá fállat mii duodjekurssa nuoraide. Dál go mis lea dállu, beassat eambbo kurssaid fállat.
– Dál go almmuhin kurssa min ruovttusiiddus, duodjein.com ja Facebook siiddu bokte. Boagánkursa lágiduvvo 26. beaivvi ja 28. beaivvi. Lea atnu duodji sidjiide, dat geavahit ieža, hábmejit ieža ja lea geavahallan gárddástaladettiin, ealgabivddus ja muđui maid. Mis lea maid ovttasbargu Kárášjoga Festiválain. Ledje nu olusat geat jearahedje ja eai beassan searvat Lill-eli Jørgensen Dahl čikŋaráhkadan kursii diibmá. Dat kurssa lágiduvvo 27. beaivvi, muitala Heidi Gaup.
Duodjeinstituhtta lea várren skilleduorastaga, guhkesbearjadaga ja beassášlávvardaga, 29.0331.03. duodječájáhussii ja duodjevuovdimii.
Ulbmil duodjegelbbolašvuohta álbmogii
Ovdal juovllaid osttii Duodjeinstituhta INKA gávpebáji Kárášjoga márkanis ja mannan bearjadaga, njukčamánu ovccát beaivvi, rabai Duodjeinstituhtta dálu mas lea golbma bargobáji garra ja dipma duodjái ja náhkkedikšumii, almmolaččat. Direktevra Inga Hermansen Haetta muitala duodjedállu lea golmma geardde stuorát.
– Doppe leat iešguđetlágan mašiinnat, nu go gámasneaskinmašiidna ja mašiidna mainna dipmada gámasgotturiid. Ulbmil dáinna viesuin lea háhkat gelbbolašvuođa ja ovdánahttima duojis, sihke ealáhusas, kultuvrras ja fágas, lohká Duodjeinstituhta direktevra Inga Hermansen Haetta.
astrid.helander@avvir.no