Ang araw ng mga puso

SINASABING bansang kristiyano sa silangan ang iniibig natin Pilipinas. At mula nang maihasik ang binhi ng kristiyanismo sa ating Bayang Magiliw at Perlas ng Silangan , kasabay ng pagdami ng mga naging Kristiyano ang pagdami rin ng mga kaugaliian at tradisyon na hanmggang sa kasalukuyang panahon ay binibigyang-pagpapahalaga at buhay kapag sumasapit ang takda o araw ng pagdiriwang nito.

Ang mga tradisyon at kaugaliang ito ay patuloy na binubuhay at binibigyan ng pagpapahalaga kapag sumasapit ang pagdiriwang nito. Kung minsan, ang tradisyong ito ay may pagka-pagano ang pinagmulan at pinagbatayan. Isa na rito ay ang “Valentine’s day” o Araw ng mga Puso na masaya at makulay na ipinagdiriwang laluna ng mga magkasintahan at nagmamahalan tuwing sasapit ang ika-14 ng malamig na buwan ng Pebrero.

Sinabing ang pagdiriwang ng Araw ng mga Puso ay walang kaugnayan sa naging buhay at kabanalan ng dalawang martir na nagngangalang Valentoin na ginugunita ng Simbahan tuwing ika-14 ng Pebrero.

Ngunit sinasabi na ang pagdiriwang ng Araw ng mga Puso ay walang kaugnayan sa naging buhay at ginawang kabanalan ng dalawang martir na nagngangalang Valentio na isang pari at isang Obispo. Si San Valentin pari na taga-Roma ay ipinadakip ni Emperador Claudio sapagkat ayaw niyang sumunod sa kautusan ng Emerador na sambahin ang mga diyus-diyusan ng Emperyo. Lalong nagalit ang Emperador nang mabalitaan niyang ang isa niyang hukom at ang kanyang angkan ay naging Kristiyano dahil sa himalang ginawa ni San Valentin sa anak nito. Pinahirapan si Valentin at pagkatapos ay pinapugutan ng ulo noong taong 270. Noong ikapat na siglo, si papa Julio 1 ng isang simbahan sa karangalan ni San Valentin. Siya’y naging tanyag noong ikapitong siglo. Hindi si San Valentin ang patron saint o patron ng mga nagiibigan kundi si San Rafael Arkanghel.

May isang pangyayari at bagay ang posibleng pinagbatayan ng pagdiriwang. Nagkaroon lsmang ng pagbabago at naging maulay ang paggunita habang lumilipas ang panahon. At isa na sa painagbatayan ay ang “Lupercalia”, ang kapistahan ng mga paganong mangingibig o lover. Ito’y idinaraos tuwing ika-15 ng Pebrero. Panahon ito ng kanilang pagpili ng partner o makakatambal sa pagdiriwang ng “Lupercalia”. At palibhasa’y pagano ang diwa, mabubuhay sa isip na ang magkakapareha ay malaya sa pagpapadama ng kanilang pag-ibig. Isang uri ng pag-ibig na na sa ngayon ay palihim na ginagawa rin ng mga magkakasintahan sa loob ng mga motel o hotel. Ginagawa rin ito ng mga mag-asawa. Ito’y tinatawag na “nakaw na pag-ibig” o “nakaw na ligaya”.

Ang “Lupercalia” ay binago nang lumaon upang magkaroon ng diwang kristiyano. Ito’y inilipat sa ika-14 ng Pebrero bipang paggunita sa dalaawang martir na parehong nagngangalang Valentin.

May diwang pagawano ang pagdiriwang ng “Valentine’s day” sapagkat sa araw na ito, marami ang nagdaraos ng sayawan. Iba’t ibang uri ng sayawan ayon sa kakayahan at gusto ng may pasayaw. At palibhasa’y sayawan, siguradong nagkakaroon ng inuman at kainan. Inumang may background ng malambing o mahaharot na awit at tugtugin.

Isa pa sa nadagdag na kulay sa pagdiriwang ng “Valentine’s Day” ay ang pagpapadala ng mga kard, regalo, tsokolate, o bulaklak ng mga rosas sa mga minamahal. May nagpapadala naman ng kanilang mensahe ng pag-ibig sa pamamagitan ng mga text message sa cellphone. Sa ibang salita, ang pagdiriwang ng Araw ng mga Puso ay may tatak na ng komersiyalismo. Ikinatutuwa ito ng mga may ngiting asong negosyante na naglilimbag, namamahagi at nagbibili ng na kailangan sa pagdiriwang ng “Valentine’s Day”.

