– RUHTADOARJAGIS ÁVKI JA ADDÁ DIEHT LEA STUORA TEVAŠVUOĐA
Sámegieloahpahus ja sámegiela ealáskahttin oažžu stuora beroštumi Lofuohtas ja Viestterállasis. Prošeaktajođiheaddji Ann-mari Thomassen oaidná dál vejolašvuođaid sáhttit fásta doaimmaid fállat geavaheddjiide guovllus gos dáruiduhttin lea leamaš earenoamáš garas.
– Guovllu sápmelaččaide lea dehálaš ahte sis lea báiki gos sáhttet deaivvadit sámástit ja dušše leahkit sápmelaččat, dadjá Thomassen.
Golbma jagi áigi álggahuvvui prošeakta ealáskahttit sámi giela ja kultuvrra Viestterállasis ja Lofuohtas. Prošeakta oaččui nama Bárru ja lea Várdobáiki mii doaimmaha prošeavtta.
Dal lea Sámediggeráđđi árvalan ahte Bárru gielladoaimmat
Suorttáin galget fásta saji oažžut Sámedikki bušeahtas ja ruhtaduvvot 800 000 ruvnnuin juohke jagi.
Bárru gielladoaimmat fátmmastit viidát Lofuohtas ja Viestterállasis gos lágidit doaimmaid mat leat sámi gillii dahje kultuvrii čadnon iešguđetge ládje. Bárru lágida earret eará nuoraidsiidda gos nuorat besset juogo giellalávgumii dahje eahpeformálalaččat deaivvadit. Sis leat kurssat gos earret eará duoji bokte oahpahit maiddái sámi giela.
Eanetlohku háliida sihkkarastit joatkima
Sámediggeráđi ráđđelahttu Runar Myrnes Balto lohká leat dehálažžan ahte Bárru giellabáiki oažžu Sámedikkis doarjaga go doppe lei dáruiduhttin earenoamáš garas.
– Mii diehtit maiddái ahte doppe ledje hui ollu sápmelaččat ovdal. Suorttáin eai leat leamašan nu máŋga giellafálaldaga ovdal, ja dan dáfus lea hui movttiidahtti ahte lea boahtán johtui dakkár
giellabáiki doppe. Dál lea Bárru boahtán dan dássái ahte mii Sámedikki eanetlogus háliidit sihkkarastit ahte dat doaibmá sáhttá joatkit.
– Buorre deaivvadanbáiki
Myrnes Balto lohká Sámedikki mihtu doarjagiin lea loktet gielladili Viestterállasis ja Lofuohtas.
– Nu movt mun lean ipmirdan, de Bárru giellabáiki maiddái doaibmá hui bures deaivvadanbáikin Viestterállasa sápmelaččaide. Dieđusge go lea giellabáiki, de lea hui dehálaš ahte dat lea mielde ealáskahttime fas dan guovllu sámegiela. Bárru oažžu doarjaga
min giellabušeahtas go lea giellaguovddáš, dadjá Runar Myrnes Balto.
Sáhttá šaddat bissovaš giellaarenan
Bárru giellabáikki prošeaktajođiheaddji Ann-mari Thomassen lohká bušeahttaevttohusa leat stuora illusáhkan. Thomassen bargá prošeaktajođiheaddjin Várdobáikki ovddas, ja muitala sin máŋga jagi bargan giellaprošeavttaiguin Lofuohtas ja Viestterállasis. Maŋemus golmma jagis leat sis leamaš sierra giellaarenaprošeavttat.
– Juovllaide loahpahuvvo goalmmát
ja maŋemus giellaprošeakta mii mis lea leamaš Viestterállasis ja Lofuohtas. Dat mearkkaša ahte jus Sámedikki dievasčoahkkin čuovvu ja doarju Sámediggeráđi bušeahttaárvalusa, de leat mii oadjebasat dainna ahte mis šaddá fásta giellaarena Lofuohtas ja Viestterállasis, dadjá Thomassen.
– Viesttarálas ja Lofuohta lea stuora guovlu. Doppe orrot ollu sápmelaččat ja danne ceggiimet ge sierra prošeavtta dohko vai olahit geavaheddjiid geat orrot doppe. Dien guovllus lea leamaš garra dáruiduhttin, muhto maŋemus golmma jagi prošeavttaid čađa mii
leat vásihan ahte olbmot leat beroštišgoahtán eambbo ja eambbo oahppat giela.
Mávssolaš fálaldat geavaheddjiide
Thomassen lohká Bárru giellabáiki lágidan sihke nuoraidsiidda, deaivvademiid mánáid ja bearrašiid váste, gáfestallamiid, duodjekafea, riessankurssa, liehppakurssa ja lávlunkurssaid. Buot lágidemiin lea giella leamaš guovddážis.
– Jus dát bušeahtta oažžu doarjaga, de lea mis vejolašvuohta bargat vel eambbo mánáid ja nuoraid ovddas, ja mii sáhttit lohpidit geavaheddjiide ahte šaddet fálaldagat sihke mánáide, nuoraide ja rávisolbmuide. Mii sáhttit ain doallat kurssaid doppe. Dát fálaldat lea hui mávssolaš geavaheddjiide ja mii oažžut ollu gažaldagaid kurssaid ja doaimmaid joatkima birra. Sámi arena ja giellaarena lea dehálaš Lofuohta ja Viestterállasa sápmelaččaide. Sii leat rápmásat iežaset duogážin ja dat mearkkaša ollu sidjiide ahte sis lea deaivvadanbáiki. Dál sáhttit sávvamis lohpidit ahte dát šaddá bissovaš fálaldahkan sidjiide.
– Lean hui ilus ja ávus go dakkár evttohus lea boahtán. Dakkár ruhtadoarjagis lea nu stuora ávki, mii sáhttit bálkáhit fásta prošeaktajođiheaddji ja mii sáhttit ain fállat eambbo kurssaid ja doaimmaid Lofuohta ja Viestterállasa sámiide. Dáinna lágiin sáhttá prošeaktabargi maid leahkit vel doaimmalaččabut fállat mánáidgárddiide ja skuvllaide doaimmaid. Sámedikki ruhtadoarjja ii govčča buot goluid, muhto dat gokčá oba ollu, dadjá AnnMari Thomassen.
Iselin Skum iselin@avvir.no