PROBLEMET: Bom pengemotstand a rane er ikkje først og fremst mot bompengane. Dei er mest mot noko av det pengane går til: Bybanen.
Bergen har to bompengeparti, men ingen av dei vil faktisk kutte bompengane noko særleg.
DET GÅR AN å kombinere bompe ngemotstand med å byggje ut Bybanen og anna nødvendig infrastruktur. Men då må skatteviljen vere der. Bergen kommune kan i teorien ta inn éin milliard meir i eigedomsskatt kvart år. Det er ei dobling av dagens nivå.
Dette er sjølvsagt heilt urealistisk – om lag like realistisk som å fjerne bomstasjonane.
Men dersom ein først og fremst er oppteken av å kutte bompengane, finst det altså mogelegheiter der ute.
SKATTEVILJEN ER IKKJE DER for verken Folkeaksjonenen nei til mer bompenger (FNB) eller Frams tegspartiet. Begge vil kutte i bompengane og begge vil kutte eigedomsskatten. Då blir det mindre veg og bane i Bergen.
Ein utbyggingstopp er òg den einaste løysinga deira på dei høge bompengane.
Den løysinga er ikkje god nok. Bergen har allereie ei stor bompengegjeld, og den blir ein ikkje kvitt av å slutte å byggje.
Det einaste som får ned gjelda er at nokon betaler – anten i bomringen eller på anna vis.
SER EIN VEKK FRÅ dei programfesta ropa på fleire statlege kroner, er Venstre det einaste partiet som opnar for ein politikk som faktisk kan føre til mindre bompengar og meir bybane.
Programkomiteen til Bergen Venstre vil nemleg bruke kommunens pengar til å investere i Bybanen. Akkurat som ein gjer når kommunen byggjer skular, barnehagar eller sjukeheimar.
I dag er bompengane heilt separerte frå kommunekassen, trass i at mange trur at bompengane eksisterer fordi kommunen har dårleg råd.
Ei skattefinansiert utbygging vil gjere at bilistane ikkje lenger er dei einaste som betaler for utviklinga av byen. Ein slik politikk ville ført til at kvar einaste bergensar deltar i finansieringa, og storleiken på bidraget ville vere avhengig av bustadverdien.
POLITIKARANE TRENG IKKJE maksimere skatteinntektene sine for å utgjere ein forskjell for bilistane – dersom dei vil bompengane til livs.
Eit ekte bompengeparti ville nemleg brukt kommunale pengar på å redusere bom pengebelastninga forbilist ane.
Ifølgje Statens vegvesen, vil det å sprøyte inn 100 millionar kommunekroner årleg bety ei takstnedgang på to kroner utanfor rushtida – fem kroner i rushtida.
Det ville bilist ane likt, men bompenge motstand a rane nektar.
Dei ekstra pengane kunne eventuelt bli brukt til å finansiere låneopptak, og dermed kutte bompengane endå meir. Heller ikkje det er aktuelt for partia som seier dei er mot bompengar.
PROBLEMET er at bompenge motstandarane ikkje først og fremst er mot bompengane. Dei er mest mot noko av det pengane går til: Bybanen.
Det er langt enklare å angripe innkrevjing smetoden enn det svært populære reisetilbodet som titusenvis av veljarar bruker kvar einaste dag.
Måndag kom nye passasjertal for Bybanen: 14,9 millionar reiser er ein auke på cirka 40 prosent på to år. Kvar femte kollektivpassasjer i Hordaland tar Bybanen. Samtidig har busstrafikken auka. Det er heilt vilt. Bybanepassasjer nummer 100.000.000 kjem til å reise i løpet av året.
PROTESTPARTI kan fungere, men då må dei fokusere på det dei verkeleg vil. I 2011 kom Byluftlisten inn i bystyret. Det var eit reint protestparti, men med motsett forteikn som bompengelista.
Dei ville redusere luftforur eininga i Bergen, og alt dei sa og alt dei gjorde, handla om det. Resultatet var at deira eine folkevalde representant utgjorde stor forskjell. Ap og Høgre vart mykje meir miljøvenlege i løpet av denne eine perioden, og deler av æra skal byluftsp rotestane ha.
Protestparti kan fungere, men då må dei fokusere på det dei verkeleg vil.
ÅRETS PROTESTPARTI prøver å gi inntrykk av at dei er eit heilt ordinært parti, med eit breitt spekter av saker.
– Berre eitt av 14 punkt i programmet handlar om bompengar, sa toppkandidaten Trym Aafløy i ein BA-debatt denne veka.
Dei vil ha byarena i sentrum, mobilforbod på skulane og kulturhus i Fyllingsdalen. Dei vil styrkje Fisketorget som handelsplass og vedlikehalde kyrkjene i kommunen.
«Folkeaksjonen nei til mer bompenger i Bergen» gjer alt dei kan for å late som om dei handlar om noko meir enn berre bompeng emotstand.
Kanskje svaret på kvifor er at dei – i motsetnad til Byluftlisten – ikkje har realistiske løysingar på det dei protesterer mot. Dei er berre mot.