Heahteguovddáš berre seailluhuvvot
Sámi heahte- ja inseastaguovddáš Kárášjoga gielddas lea evttohuvvon heaittihuvvot. Kárášjoga gielddastivrra galgá juovlamánu čoahkkimis gieđahallat heaittihanárvalusa. Sámi heahte- ja inseastaguovddáš lea doaimmahuvvon ovttas Porsáŋggu gielddain ja Guovdageainnu suohkaniin. Porsáŋgu lea geassádan ja Guovdageaidnu maid árvvoštallá dahkat dan seamma. Dat lea roassu jus dákkár dehálaš ásahusas duššaduvvo sámi gelbbolašvuohta man Sámi heahte- ja inseastaguovddáš lea sullii 20 jagis huksen. Guovdageainnu suohkan lea juo jearran oastit dákkár bálválusaid Álttá heahte- ja inseastaguovddážis, muhto dan jođiheaddji, Gunn Andersen, duođašta otná Ávviris, ahte sis ii leat sámi gelbbolašvuohta. Ii ge leat ságas eará go fállat orrun- ja idjadansaji Guovdageainnu suohkana geavaheddjiide.
Jáhkkit stuorra vahágin sápmelaččaide jus sámi áidna heahteguovddáš heaittihuvvo, go sámi suohkaniin ii leat dáhttu doarjut dan ruđalaččat. Dát lea ge áidna sámi heahte- ja inseastaguovddáš mii lea dál leamašan doaimmas birrasii 20 jagi. Dán guovttilogi jagis lea guovddáš sajáiduvvagoahtán ja šaddan dovddus veahkkefálaldahkan sihke kárášjohkalaččaide ja muđui eará finnmárkulaččaide geaidda guovddáš fállá heahteveahki. Guovddážii lea maid čohkkejuvvon sámi giellaja kulturipmárdus. Sámiid gaskkas lea juo ahte dat ahte olbmot geahččalit nu guhká go vejolaš čiegadit bearašváttisvuođaid. Dat lea stuora tabu, ja dat várra boahtá juo don doloža rájes dat vuordámuš ahte juohke bearaš birge ieš ja geahččalit čoavdit váttisvuođaid bearraša siskkobealde. Dát dieđusge ii leat dávjá buoremus čoavddus. Dan dihte leat heahteguovddážat dehálaš fálaldagat ja lea maid dehálaš ahte dat geat fállet veahki ipmirdit makkár stuora lávkki veahkkedárbbašeaddji lea váldán go lea dorvvastan almmolaš heahteveahkkebálvalussii.
Jáhkkit stuorra vahágin sápmelaččaide jus sámi áidna heahteguovddáš heaittihuvvo, go sámi suohkaniin ii leat dáhttu doarjut dan ruđalaččat
Sámi áidna heahte- ja inseastaguovddážii lea čohkkejuvvon sihke giellagelbbolašvuohta ja máhttu sámi kulturgelbbolašvuođas. Dat mearkkaša ahte sii geat leat dárbbašan veahki guovddážis leat deaivan olbmuid geat duođaid ipmirdit sin. Eai dušše ipmir dan heahtedili mas olmmoš lea dalle, muhto maiddái mo lea eallit sámi servodagas, makkár vuordámušat bearrašiidda leat čadnon ja mo dakkár, gii bivdá veahki almmolaš ásahusas, sáhttá dovdat iežas gudnehuhttimin olles bearraša ja soga. Bargit mat dovdet sámi eallinvuogi máhttet dustet maiddái dan beali váttisvuođas, eai ge dušše juste dan konkrehta dáhpáhusa mii dagahii heahtedárbbu. Maŋemus logut čájehit ahte Sámi heahteguovddážii lea dárbu, go doppe leat diibmá idjadan 24 háve nissonolbmot ja 109 nissona leat ringen.