– Boaibmut muitala
Sámi koahkka Máret Rávdna Buljo čilgii borranvieruid joatkkaskuvlla ohppiide Kárášjogas.
Go Ávvira journalista skuviha Sámi joatkkaskuvlla gievkkanii, de birrasii guoktelogi nuora leat málesteame dahje govveme. Ommanpláhta luhtte čuožžu Máret Rávdna Buljo ja bidjala dasa bihpporgáhkuid.
– Bihpporgáhkkohámis ráhkaduvvon bárkogáhkut. Dát lea hui somá go ođastuvvo mii lea hui dološ, muitala son, ja lasiha ahte Kárášjogas heivii bures dat go nu olu beazit leat birrasis.
Sámi biebmofestivála oktavuođas doalai sámi koahkka Máret Rávdna Buljo biebmokurssa Sámi joatkkaskuvlla ohppiide Kárášjogas mannan vahku, golggotmánu 28. beaivvi. Ulbmil kurssain lea sihke oahppat praktihkalaččat málestit sámi borramušaid ja maiddái geavahit sámegiela dihto sániid málesteami ja borramušaid oktavuođas.
Snoahpamuš borramušat
Ovttas sámi koahkain joatkkaskuvlla oahppit málestedje snoahpamušborramušaid maid de bidje beavdái.
– Liehppeláibi leamašan don doložis, mas lea bohccobiergu sis
te dáiggis. Guođoheaddjit borre dan, muitala koahkka. Liehppeláibi lea okta dain snoahpamušborramušain maid nuorat besse oahppat ráhkadit ovttas Buljoin.
Sii maiddái leat ráhkadan earret eará varrabánnogáhkuid, glutengeahtes bárkogáhkuid main lea ađa, basson luossačuomaid, boskkaid, fádnuid.
– Snoabidit, dat muitala movt don borat, čilge Buljo.
Koahkka muitala ahte leat olu sánit mat muitalit mo olmmoš borada. Muđui ge lohká borrama ja borramuša olis leat aktiiva giela.
– Okta lea goit oalle sajáiduvvan sátni nu go láve leat čoahkkimiin. Snoahpamuš lea juoga man don snoabadat.
Kultuvrralaš ipmárdus
– Das leat olu sánit ja mun goit hástalin nuoraid ráhkadit ođđa sániid borramuššii. Sii leat ovddalgihtii buktán evttohusaid, nu go taco, pizza, wraps. Mun de muitalin ahte pizza lea juoga mii ii leat ođas Sámis, čilge koahkka.
Máret Rávdna Buljo lohká leat dehálažžan muitalit erohusaid ahte sáhttá go álo taco nama geavahit ovdamearkka dihte.
– Hástalin nuoraid ahte eai váldde eará kultuvrrain sániid atnui. Go mii juoidá sullasačča
ráhkadit, de mii gohčodit dan, ovdamearkka dihte, taco. Lea go dat nu ortnegis daidda geaidda gullá dat taco? Go earát ráhkadit biđđosa, de mii lávet ieža álohii dieđihit ahte ii leat rievttes biđus go dát ii gullo nuo ja ná, muitala Máret Rávdna Buljo.
Olu vearbbat
Málesteami oktavuođas, praktihkalaš bargguid oktavuođas, maid gullojit dihto sámegielsánit.
– Dulbet, gáhkket, láibut, bassit, čuomasit, muitala Buljo makkár sámegielvearbbat dávjá gullojit málesteami oktavuođas.
Dát sánit gullojedje kurssas.
Dehálaš skuvlii
Kárášjoga Sámi joatkkaskuvlla oahpaheaddji Inger Elisabeth Persen muitala ahte sámi biepmut leat dehálaš oassi skuvllas. Son lohká maiddái oaidnit stuorra ávkin go joatkkaskuvllas čađahuvvojit dakkár doaimmat, nu go biebmokursa, erenoamážit go skuvla lea oassin WINHEC álgoálbmotfierpmádagas.
– Dán áigge go olmmoš galgá smiehttat veaháš earálahkai. Maid mii borrat ja gos mii viežžat dan biepmu. Dál leat fuobmán ahte
mis leat vaikko man olu šattut Sámis maid sáhttit bidjat bibmui, ja mii sáhttit bárkogáhkuid ráhkadit. Mun in jáhke min nuorat leat goassige dakkáriid ráhkadan. Ohppet veahá movt birget jus boahtá beaivi go ii leat doarvái borramuš, ja mii han sáhttit luonddus viežžat viehka olu, muitala oahpaheaddji.
Rukses árpun skuvllas
Inger Elisabeth Persen muitala ahte árbevirolaš máhttu lea oassin muđuige skuvlla oahpahusas.
– Skuvla galgá čájehit ahte dat lea dego rukses báddi mii manná