Oahpahan herggiid neaktit filmmas
Sápmelaččat, sámegiella ja bohccot galget oidnot ođđa Tv-ráiddus, man dovddus rávdnjeneahttasiiddu lea buvttadeame. Heargeeaiggát lea ráhkkanan guhká dasa.
Sápmelaččat, sámegiella ja bohccot galget oidnot ođđa Tv-ráiddus, maid dovddus rávdnjenneahttasiidu lea buvttadeame. Heargeeaiggát lea ráhkkanan guhká dasa.
Rávdnjenneahttasiidu HBO Nordic lea dál vuosttaš geardde Norggas buvttaduvvon Tv-ráiddu buvttadeame. Ráiddu namma lea «Beforeigners», man sáhttá sámegillii lohkat «Ovddasvázzit». Dovddus neavttárguovttos, Nicolai Cleve Broch ja Krista Kosonen, leaba váldoneavttárat ráiddus.
Dápmá herggiid earálágan vugiin
Sokki Adventure turistafitnodateaiggáda Aslak Sokki hearggit galget leat mielde ja oassin dan ođđa Tv-ráiddus. Sokki lei ge mannan bearjadateahkeda ráhkkaneame vuoddját Áltái, ja son lea guhkit áiggi juo ráhkkanan juste dasa. Son muitala ahte su fitnodagas son fállá vuosttažettiin árbevirolaš heargevuodjima. Dasa son dápmá herggiid árbevirolaš vuogi mielde. Muhto go filbmemis galget leat hearggit mielde, de ferte atnit eará vugiid.
– Mu hearggit leat moddii ovdal leamaš báddemis mielde, ja dasa ferte herggiid dápmat ja ráhkkanahttit eará vugiin. Dalle mun anán iežan jiena ja gieđaid hui ollu. Mun oahpahan herggiid ahte galget ipmirdit maid mun logan ja čájehan gieđaiguin maid ja movt hearggit galget bargat.
Sokki muitala ahte buot elliid sáhttá oahpahit vaikko maid bargat, ja son gal lea lihkostuvvan dainna.
– Mu hearggit gal leat oahppan bures ja mun hui sihkar ahte hearggit dahket dan maid mun siđan, ja de lea dušše jearaldat lea go filbmenjoavku ráhkkanan dilálašvuhtii, ovdamearkka dihte buollašii.
Ii beroš dilálašvuođas
Sokki lohká ahte son duođai ii oba dieđege nu ollu makkár Tv-ráidui su hearggit galget mielde, ii ge loga diehtit geat das leat mielde ge.
– Mun in láve beroštit mii dat lea mas galget hearggit mielde. Mun, mu bargit ja hearggit, mii gal dahkat álo dan buoremusa, beroškeahttá leat go ovdamearkka dihte stuorra beakkálmasat mielde vai eai.
Son lohká ahte go son bargá buori barggu, de dat dagaha dan ahte su háliidit fas eará prošeavttaide ja doaimmaide mielde, ja danne son dahká álo buoremusa vai báddemat ja govvemat lihkostuvvet.
Rahpá vejolašvuođaid Sápmái
Sokki lohká ahte orru eambbo ja eambbo beroštupmi sápmelaččaid ja bohccuid atnit filmmain ja Tv-ráidduin, ja dat sáhttá rahpat ain eambbo vejolašvuođaid Sápmái.
– Go dál lea filbmen Álttás, de mun doaivvun dan dagahit ahte máilmmis fuomášit makkár vejolašvuođat Sámis leat. Sávan dieđusge ahte Guovdageainnu atnigohtet eambbo diekkáriid oktavuođas.
Dálkkiid čađa mannan
Guovdageainnu filbmabuvttadanfitnodat Peak Vision Media lei ge gieskat ohcame earret eará dološmállet loavdagiid ja golbma olbmo geain leat mihtilmas ámadajut. Andreas Ausland Peak Vision Medias muitala ahte ráiddu álgooasis galgá oidnot siida, gos leat earret eará bohccot ja sápmelaččat. Dan siidii son lei ohcame dan golbmasa.
– Sis lea statistarolla, ja leat sápmelaččat. Okta sis galgá maid lohkat juoidá sámegillii. Dat leat olbmot mat leat eallán 1000 jagi áigi, ja danne fertejit sis leat dakkár ámadajut mat orrot veahá dálkkiid čađa mannan.
Ausland muitala ahte ráiddu álgooassi filbmejuvvo dáid beivviid Joatkkas, Álttá suohkanis. Son čilge ahte sus oahppásat válde oktavuođa suinna, go ohce filbmenbáikki gos lea heivvolaš oažžut ovdan dološ sámevuođa.
Sávvá eambbo filbmemiid Finnmárkui
Su ja Álttá fitnodaga NORD ekspedisjona hoavdda Vegard Uglebakkena bargu lea ge leamaš láhčit buot mii galgá láhččojuvvot filbmema oktavuođas Álttás. Ausland muitala ahte lea leamaš máilmmi hušša maŋemus áiggi.
– Go dákkár vejolašvuođa oažžu, ovttasbargat stuora fitnodagain, nu go HBO Nordicain, de ferte garret návccaid ja bargat nu bures go oba sáhttá ge.
Ausland lohká alddis niegu ahte Finnmárku šattašii filbmafylkan.
– Jus mii nagodit čájehit dáppe Finnmárkkus ja Sámis ahte mii máhttit ja sáhttit, de lean sihkar ahte dat dahká dušše buori.
Son čilge ahte jus dákkár stuorr filbmemat ja buvttadeamit šattaše eambbo Finnmárkkus, de dat atta- šii buriid servodahkii ja ealáhusaide.
– Dainna lágiin geasuhivččii eambbo olbmuid Finnmárkui, ja dávjá diekkár stuora buvttademiin leat hirbmat ollu olbmot mielde. Sii dasto dárbbahit earret eará orruma, borramuša ja nu ain. Buot deháleamos lea ahte mii beasašeimmet vel eambbo čájáhallat min fiinna ja čáppa guovlluid.
Ollu čiegusvuohta ain
Ausland ja HBO Nordica gulahallanolmmoš Isabell Goren eaba vuos muital nu ollu ráiddu birra. Ausland čilge oanehaččat ráiddu birra ahte dat sirdojuvvo boahtteáigái, ja álgá dainna ahte ovdalaš áiggi olbmot bohtet dálá áigái, mat bohtet golmma iešguđet áigodagas, geađgeáiggis, vikiŋŋaáiggis ja 1800-logu loahpas. Guokte dutki galgaba dasto dutkat olbmo goddima gii lea boahtán ovddešáiggis.
Ausland muitala ahte son doaivu ráiddu oidnogoahtit ovdal geasi ja ahte doppe soaitá oidnot eambbo sámevuohta go dat maid dál lea muitalan.