Noong ika-17 siglo (1660), ang pagpapadala ng “Valentine’s card” ay itinuturing na pagpapahayag ng pagpapakasal. Sa mga kard o tarhetang ipinadadala ay mababasa ang mga salitang puno ng pagmamahal, paglalambinhg at katapatan. Ang mga kard na ityon ay maingaat na ginagawa ng nagpapadala. Hindi tulad ngayon na “mass production” na ang paggawa ng kard. Ang gumawa mismo ng kard ang nagdadala sa minamahal.

Ang pinakamalapit na pinagbatayaan sa pagpapadala ng Valentne’s card ay ang isang pangyayari noong Pebrero 14, 270 A.D. Tulad ng nabanggit sa unahan ng artikulo, noong araw na iyon, ay pinatay at pinugutan ng ulo ang isang nagngangalang Vaalentin nang tumanggi siyang talikdan ang kanyang relihiyon at sumamba siya sa mga diyus-diyusan ng mag Romano. Bago siya pinugutan ng ulo, nagpadala siya ng liham na punung-puno ng pagmamahal aat pasaalamat sa anak na babae ng guwardiya sa bilangguan. Ang babaing iyonay naging napakabait sa kanya. Sa hulihan ng sulat ay ganito ang kanyang inilagda “Mula sa iyong Valentino”.

Ang isa pa sa tradisyon na posibleng pinagbatayan sa pagdiriwang ng “Valentine’s Day” ay ang isang laganap na paniniwala noong panahon ng Middle Age. Marami ang naniniwala na sa Araw ng mga Puso, ang mga ibon ay nagsisipili na ng kanilang asawa o mate. Ang paniwalang ito ay nasalinan na ng ibaibang paniwala. Isa na rito ay ang ginawa ng mga maytatandang dalaga kapag “Araw ng mga Puso.” Ipinipikit nila ang kanilang mga mata at naniwalang ang ang unang lalaking nakita nila sa pagdilat ay siya nilang magiging asawa. Pangit man o guwapo ang lalake.

May isa pang kuwento na naganap noong ika-14 ng Pebrero na iniugnay sa “Valentine’s day”. Sinasabi na noong unang panahon, ang emperyo ng Greece ay nasa kamay o kapangyarihan ng isang napakagandang babae ngunit bakal ang kanyang puso at hindi marunong umibig. Bawat lalaking nagpahayag sa kanya ng pag-iig ay pinapupugutan ng ulo.

Isang araw, samantalang namamasyal ang emperadora kasama ang kanyang hukbo, ay nakatagpo niya ang isang lalaking may maamong mukha at matikas ang pangangatawan. Ang lalaking ito ay si Valentino.na anak ng isang mangangahoy na nasasakupan ng emperadora. Hinamon siya ni Valentino sa pamamagitan ng pagsasabing kaya lamang matapang ang emperadora ay kasama niya ang kanyang mga kawal. Kinabukasan, hinamon niya sa isang paglalaban si Valentino sa plasa kimabuksan na nag-iisa.

At sa harap nga ng maraming tao, naglaban ang emperadora at si Valentino. Walang sandata si Valentino. Sinabi niya ang kanyaang pusong umibig sa emperadora ang kanyang kalasag. Lalong nagalit ang emeperdora. Ngunit naagalala ang pinakapuno ng hukbo. Naisip nito na baka matalo ang emeperadora kaya madaling nagpunta sa plasa. Hindi soiya nagkamali sapakat nakita niyang nagpupumigls ang ang emepradora. Mahigpit ang yakap sa kanya ni Valentino habang ....

nagpupumiglas ay lalo naman na pinagdiinan ni Valentino ang halik sa labi hanggang sa maghising ang pagkababae ng emperadora.

Sa galit ng pinakapuno ng hukbo, pataksil na sinaksak si Valentino sa likod hanggang sa mamatay. At ssa kauna-unahang pagkakataon, tumangis ang emeperadora dahil sa pagkamatay ng kanyang iniibig. Noon ay Pebrero 14.

Sa ngayon, patuloy an nagbabago ang pagdiriwang ng “Araw ng mga Puso.” Ang marami natin kababayan ay hindi na gaanong pinag-uukulan ng pansin kung saan at ano ang pinagmulan ng pagdiriwang ng “Valentine’s Day” Sa kanila, ang ika-14 ng Pebrero ay “Araw ng Pag-ibig”. Hindi naman sila mali sapagkat ayon nga sa sinabi ng isang manunulat: “Makukulay na bagay ang pag-ibig”( Love is a many splendor thing). At sa doktrina ng Kristiyanismo ay sinasabi ring ang “Pag-ibig ay Diyos at ang Diyos ay Pag-ibig”.