Bagong isyu - water environmental fees

NAGSASALITA si Pangulong Rodrigo Duterte sa panunumpa ng mga bagong opisyal ng gobyerno sa Malacañang nitong Huwebes, nang muli niyang balikan ang problema ng mga serbisyo sa tubig sa Metro Manila.

Ang dalawang water concessionaires, aniya, ay nangongolekta ng “environmental fee” mula pa noong 1997 para sa mga planong pagtatayo ng waste treatment kung saan ikokonekta ang lahat ng kabahayan sa Metro Manila sa pamamagitan ng sewer lines o mga linya ng alkantarilya.

“It’s in your bill if you care to look at it,” sinabi niya sa madla. Saan napunta ang pera? tanong niya. Ito ang pinakahuling kaganapan mula nang tugisin ng Pangulo ng concessionaires matapos nilang isunto ang gobyerno ng Pilipinas sa isang kaso na isinampa sa isang arbitration court sa Singapore dahil sa malaking pagkalugi nito bunsod ng pagbasura ng gobyerno sa water rate increase para sa taong 2013 hanggang 2017.

Ang usapin ng polusyon sa Manila Bay - na kung saan ang dalawang kumpanya ay dapat makatulong sa paglutas sa pamamagitan ng pagtatayo ng mga planta ng waste treatment - ay naging isang ligal na isyu nang ang isang grupo na nagpapakilalang “Concerned Residents of Manila Bay” ay nagsampa ng reklamo sa Regional Trial Court sa Imus, Cavite, na humiling sa mga kinauukulang ahensiya ng gobyerno na linisin, ibalik sa dati, ipreserba, at protektahan ang look.

Ang desisyon ng RTC noong 2002 ay napatunayan ng Court of Appeals noong 2005 at ng Korte Suprema noong 2008.

Inutusan ng mataas na korte ang ilang mga ahensya ng gobyerno - kabilang dito ang Department of Environment and Natural Resources (DENR), Metro Manila Development Authority (MMDA), the Department of Health (DOH), at ang Department of Interior and Local Government (DILG) -- na ipatupad ang utos ng paglilinis. Sinabi ng korte na isang pangunahing pinagmumulan ng polusyon ay ang mga barung-barong at mga establisimyento na walang septic tanks na naglalabas ng kanilang mga basura sa mga ilog na dumadaloy sa look.

Noong 2009, pinagmulta ng DENR ang Metropolitan Waterworks and Sewerage System (MWSS) at ang dalawang pribadong water concessionaires na Maynilad at Manila Water para sa hindi pagkonekta ang mga linya ng dumi sa alkantarilya sa mga subdivision at mga gusaling komersyal at iba pang mga establisimyento sa isang sewage system. Noong 2011, pinagtibay ng korte ang desisyon ng DENR na ang concessionaires, kasama ang MWSS, ay may pananagutan sa halagang P921 milyon na parusa. Iniapela ng dalawang kumpanya ang desisyon.

Nitong Oktubre, 2019, sinabi ni partylist Rep. Lito Atienza, dating alkalde ng Maynila at kalihim ng DENR, na ang mga kumpanya ng tubig ay dapat na nagtayo ng mga pasilidad para sa paggamot ng tubig na kung saan ang lahat ng mga kabahayan at establisimyento sa kanilang mga lugar ay dapat na konektado. Nangako sila may 22 taon na ang nakakaraan na magtatayo ng treatment plants, aniya, ngunit nagpadala lamang ng mga tanke ng alkantarilya sa mga kabahayan na humihiling na alisin ang laman ng kanilang septic tank.

Minsan pa, ipinahayag ng dalawang concessionaires ang mga proyekto na kanila nang nailunsad, ngunit ang mga ito ay malinaw naman na hindi naabot ang inaasahan ng gobyerno.

Binabanggit ngayon ni Pangulong Duterte ang usapin ng “environmental fees” na maraming taon na nilang kinokolekta.

Dapat nila ngayong i-update ang kanilang mga ulat sa mga proyektong ito kasama ang kanilang accounting ng mga bayarin na kanilang nakolekta para sa kanila.