Hans K. Mjelva

Oljepengefesten er over. Høgre må hente fram kalkulatoren att.

MED TO VALSIGRAR som fasit må ein kunne seie at Høgres snuoperasjon etter valtapet i 2005 har vore ein suksess. Partiet analyserte seg sjølv og fann ut at folk oppfatta dei som eit kaldt lommebokparti, eit parti med kalkulator i staden for hjarte. «Vi har vaert fornuftige og flinke, men oppi det hele har vi kanskje glemt menneskene og bare tenkt på milliardene», som Erna Solberg formulerte det i 2011.

Som regjeringssjef har Solberg forsterka biletet av Høgre som eit mjukt velferdsparti, ved å auke offentlege budsjett kraftig. Og det utan at folket har trengt å betale for det. Solberg har berre brukt meir oljepengar.

NO ER DET SLUTT på moroa. Siv Jensens (Frp) folk i Finansdepartementet seier veksten i oljepengebruken dei neste fire åra blir maks 15 milliardar kroner, mot 96 milliardar dei siste fire åra. lovnader, mellom anna til vegar, jarnbane og forsvar. I tillegg kjem ein venta vekst i pensjonar og helse- og omsorgsutgifter. Og det er før støttepartia Venstre og KrF har fått sitt.

DEN RAUSE BRUKEN av oljepengar var mykje av grunnen til at Solberg klarte å halde dei fire samarbeidspartia samla i fire år. Det var pengar nok til alle: vegar og eldreomsorg for Frp, gründerfond og miljøtiltak for Venstre, pengar til fattige, svake og familiar for KrF og skattelette for Høgre.

Likevel vart fleire av budsjettforhandlingane til store drama. I fjor haust heldt det på å ende i regjeringskrise, då Høgre og Frp møtte Venstre med ultimatum om den såkalla bilpakken.

Akkurat bilpakken viser at heller ikkje meir pengar løyser alle problem, sidan det handla om å auke avgiftene på fossilbilar. Så sjølv om Solberg kan smørje støttepartia med andre politiske gjennomslag, viser bilpakke-saka at dei lett kan støyte på indre motsetnader i koalisjonen.

No er det slutt på moroa.

I BUDSJETTFORHANDLINGANE, som no står for døra, er sjølvsagt pengar viktig. Det handlar vel så mykje om kvar kutta kjem, som kva postar som blir påplussa. Spesielt for eit KrF som vaklar i trua på heile regjeringsprosjektet. Kutt til svake grupper kan vippe dei over til raudgrøn side.

I alle høve på sikt. For budsjettet for neste år blir ikkje den hardaste prøvesteinen i perioden. Det er først til neste haust det verkeleg byrjar å bli vanskeleg, når veksten i oljepengar skal ned til nesten ingenting. Då skal Solberg vere veldig kreativ med kalkulatoren for å få likninga til å gå opp.

Det første som ryk er truleg lovnadene om skatteletter. Høgre har viseleg nok berre utstyrt seg med lause formuleringar om skattereduksjonar, men i naerleiken av dei 25 milliardane Solberg nemnde i eit avisintervju kjem dei neppe. Frp har lova det dobbelte, noko som sjølvsagt er endå meir urealistisk.