Sara Beate Nilsdatter Eira
Sara Beate Nilsdatter Eira, r. 1982. Filbmabuvttadeaddji Guovdageainnus eret. Sámi allaskuvlla journalistta bachelorgráda. Jođiha buvttadanfitnodaga Screaming Fox Productions. Bargá sihke fikšuvnnain ja dokumentárain. Oassálastán buvttademiin nu go Ole Giaevera «Ellos Eatnu», NRK «Vi lover et helvete» ja Netflix «Stolen». Áigeguovdil buvttadeaddjin «Keviselie» dokumentáras sámi dáiddára Hans Ragnar Mathisen birra, ja oanehisfilmmas «Vielle» sámi maskulinitehta ja mentála dearvvašvuođa birra (goappašagat ovdáneamis).
Finnmárkku fylkkagielda juohká bargostipeanddaid filbmabargiide geat orrot ja barget Finnmárkkus. Filbmabargiid stipeanda lea ovtta jahkái ja 150 000 ruvnnu.
Filbmabargiid bargostipeandda ulbmil lea nannet filbmabargiid viidáset ovdáneami. Stipeanda galgá addit áiggi ja saji dutkat ja háhkat ođđa gelbbolašvuođa ja ovddidit ođđa prošeavttaid.
Ledje oktiibuot ovcci kandidáhta, muhto lei filbmabuvttadeaddji Sara Beate Nilsdatter Eira gii oaččui stipeandda dán háve.
Gávdnat iežamet vuogi
Sara Beate Eira oaidná vejolašvuođaid bargat Finnmárkkus. – Dáppe buot buoremus ráhkadit filmmaid, dadjá son.
Ovdamearkan atná son luonddu, ja dadjá ahte dávjá leat Sámi filmmat filbmejuvvon luonddus.
– Ii mis leat gávpotinfrastruktuvra ja dan jáhkán addá olu ovdamuniid. Lea álki beassat meahccai ja bargit dáppe leat hárjánan bargat meahcis ja olgun leat. Jáhkán mii fertet dohkkehit ahte dát lea min árgabeaivi. Eat mii ábut háliidit leat metropola ja metropola vuogi mielde ráhkadit filmmaid, ahte mii gávdnat iežamet vuogi, dadjá son.
Giitevaš stipeandda ovddas
Sara Beate Eira mielas lea hui buorre dovdu oažžut stipeandda. Son dadjá ahte ii leat álohii nu ahte prošeakta masa ohcá ruđa oažžu doarjaga ja ahte sus gii aitto lea álgán buvttadeaddjin eai leat nu máŋga prošeavtta ain jođus.
– Mun dieđán doppe leat lulde muhtin oahppásat geain leat vaikko man olu prošeavttat oktanaga. Dalle lea einnostanvejolašvuohta hui buorre, don dieđát ahte dus lea dan meare ahte ieš maid birget, dadjá son.
Son dadjá ahte lea buorre go lea ožžon stipeanda, go de beassá vuoruhit iežas ja ruđaid maid ohcá prošeavttaide fas buvttadanbargguide. De beassá maid ollislaččat vuoruhit dušše filbmabargguid.
– Lea buorre ahte Finnmárkku fylkkagielda oaidná ahte mun háliidivččen bargat filbmabuvttadeaddjin ja háliidivččen vuoruhit dan. Lea hui somá ja lean hui giitevaš, dadjá son.
Sáhttá balddihahtti
2009:s lei Eira Sámi filbmafestivála jođiheaddji. Dan rájes lea sus sturron beroštupmi filmmaiguin bargat. Son lea maid váldán filbmaoahpu Sámi allaskuvllas. Dat lea sutnje addán iešdovddu duostat álgit bargat filmmaiguin.
– Mun lean oahppan journalista, ja filbmabarggut leat veaháš earálágan. Das gávdno stuorra industriija sihke Norggas ja riikkaidgaskasaččat. Muhtumin sáhttá dat veaháš balddihahtti leat. Mun gal ožžon oahpus hui olu inspirašuvnna, dadjá son.
Son lea maid bargan «Ellos Eatnu» ja «Vi lover et helvete» buvttademiin.
– Dat dagai ahte ohppen hui olu oanehis áiggis, go ovtta jagis bessen leat mielde hui olu iešguđetge bargguin dien guovtti buvttadeamis. Muhtumin lea lihkku olbmos go beassá leat dakkár bargguin gos leat olu vejolašvuođat, dadjá son.
Beroštupmi sámi filmmaide
Eira muitala ahte inspirašuvdna bargat filbmabuvttadeaddjin lea go son oaidná makkár beroštupmi livččii sámi filmmaide internationála dásis.
– Olbmuin lea hui miella geahččat sámi filmmaid ja lea hui stuora beroštupmi. Dat maid addá munnje liigenávccaid go orro veara bargat filmmain main leat olu geahččit, dadjá son.
Eira dadjá hástalussan go lea nu guhkki oaivegávpogii, gos Norgga filbmamáilmmis dáhpáhuvvá eanemus. Son deattuha man dehálaš lea sosiála bealli dákkár barggus, ja dadjá ahte ferte geahččalit oahpásmuvvat juohke lágan olbmuiguin ja singuin čatnat oktavuođaid.
– Mun lean bargan dál moadde jagi ja mun dovddan ahte das lea ávki. Oslos leat dat mat leat dehálaččat, ovdamearkka dihte ruhtadeaddji ásahusat. Dat dihtet gii mun lean, muhto maiddái ahte eará buvttadeddjiiguin beasan oahpásmuvvat. Dan maid stipeanda dahká lea ahte mun beasan eambbo mátkkoštit. Lea nu issoras divrras mátkkoštit, dadjá Eira.
Son dadjá ahte ii oaččo bálkká mannat čatnat oktavuođaid, go ovdamearkka dihtii lea filbmaprošeakta maid háliidivččii jođihit muhtun Tv-kanálii dahje muhtun filbmafestiválii.
– Ii leat nu ahte oažžu das bálkká. Dasa sáhttá maid atnit stipeandda, liigebargguide mat ilbmet, dadjá son.
Sámi filbmabuvttadeaddji
Fágalaš lávdegoddi mas leat mielde ovddasteaddjit Davvi-norgga filbmaguovddážis, Norgga Filbmalihtus Davvi-norggas ja Sámi
Filbmabargiid Searvvis leat válljen dán jagi stipeandda oažžu.
Lávdegoddi čilge válljejumi dainna ahte Eira lea sámi filbmabuvttadeaddji Finnmárkkus, rolla masa lea stuorra dárbu regiovnnas.
– Son lea veahkkin buvttadan máŋga stuorát buvttadeami, ovdal go 2020:s álggahii iežas buvttadanfitnodaga Screaming Fox Productions. Dán fitnodagas lea son ovddideamen guhkes dokumentáraprošeavtta ja oanehis fikšuvnna, guokte prošeavtta main lea nanu regionála ja sámi gullevašvuohta.
– Finnmárkku fylkkagielda sávvá lihku ja lihku boahttevaš prošeavttaiguin Sara Beate Nilsdatter Eirai.