Einaste kvinne blant listetoppane i Bergen
Ti parti ligg an til å få plass i bystyret i Bergen etter valet. Ni av dei har ein mann på topp.
Måndag blei det avgjort at den neste byrådsleiaren i Bergen blir ein mann i 30-åra.
Spørsmålet no, er om han heiter Roger Valhammer og representerer Arbeidarpartiet (Ap), eller Harald Victor Hove og representerer Høgre.
Mannsdominert
Men det er ikkje berre byrådsleiarkampen mellom Ap og Høgre i Bergen som er noko einsformig.
Berre eitt av partia som ligg an til å få plass i bystyret etter valet i haust, har ei kvinne på topp.
Ingen av toppkandidatane har minoritetsbakgrunn.
I tillegg til Hove og Valhammer, er dette altså listetoppane:
Ove Sverre Bjørdal, Senterpartiet.
Håkon Pettersen, Kristeleg Folkeparti.
Erlend Horn, Venstre. Trym Aafløy, Folkeaksjonen Nei til mer bompenger.
Thor Haakon Bakke, Miljøpartiet De Grønne.
Tor Woldseth, Framstegspartiet.
Mikkel Grüner, SV.
Sofie Marhaug, Rødt.
Andre manneval på rad
Også for fire år sidan vart Marhaug den einaste kvinnelege listetoppen, etter at den andre kvinna, Oddny Miljeteig (SV), vart sjuk og måtte trekke seg tilbake.
– Det kan sikkert vere tilfeldigheiter som spelar inn, men når me for andre val på rad endar opp med nesten berre mannlege listetoppar i Bergen, har me eit strukturelt problem, meiner Marhaug.
Ho trur den viktigaste årsaka er at folk, medvite eller umedvite, ser det som trygt å ha ein «strigla, mannleg leiar».
– Når det er så mange like mannlege toppolitikarar vil det prege kva saker som får merksemd, og kva me diskuterer.
Ap vil ikkje ta ansvar
Ap i Bergen kunne blitt det andre partiet med ei kvinne på topp i årets val, men gjekk måndag for Roger Valhammer i staden.
Leiar Geir Steinar Dale meiner mannsdominansen i bergenspolitikken samla sett er ei utfordring, men for Ap sin del trur han situasjonen er eit resultat av naturlege variasjonar.
– Ap kan ikkje på vegne av heile bystyret ta ansvaret for at det til kvar tid skal vere kvinner på topp. Me hadde første kvinnelege ordførar i denne byen, og den første kvinnelege byrådsleiaren. Ap er ikkje det partiet som skal ha dårlegast samvit, seier han.
Ordføraren og byrådsleiaren han viser til er Anne-Grete Strøm-Erichsen, som sat til Ap mista makta i Bergen i 2003. Sidan lokalvalet i 2007 har Ap hatt mannleg listetopp i Bergen.
Det er problematisk når me veit at halvparten av alle bergensarar er kvinner.
Sofie Marhaug
– Heilskapen er viktigare
Også Bergen Høgres leiar Anne Lorgen Riise peikar på at dei har hatt kvinnelege toppkandidatar i Bergen tidlegare. Monica Mæland var byrådsleiar for Høgre i ti år, og Ragnhild Stolt-Nielsen sat i eitt år etter dette.
At det i dag nesten berre er menn på listetoppane i Bergen, er ikkje det viktigaste for Riise.
– Me i Høgre har berre valt den kandidaten me meiner er best. Eg er meir oppteken av at heile bystyret skal spegle samfunnet elles. Den som er på topp for eit parti, leiar ikkje åleine, seier Riise.
Marhaug i Rødt tok sjølv over
toppvervet etter Torstein Dahle, ein erfaren og kjent leiarfigur i partiet. Marhaug synest då det hjelpte at det var ein langsiktig plan at ho skulle overta, og at ho fekk overført ansvar over tid.
– Begynn å jobbe fire år før
– Det tar lang tid å byggje ein kandidat, og det må vere ei kollektiv oppgåve. Eg skulle ønske fleire parti var flinkare til å tenkje på dette, heile tida. Gjerne fire år før. Det finst rikeleg med flinke, aktive kvinner i alle partia. No må partia finne ut korleis dei skal halde på desse og fordele arbeidsoppgåver, slik at ein ikkje hamnar i ein situasjon med berre menn igjen.
Dale i Ap seier partiet hans har ei aktiv kvinnegruppe, og meiner det ikkje er vanskeleg å sleppe kvinner til. Ap jobbar også med å få fleire representantar med minoritetsbakgrunn.
– Me har folk med minoritetsbakgrunn på lista, men me kunne ønske oss fleire aktive medlemmer i denne gruppa, seier han.
Det same gjeld i Høgre.
– Me skulle gjerne hatt fleire kandidatar med minoritetsbakgrunn som ønskte å stå på liste, seier Riise.
PS: I dag er også Partiet De Kristne representert i bystyret i Bergen, etter at varaordførar Marita Moltu og representant Elisabeth Leirgul melde overgang frå KrF til De Kristne.
Dei to kvinnene toppar De Kristnes liste til valet i haust, men på siste måling i BT ligg partiet ikkje an til å bli valt inn i bystyret.