Árvvoštallamin rievdadit sámeparagráfa Vuođđolágas
Stuorradiggi mearrida ođasmahttet go sámeparagráfas doahpaga ahte «sámit leat sihke álbmot ja eamiálbmot». Stuorradikki dárkkistan- ja vuođđolágalávdegoddi finai Sámedikkis gulaskuddamin dan birra.
Stuorradikki dárkkistan- ja vuođđolágalávdegoddi čoahkki- nasttii mannan bearjadaga Sáme- dikkiin. Ulbmil lei ságastit Norgga vuođđolága § 108 rievdadeami birra, maid gohčodit sámeparagráfa, ovddeš § 110a mii sirdui §108:i go vuođđoláhka ođasmahttui jagi 2014:s. Stuorradiggi mearridii sámeparagráfa cuoŋománu 21.beaivvi 1988.
– Mii galgat mearridit iežamet oaivila sámeparagráfa rievdadeami hárrái ja dieđihit dan evttohussan Stuorradiggái mii meannuda dan ođđajagemánu 29. beaivvi. Sámedikkis háliidat gullat maid Sámediggi háliida rievdadit vuođđolágas, čilge Stuorradikki dárkkistan- ja vuođđolágalávdegotti jođiheaddji Dag Terje Andersen gii lei boahtán olles lávdegottiin Sámediggái dan dihtii.
Lohká lea menddo árrat lohkat doarju go lávdegoddi Sámedikki evttohusa.
Rievdadit buoret sátnegeavaheapmái
Sámediggepresideanta Aili Keskitalo lohká dan maid Sámediggi háliida rievdadit lea dárogiel «den samiske folkegruppe» doahpaga «samer er både et folk og et urfolk» doahpagiin Norgga Vuođđolágas mii lea čállon dárogillii.
– Sámediggi oaivvilda ahte sátnegeavaheapmi «den samiske folkegruppe» lea veaháš boares áigásaš ja dál hupmat mii sámi álbmoga birra ja maiddái dan ahte sámi álbmot lea eamiálbmot Norggas, čilge Aili Keskitalo.
Dan lea Sámedikki eanetlohku mearridan dievasčoahkkimis čakčat 2015. Vuođđu dása lea Carsten Smith čielgadeapmi mii lei gulaskuddamis 2015:s. Sámediggi eanetlohku doarju ovtta daid golbma evttohusain.
Sihke álbmot ja eamiálbmot
Norgga olmmošvuoigatvuođa ásahusa fágajođiheaddji Laila Susanne Vars lohká sii leat mielas rievdadit paragráfa lágas.
– Sámit leat álbmot ja álgoálbmot ja galggašii guktui doahpagiid bidjat jus galgá vuođđolága rievdadit. Vai lea čielggas dan ektui maid Stuorradiggi lea oaivvildan dainna rievdademiin, čilge Vars ja lohká Stuorradiggi ii áiggo rievdadit iežaset sámepolitihkalaš vuođu.
Árvvoštallá lea go dárbu
Olgešbellodaga áirras Svein Harberg lohká sii prinsihpalaččat leat várrogasa vuođđolága rievdadit.
– Mii leat veháš eahpesihkkarat dán áššis, rievdada go láhkarievdadeapmi sámiid dili juridihkalaš vai ii. Dan fertet árvvoštallat. Jus láhkarievdadus ii váikkut maidege, de eat oainne dárbbu rievdadit dan, lohká Svein Harberg.
Ii rievdadit
Ovddádusbellodaga áirras Ulf Leirstein lohká sii eai leat nu mielas rievdadit vuođđolága, ja galgá leat buorre ákkastallan ovdal go dan oaivila rievdadit.
– Dás lea olu digaštallan, erenoamážit Davvi-norggas mii guoská doahpagii «sámit leat eamiálbmot» ja danin mii eahpidat galgat go geavahit eamiálbmot doahpaga oppanassiige vuođđo- lágas. Mii váldit maid vuhtii Ovddádusbellodaga Sámedikkis mat eai dorjon Sámedikki dán áššis, čilge Ulf Leirstein.
– Mii eat hálit ahte sámeparagráfa 108 galgá veaháš ge rievdaduvvot, deattuha Ovddádusbellodaga Sámedikki áirras Arthur Tørfoss.
Sámeparagráfa § 108
Láhkačeahppi Susann Funderud Skogvang čilge ahte Sámeparagráfa bidjá Norgga stáhtii juridihkalaš, lassin politihkalaš ja moralalaš geatnegasvuođa sápmelaččaid ektui. Dat čatná norgalaš eiseválddiid juridihkalaččat go hábmejit ja čađahit iežaset sámepolitihka. Mearrádusa hábmema vuođđu lea Sámeriektelávdegotti árvalus NOU 1984:18.