Saludsodem ken ni Apo Hues
agkamkamali. Awan la ketdin ti nakitana itay a bato a dakkel bassit ta impakitana koma ti laingna nga...
Naduktalanna nga awan kargana a danum ti botelia nga iggemna. Napasakuntip, a sinaruno ti panangitupakna iti kanigid a mukodna. Nakangngeg iti battit-utit a timek manipud iti kaungganna, nga agkunkuna: Ay, tangi! No sabali met ti mulmulagatam itay! Nakitam nga agsibsibug ni Colasing, immuna koma a dimmawatka iti danum ‘diay hose-na! Gundawaymo koma daydiay a nangtukma iti imana. The rest is history koman! Sayang na sayang, hmp!
Napanganga ni Uppong iti nangngegna iti timek. Wen, aya! nayesngawna. Pabasolenna ti bagina. Kaaduanna a maladaw a makasiput iti agdadata nga oportunidad, kas kadagiti senias ken paludip dagiti tin-edier ken bumaaken a babbai a vendor iti seksion dagiti maibebelleng a nateng ken prutas a dawdawatenda ken Bonifacio Colicol idiay Nepa-Q Mart, Cubao, Quezon City.
Hanabale, dumawatakto iti danum iti dalan, pinangliwliwana iti bagina. Pinartakanna a pinanawan ti batog ti balay a ‘yan ni Nicolasa aka Coling aka Nikki. Kayatna a lipaten ni Nicolasa itan! Ngem kasano a mapasamak dayta ket kunam lan’ nairematsen kadagiti kusipet a matana ti makasulisog a langa ti ex-na? Impasabol! adda nagtimek iti kaungganna manen. Hmp! Apay nga ampasabol? kumarit ti utekna. Siak ti masurot! Siak ti boss!
Aha! Kumarit ‘ta battit-utit nga utekmo? Di met kanayon nga ibagbagak kenka a kaska la agut-utek a paltat? Saan a pangngarig dayta. Pudno a kasla utek ti paltat ti rukod ti utekmo. Isu a narabaw ti panagpampanunotmo! Tinawidmo ti genes daydi apongmo a lakay iti mukod idiay Lapog, Ilocos Sur, a nangtakaw iti kabalio ti Espaniol a kura paroko ti Cabugao! Nagasat ta nakalemmeng idiay Bangued, Abra, ta dida ket koma kinapon!
Napasardeng iti pannagnana. Nakigtot iti pannakaammona iti nagtawidanna iti kalidad ti utekna a saan la a nakapsut, maysa pay gayam nga agaagab iti kabalio idiay Cabugao, Ilocos Sur, idi tiempo dagiti Kastila. Malagipna ita ni manongna a Fidel a pasurot dagiti karnaper idiay Angeles City, Baguio City, Dagupan City, Metro Manila, ken Metro Cebu, isu la ketdi ti napanan ti laingna nga ag-carnap, agingga a naapput dagiti autoridad ti bunggoyna idiay Hundred Islands, Alaminos City, bayat ti panagdidigosda iti playa ti Quezon Island. Nabayagen ni manongna a Fidel idiay Iwahig Colony. Sakbay a naglayas, nadamagna nga addan pamilia ni manongna a Fidel, ti naasawana, anak ti padana a balud idiay Iwahig Colony.
O, an’a, kumarit pay ‘ta pimmaltat nga utekmo? kinuna manen ti timek ti kaungganna. Surotem dagiti ibagak tapno nalaingka, see? Abante! Adda madawatmo a danum dita maikalima a balay!
Pudno, idi mabatoganna ti maikalima a balay-Italiano, adda babai nga agsibsibug babaen ti hose iti nalawa a hardin iti sango ti balay. Nakabalanggot iti dakkel ti payabyabna ti panglukmegen a babai, nakablusa iti nalabaga nga awan manggasna ken lumabaga a shorts a kumepkep kadagiti nalulukmeg a luppona. Kapugpugotna ti babai, no di man napugpugot pay, a tanda dagiti orihinal nga Ilokano ti Amianan. Iti adayo bassit a carport, maysa a panglukmegen a lakay a naka-brief ti agay-ayam iti holahop. Nakalikud ti lakay kenkuana.
