Kayatmo ti Maikali a Sibibiag Gapu Ta Ay-ayatem ti Pimmusay a Lakaymo?

ITI di agkirpa a damdamag maipanggep iti riri ti Filipinas ken Tsina maipanggep kadagiti pagininnagawanda nga isla iti maawawagenen iti West Philippine Sea (saanen a South China Sea), malagipmi daydi tawen a maysakami kadagiti naikkan iti gundaway a nakapasiar iti pagilian a Tsina. Ngem saan ketdi a ti riri ti Filipinas ken China ti kangrunaan a makaigapu iti pannakalagipmi iti daytoy no di ketdi gapu ta ti Pebrero, isu ti bulan dagiti puso. Patiek a maawatanyonto no apay a malagipmi daytoy a padasmi idiay Tsina ita a Bulan Dagiti Puso.

Iti kaaddami sadiay Tsina, impasiarnakami ti tarabaymi (guide) iti tanem ni Emperador Ming.

Apay ngata nga ipasiarnakami? Ania, aya, ti nakakaskasdaaw iti tanem? Kasta dagiti saanmi nga impeksa a saludsod a nagay-ayam iti panunotmi. Nagturongkami iti ayan ti tanem ni Emperador Ming. Bantay met ti ayanna. Awan met ti makita a panteon. Nagsardeng ti grupo iti kasla nakabiti a serkan ti gukayab iti bakrang ti bantay. “Ditoy,” kuna ti nanguyog kadakami. “Daytoy ti sumrekan.” Sakbay a simrekkami iti uneg, inlawlawag ti nangkuyog kadakami ti pakasaritaan ti tanem ni Emperador Ming.

Dinastia ti Ming. Adda sangapulo ket uppat nga emperador iti dinastia ti Ming. Ngem sangapulo ket dua laeng ti naitabon iti nangipasiaranda kadakami. Sakbay a matay ti emperador pumilin iti disso a pakaitabonanna. Paaramidnan ket inton matayen, ditan ti pakaitabonanna. Sumango iti baybay ti bantay. Pammati dagiti Intsik a napintas a pakaitabonan ti lugar a malikudan ti bantay ket masanguanan ti danum. Kadagiti Intsik, ti bantay ti mangipasimudaag ti nasiken ken natibker a pagtaktakderan a bileg a naipatawid iti masukatsukat a kaputotan. Ti danum ti mangiladawag iti biag— agliplippias a gloria.

Kadagiti sangapulo ket dua a kameng ti Dinastia ti Ming, ti nangipasiaran ti nanguyog kadakami ti nasarakanda pay laeng. Naipaspasarak kano laeng ti pannakasarakda iti tanem.

Kasano a nasarakanda dayta a tanem? Adda kano maysa nga Intsik a napan iti dayta a kabambantayan. Adda nakaawis iti imatangna a dalumpinas a bato, adda naikitikit a pakaammo iti bato nga iti dayta a lugar, dita ti ayan ti tanem ti emperador. Sinukisok dagiti pannakabagi ti turay, ket nasukayanda ti tanem ti emperador, iti uneg ti daga iti bakras ti bantay.

“Adda iti uneg ti daga ti tanem,” kinuna ti Intsik a nanguyog kadakami. “Kayatyo ti bumaba ta intayo kitaen?” sinaludsodna? Ania pay koma?

Mapilpilit ti insungbatmi a “wen.” ket simrekkami ti ruangan ti gukayab a tanem. Adda iti kanawan nga igid ti pagserkan ti dakkel a bakka a damili a kasla planggana. Pagsaingan kano dayta. Makargaan iti lana. Adda pabelona ket mapasgedan daytoy sakbay a magaburan ti tanem. Agpaut kano ti sindi ti pagsaingan ta dakkel ti bakka. Idi kano kinalida ti tanem, sisisindi pay laeng ti silaw.

Intuloymi ti immuneg. Awan dumana iti simrekkanmi iti nagaburan a purok. Ket iti masungadanmi adda ti lungon ti emperador. Inlawlawag ti nanguyog kadakami nga apaman a makaruar amin a nakipamumpon, agrikep a bukbukodna ti bato a rikep ti ridaw. Nakaparabaw iti lamisaan a bato ti lungon.

Dua a lungon a nagabay ti nakitami. Ti maysa ti lungon ti emperador. Ti maysa isu ti lungon ti napili ti emperador kadagiti assawana a maikali a sibibiag. Ania daytan? Nagtitinnaliawkami.

Saan laeng a maymaysa ti asawa ti Emperador. Ti kaaduan ket nasurok a sangapulo. No mariknan ti emperador a dandanin ti patayna, pumilin iti kaduana a maitabon. Kinapudnona kano, agiinnapal pay dagitoy nga assawana no saan a pilien ida ti emperador. No aldaw ti pumpon, kumuyog ti napilina a maitabon a sibibiag. Magna manipud iti palasio agingga iti tanem. Ket agidda iti lungonna ket serraanda ti lungonna sa panawanda. Ti pammatida, kaduana ti emperador a mapan iti langitda ket agtipondan sadiay iti agnanayon. Anian a panangipatpateg ti asawa a babai iti kaingungotna nga emperador.

Masaludsod ngarud iti asawa a babai: Kayatmo a kasta met ti mapasamak kenka no matay ni lakaymo?

Ngem saan laeng a dayta ti nagsiddaawan ti grupo. Ti ap-ap ti lungon a nagiddaan ti emperador ken ti nailungon ken naikali a sibibiag nga asawana ket naabel manipud kadagiti linabag ti balitok! Idi iwaras ti grupo ti panagkitada iti aglawlaw, nalawlawa pay ngem plasa ti kalawa ti tanem ti emperador.—O