Plantasion ti lengnga.
Iti kanta a “Bahay Kubo,” adu dagiti mula a lengnga. Ngem idi dayta. Ita, aggatgatangtayon iti sabali a pagilian.
MAYSA ti lengnga (sesame) kadagiti mula a saan unay a maik-ikkan iti atension. Ditoy Kailokuan, manmano laengen ti adda mulana a lengnga gapu iti kinaawan ti interes dagiti agdama a mannalon a mangammo iti kinapateg daytoy a mula.
Maimulmula ti lengnga gapu iti ikutna a napateg a lana (essential oil) a maaramat saan laeng a pagluto ngem para pay iti pannakapartuat dagiti nadumaduma a produkto a kas iti margarina, sabon, pagpapintas (cosmetics), bangbanglo, insektisidio, ken agas.
Naganar ti bukel ti lengnga iti industria ti tinapay. Maar-aramat ngamin daytoy a kas ramen iti panagaramid iti tinapay, biskuit, ken kadagiti gagangay a kankanen a naaramid iti diket a kas iti tupig ken bibingka.
Gapu ta bumasbassit ti suplay ti bukel ti lengnga, nangina ti bayadna manipud kadagiti mapagtalkan a suplayer, agraman dagiti produkto ti tinapay ken kankanen nga adda laokna a lengnga.
Iti agdama, agkurkurang ti produksion ti bukel ti lengnga iti pagilian. Kinapudnona, agang-angkat pay laeng ti pagilian iti bukel ti lengnga manipud kadagiti ganggannaet a pagilian tapno laeng masabat ti kasapulan dagiti lokal nga industria nga agprosproseso iti taraon.
Ti lana manipud iti lengnga ti maysa kadagiti kanginaan ken kasasalun-atan a produkto a maagsaw manipud iti mula. No maikkat ti lana nga adda iti lengnga, mabati ti kupag ti bukel ket naduktalan dagiti eksperto a napintas daytoy a maaramid a pagpakan (feeds) iti manok, baboy, kalding, ken kuneho.
Nangato ti ramen a protina ti lengnga nga umab-abot iti 22 a porsiento malaksid kadagiti sabsabali pay a sustansia nga imetna.
Panagpili iti Barayti ken Panagmula
Adda dagiti sumagmamano a barayti ti lengnga a kadawyan nga Nupay naandur ti lengnga iti tikag, nasken latta a masibugan daytoy uray mamindua wenno mamitlo laeng iti entero a panagbiagna. imulmula para iti komersial a produksion gapu iti kinadakkel ti maagsaw nga apit a bukel ken lana manipud kadagitoy. Ti aw-awaganda iti Sri Lanka Black, Japanese Black, ken ti kabukbukodantayo a barayti a managan iti Iligan Marinduque Black.
Adda pay dagiti barayti a puraw ti bukelna nga adu met la ti itdenda nga apit a bukbukel ken lana. Dagitoy ti barayti a Japanese White, Guatemala White, Mexican White ken ‘tay kabukbukodantayo a native a barayti. Naandur dagitoy a barayti iti peste ken sakit ken gagangay a maar-aramat iti panagluto iti nadumaduma a taraon.