Immasideg iti gate a kapadpada ti gate ti balay a ‘yan ni Nicolasa. Immawag. Timmangwa ti babai sa linintegna ti takderna ken medio inngatona pay ti sango ti payabyabna tapno makitana a naimbag ti umaw-awag. Dina malasin ni Uppong isu nga immasideg iti gate a guyodguyodna ti hose nga agpuspusitsit ti danumna.
“Gud morning, madam,” inkablaaw ni Uppong. “Hihingi po sana
ako ng tubig.” Impakitana ti plastik a botelia nga iggemna.
Minulagatan ti babai idinto a napaatras iti naangotna. “Sika ni... Uppong Rabago?” kinunana a masmasdaaw.
Napaatras met ni Uppong. Pamiliar kenkuana ti timek ngem agduadua no husto ti pugtona. “W-wen,” insungbatna. “Am-ammodak, manang?”
Inikkat ti babai ti dakkel a balanggotna ket nagparang ti blonde a buokna a pagatteltel. “Ay, Apo San Antonio de Padua a patron ti Rosales!” nayikkisna. “Sika nga agpayso ni Uppong a naglayas!” “Manang Dominga! Manang Ing!” “Uppong! Ay, adingko, apay a kasla al-alia met ti langamon?”
“Manang, padawatannak pay nga umuna ‘ta danummo ket napalalo ti wawko!” Inserrek ni Uppong ti boteliana iti nagbaetan dagiti rehas ti gate.
Nabiit a napunno ti bassit a plastik a botelia. Dinagdagus ni Uppong ti imminum. Dandani naibus ti linaon ti botelia ket inulitna a pinakargaan ken ni Manang Ing. Nagbaeng ni Manang Ing iti napigsa ket napaatras manen.
“Apay met a kasta ti pay-udmon? Kasla natay a bao!”
“A, e...” Saanna a kabkabagian ni Manang Ing; naggapu daytoy idiay Cuyapo, Nueva Ecija; ken naikamang iti partido Santiago ti Tomana Weste babaen ken ni Manong Telesforo a nangitaray iti daytoy idi agdradrayb ti lalaki iti bagon nga agitulod iti bagas idiay Bulacan.
“Uppong, nadamagmon a nagpuga ni manongmo Pidiong idiay Munti? Hanhantingen dagiti autoridad ditoy Tarlac ta ditoy kano nga aglemlemmeng, kuna ti radio newswatch!”
“A, e... Manang, bay-antan ni Manong Pidiong. Malagipmo nga impamisaan da amang ida ken Manong Fidel iti napalalo a bainna kadagiti inararamidda?” Nagtupra ta timbog ketdin ti katayna, banag a dina maawatan no apay nga agkatay no malagipna ti panagsangit ni amangna iti daydiay a pamisa. Uray la timmakder ti dutdotna idi ipukkaw ti amana ti: “Adios, Pidiong ken Fidel! Sapay koma ta masarakanyonto ni Satanas iti pagarianna! Amen!”
“Ala, wen. Dikan agpalawag no apay a kasta metten ti kuttongmo ken pamatay ‘ta pay-udmo,” kinuna ni Manang Ing a nangiddep iti danum ti hosena. “Papanam ita ta nakadandanonka pay ditoyen?” “Agawidakon, manang.” “Idiay Tomana? Ket no nakaad-adayo pay! Agluganka laengen!” Nagwingiwing. “Kayak a pagnaen!” “Ay, sira ulo!” Insubli ni Manang Ing ti kallugongna. “Agurayka, ammom nga adda dita umuna a balay ni Nicolasam?” Insungona ti umuna a balay.
“Wen, manang. Nagtungtongkam’ itay. Nagyaman ta linibasak a di nagpakpakada. Naimas ti biagna itan!”
“Hppp! Dika sigsigurado. Imbagana nga adda