Eambbo psyhkalaš buozalmasvuođat nuoraid gaskkas go leat mátkkis
Eurohpálaš mátkedáhkádus dieđiha balddihahtti lassáneami nuorain geat buohccájit psyhkalaččat olgoriikkas.
Eurohpálaš mátkedáhkádussii lei 2018 olahusjahki duođalaš psyhkalaš buozalmasvuođain jahkeluohkás 21-40. Vahátmáksin lassánii viđa geardde diimmážis.
– Váldosivva lea ahte mis ledje olu duođalaš buozalmasvuođadáhpáhusat diibmá, maid dihte lei dárbu doalvut buohcci ruoktot ja oažžut medisiinnalaš veahki. Eat leat goasse ovdal vásihan ná olu duođalaš dáhpáhusaid ovdal, ja lassáneapmi lea balddihahtti, dadjá Eurohpálaš mátkedáhkádusa gulahallanráđđeaddi, Gunhild Gjølstad preassadieđáhusas.
Guhkás, guhkás eret
Line Sørbo, gii bargá, Eurohpalaš mátkedáhkádusa buohccedivššárin ja vahátdálkkodeaddjin, lea ieš veahkehan olu kundariid.
Son jáhkká sivvan dan lassáneapmái lea go oallugat mátkkoštit eambbo ja guhkkelii, muhto maiddái go oallugat geahččalit báhtarit juoga mas.
– Eatnasat sis geat buohccájit mátkkis leat ovdal buohccán. Muhto olmmoš ii sáhte báhtarit psyhkalaš váttuin. Vaikko geahččala vuolgit eksohtalaš báikkiide nu go Indonesiai, Brasilii dahje Austráliai, de ii mearkkaš ahte dat dagaha dili buorebun, dadjá son.
Guhkes mátkkit, main leat stuora áigeerohusat ja unnán oađđin, sáhttet dagahit olbmo buohccin.
– Dasa lassin leat mii oaidnán dilálašvuođaid go alkohola lea leamaš das oassin, mii maid dagaha stuorát risikka buohccát psyhkalaččat, dadjá buohccedivššár.
Sáhttá geavvat ruhtaváttuide
Mátkedáhkádusain leat rájit mat sáhttet boahtit jus vuolgá mátkkoštit dihto psyhkalaš váttuiguin.
– Dáhkádus lea buozalmasvuođaide mat čuožžilit fáhkka. Jus lea juo buohcci go vuolgá, de sáhttá dáhkádus vuolidit dáhkádusa, muitala gulahallanráđđeaddi Gjølstad.
Eurohpálaš mátkedáhkádus ávžžuha buohkaid, geat leat eahpádusas, váldit oktavuođa dáhkádusain ovdal go vulget mátkkoštit.
– Jus sakka buohccá ja geavvá buohccevissui ja dárbbaha fievrrideami ruoktot, de sáhttá haddi jođánit boahtit máŋgačuođi duháhii. Buohccát lea juo nohkka vearrái, nu ahte lea dehálaš ahte dáhkádusat leat ortnegis vai it geava ruhtaváttuide vel lassin, dadjá son.