Hirpmástuvvan oahppogirjji sisdoalu geažil
Sámediggi bargá árjjalaččat láhčin dihtii eanet diehtojuohkima ja ahte dárkilis ja áigeguovdilastojuvvon dieđut sámi servodaga birra leat mielde oahppogirjjiin. Paradoksála lea go Sámediggi bargá givssideami ja vealaheami eastademiin, de leat Norgga vuođđoskuvllas oahppogirjjit mat nannejit ovdagáttuid ja stereotypiijaid sámiid birra.
Maŋimuš áiggis lea Norgga skuvlla luonddufágagirjji Yggdrasil 5 birra ollu digaštallojuvvon sierra sámi mediain. Luonddufágagirjjis, mii lea viđát luohká mánáid várás, Yggdrasil 5, lea bargobihtá mii guoská boazodollui. Oahppogirji speadjalastá ovdagáttuid boazodollui go bivdet ohppiid čilget makkár váttisvuođaid boazodoallu dagaha doppe gos son ássá. Luonddufágagirjjis čuvgejuvvo maiddái ahte mohtorfievrruiguin johtin boazodoalu oktavuođas ráhkada mearkkaid váris ja ahte eana erenoamážit áiddiid rádjai lea áibbas guorban. Sihke gažaldagain ja dieđuin ealáhusa birra vuhttojit ovdagáttut boazodoalu birra ealáhussan mii dagaha váttisvuođaid lundui, muđui servodahkii, ja ahte ealáhus ieš billista iežas guohtoneatnamiid.
Boazodoallu lea sámi giela, kultuvrra ja árbedieđuid vuođđu, erenoamážit máttasámi guovllus. Boazodoallu lea maiddái deaŧalaš ealáhus báikegottiide, go boazodoallu lea mielde bisuheamen ássama sámi giliin ja guovlluin. Sihke dál ja historjjálaččat lea boazodoallu geavahan marginála guohtonresurssaid, go boazodoallu geavaha vegetašuvnna maid ollu eará guohtoneallit eai guođo birra jagi. Boazodoallu lea dieinna lágiin bisuhan servodaga ja ealáhusa guovlluin gos muđui ii leat aktivitehta. Maŋimuš jagiin lea maiddái bohccobierggu márkanvejolašvuohta hui ollu buorránan, mii dahká ahte ealáhus lea innovatiiva ja mii fas boahtá ávkin servodahkii.
Mánát skuvlaagis ohppet dieđuid rahpasit ja eahpekritihkalaččat. Dát addá lágádusaide erenoamáš ovddasvástádusa sihkkarastit ahte oahppomateriálat sisttisdollet dakkár máhtu ja dieđuid mat leat riekta, eaige buvttit ovdagáttuid. Sámediggái lea deaŧalaš ahte oahppoplánain ja oahpponeavvuin lea dohkálaš ja dárkilis sámi sisdoallu, lea juste dan dihtii ahte buoridit máhtu ja njulget dieđuid sámiid birra mat leat boastut. Sisdoallu boazodoalu birra oahppogirjjis Yggdrasil lea okta ovdamearka movt negatiiva miellaguottut stuorraservodaga beales speadjalastet oahppogirjjis, ja mii eat dieđe gávdnojit go eanet dán lágan oahppogirjjit main ná čállojuvvo sámiid birra. Dat ii leat ortnegis. Oahppit ja vánhemat galget sáhttit luohttit dasa ahte oahppomateriálat addet rivttes gova sámi servodaga birra. Dát ovddasvástádus gullá lágádusaide ja oahppovuogádahkii.
Sámediggi bargá ulbmillaččat ja konkrehta eará fuones miellaguottuid rievdademiin servodagas, máhtu buoridemiin sámiid birra ja givssideami ja vealaheami vuostálastimin. Mis leat odne positiivvalaš doaibmabijut, nugo ovdamearkka dihtii Sámi ofelaččat, NAČ 2016:18 Váibmogiela čuovvuleapmi, oahppoplánaid ođasteapmi, searvevuohta givssideami eastadeamis ja giellaođastus «giellalokten». Buot dát prošeavttat buktet servodahkii eanet gierdevašvuođa, ja dohkkehit erohusaid ja guđet guimmiideamet. Dat go oahppomateriálain lea sisdoallu mii nanne ovdagáttuid lea áiggis maŋos guvlui man- nan ja dan ii sáhte Sámediggi dohkkehit.
Sámediggi lea oahpponeavvuid ođasmahttima oktavuođas erenoamážit beroštan sámi sisdoalus nationála oahppoplánain, ja dan ferte dieđusge čuovvulit oahpponeavvuin mat ráhkaduvvojit. Dán deaivvadeamis áiggun mun loktet dán áššečuolmma ja bovdet ovttasbargui, mii sihkkarastá ahte oahppogirjjiid sámi sisdoalus lea doarvái buorre kvalitehta.