– Evttohus ovddidivččii sápmelaččaid IEŠMEARRIDANVUOIGATVUOĐA
Doaibmagoddi mii galggai bargat sámediggelága rievdademiin, lea sádden láhkaevttohusa gulaskuddamii. Ulbmil láhkarievdademiin lea ovddidit sámiid iešmearridanvuoigatvuođa.
Suoma beale Sámediggi ja Suoma Vuoigatvuođaministeriija dieđihedje mannan maŋŋebárgga ahte doaibmagoddi evttoha smiehttamušainis ahte sámedikki válgalogahallanmerkema gáibádusat ođasmahttojuvvojit ja válgalogahallan čohkkejuvvo ođđasit ođasmahtton kritearaid dahje eavttuid vuođul. Sápmelaččaid vuoigatvuohta mearridit gii lea sápmelaš, galgá nannejuvvot. Evttohuvvon nuppástusaid duogážin lea Suoma geatnegasvuohta oažžut sámediggelága soabalašvuhtii ON siviilaja politihkalaš vuoigatvuođaid guoskevaš oppalašsoahpamušain ja eastadit soahpamuša loavkašuhttimiid boahttevuođas.
– Lea dehálaš johtilit divvut dálá dili ja fuolahit ahte Suopma dorvvasta boahttevuođas dievaslaččat sápmelaččaid vuođđo- ja olmmošvuoigatvuođaide, deattuha vuoigatvuođaministtar AnnaMaja Henriksson.
– ON olmmošvuoigatvuođakomitea lea deattuhan ahte Suomas leat geatnegahtton divvut olmmošvuoigatvuođaloavkašuhttima ja gudnejahttit sápmelaččaid siskkáldas iešmearridanvuoigatvuođa. Dát lei maiddái doaibmagotti doaibmanaddin, ja lean ilolaš go oidno loahppabohtosis dáhttu nannet sápmelaččaid iešmearridanvuoigatvuođa, cealká sámedikki sátnejođiheaddji Tuomas Aslak Juuso preassadieđáhusas.
Láhkarievdadeapmi
Vuoigatvuohta jienastit sámedikki válggain guoskevaš meroštallama dahje 3 § evttohuvvo rievdaduvvot nu ahte paragráfa giellakriteara viidánivččii njealját bulvii ja das váldojuvvošii eret nu gohčoduvvon lappalaščuokkis. Paragráfas biddjošii gažaldat vuoigatvuođas sihke jienasteamis ja evttohassan sámedikki válggain, de ii livččii dárbu meroštallat gean galgá oppanassii atnit sápmelažžan. Njuolggadus vástida buorre muddui jagis 2017 paraferejuvvon davviriikalaš sámesoahpamuša mearrádusa sámedikki jienastanlogahallamis.
Smiehttamuššii gullet maiddái eará evttohusat. Sámedikki válggaid guoskevaš njuolggadusaide evttohit maid dárkkistit mo álkidahttet sámeguovlluin, gos leat guhkes gaskat. Doaibmagoddi evttoha ovdamearkka dihtii váldit geavahussii lihkadeaddji jienastanbáikki, ja ahte sámeguovllu gielddain livččii boahttevuođas eanet go okta jienastanbáiki.
Sáddejuvvon gulaskuddamii
Vuoigatvuođaministeriija ásahii sámediggelága nuppástusa válmmaštalli doaibmagotti áigegaskii 1.12.2020-15.5.2021 mas leamašan sámedikki ja ráđđehusbellodagaid ovddasteaddjit. Smiehttamuš lea sáddejuvvon gulaskuddamii. Riikkabeivviide addojuvvo dušše beare dakkáraš evttohus, man sámedikki čoahkkin dohkkeha. Ráđđehusprográmmas gudnejahttá ja ovddida ráđđehus buot sápmelaččaid ja sámejoavkkuid gielalaš ja kultuvrralaš vuoigatvuođaid ollašuvvama vuhtiiváldimin riikkaidgaskasaš soahpamušain.