Nanginngina met laeng dagiti tinapay nga adda laokna a lengnga.
Kadagiti mannalon iti Kailokuan a mayat a mangpadas iti komersial a produksion ti lengnga, mabalin nga imula dagiti nadakamat a barayti ta kaay-ayoda ti daga ken klima ti Kailokuan. Naandur dagitoy iti nabara a panawen ken tikag ken saanda unay a kayat ti lugar nga addaan iti temperatura a nababbaba ngem 21 degrees Centigrade (°C). Ngem nupay naadur ti lengnga iti tikag, kasapulanna latta ti umdas a padanum bayat ti panagdakkelna.
Gapu ta babassit ti bukel ti lengnga, nasken a narabaw laeng ti pannakaibunubonda. Masapul pay nga awan ruot ti pagbunubonan a daga, nalaka a maes-esan, ken namsek iti organiko a ganagan.
Ngem no adda dagiti pagbunubonan a trey, nasaysayaat no dagitoy ti aramaten a pagpatubuan kadagiti bukel tapno agpapada ti panagdakkel dagiti bunubon, maliklikan ti nakaro a pannakautoyda, ken bumassit ti bilang dagiti matay. Makainut pay iti gastos para iti panagparut, panagsibug, ken panagpaksiat iti peste.
Isagana dagiti pagpatubuan a trey a naglaon iti napaglaok a dua a parte ti nagrupsa a garami, uppat a parte ti uring a taep, ken maysa a parte ti naproseso a lugit ti manok (processed chicken manure wenno PCM). Kalpasan ti panagbunubon, ikabil dagitoy iti nursery tapno masalaknibanda kontra kadagiti walang nga ayup. Ngem sakbay nga ibunubon dagiti bukel, laokan dagitoy iti napino a darat. Umdasen ti 5 agingga’t 10 a bukel ti ikabil iti kada abut ti seedling tray.
Mangrugi nga agtubo dagiti bukel ti lengnga inton 5 agingga’t 7 nga aldaw kalpasan a naibunubonda. Dua a lawas kalpasan a nagtubo dagiti bukel, ikkaten ti kaaduan a bulong ken sangana sa yakar dagiti bunubon iti talon. Mabalin a dua a puon ti imula iti tunggal disso.
Ngem sakbay a yakar dagiti bunubon iti talon, ponduan ti talon iti nagrupsa a takki dagiti ayup ken ania man a compost nga abono kas iti takki ti alinta wenno ‘tay maaw-awagan iti vermicast. Umdasen
Panangtaripato iti Mula
Nupay naandur ti lengnga iti tikag, nasken latta a masibugan daytoy uray mamindua wenno mamitlo laeng iti entero a panagbiagna. Kasapulan a sibugan ti mula sakbay ti panagsabongna ken inton sakbay nga agbunga.
Kalpasaan ti 3 agingga’t 4 a lawas wenno inton nakidseren ti puon dagiti mula, sukayen ti puonda tapno lumukay ti daga. Uliten daytoy inton addan 30 cm a katayag dagiti mula. Nasken latta a gaikan ti aglawlaw ti pinuon ta isu pay a maikkat dagiti ruot a makiinnagaw iti sustansia a para koma kadagiti lengnga.
Mabalin latta nga ikkan dagiti mula iti vermicast wenno ania man a compost, kas pasarunson nga abono bayat ti panagbiag ti mula.
Saan unay a kayat ti lengnga ti nabasa a klima ken aglawlaw. Adadda manen a dina kayat ti lugar a kanayon nga agsagrap iti tudo. Kadagitoy a kondision ti aglawlaw nga agbalin nga arsagid ti lengnga iti peste ken sakit.
Ngem no masiputan nga adda kimpet a peste, di agpaspasuyot iti insektisidio nga adda ramenna a sulfur ta saan a nasayaat daytoy nga elemento a para iti lengnga.
Panagapit
Agsabong ti mula a lengnga inton 85 agingga’t 150 nga aldaw kalpasan ti panagmula. Mabalinen nga apiten dagiti immun-una a bunga ti mula inton agsardengen daytoy nga agsabong wenno inton agamarilion dagiti bulongna ken mangrugidan nga agregreg.
Di ibaybayag ti agapit ta bumtak dagiti bunga apaman a maluomda. Isu a nasken a burasen dagiti bunga inton natangkenanen dagitoy nupay berde pay laeng ti kolorda.
Dagus nga ibilag dagiti bunga kalpasan a naburasda santo saksaken dagitoy tapno rummuar dagiti bukel. Sakbay a yempake dagiti bukel, siguraduen a nababa ti dam-egda tapno dida madadael ken bumaba ti klaseda.
No para bin-i dagiti idulin a bukel, ikkan iti pestisidio tapno saan nga atakaren dagiti peste.—O