Kasano ti Natalged a Panagusar iti Antibiotiko? (2)
TULOY ti sungbat iti surat ni Pedring, 35, ti Mt. Province a di la ket adda a mariknana a kas iti panateng, dagus nga agtomar iti antibiotiko. Ita, damdamagenna no ania ti posible a mapasamak kenkuana no saan nga umno ti panagtomarna iti antibiotiko.
Nadakamattayo iti napalabas a bilang a saan nga epektibo dagiti antibiotiko kontra kadagiti bayrus ket ngarud, saan a maiparbeng a mausar ti antiobiotiko kontra kadagiti bayrus. Kadawyan a pagarigan ti impeksion gapu iti bayrus ti panateng ken trangkaso.
Nakadamattayo met a ti antimicrobial stewardship (AMS) ket ragup dagiti aktibidad a mangisigurado a dagiti antibiotiko, natalged ken epektibo ti pannakausarda.
Apay a napateg ti Antimicrobial Stewardship?
Ti panagkettat iti antibiotiko (antibiotic resistance) ti mamagpeggad iti epektibo a pannakalapped ken pannakaagas ti agtultuloy ken umad-adu nga impeksion a gapu iti bakteria. Ti antibiotic resistance ket no agbaliw ti bakteria ken no saan nga agballigi ti antibiotiko. Sa daytoy resistance, saan laeng nga iti espesipiko a kita ti panagagas wenno nasakit; tunggal panagusar iti antibiotiko, mabalin a tignayenna ti bacterial resistance, uray no umno ti panagusar.
Iti laksid a ti antibiotiko ti maysa kadagiti masansan a mairesreseta nga agas kadagiti ospital, mapan a 50 porsiento nga antibiotiko ti maibilang a saan nga umisu, ket ngarud, madegdegan ti antibiotic resistance. Mapaspasamak daytoy ita. Ngarud, makatulong ti umno a panagusar iti antibiotiko iti pannakatellay ti panagsaknap ti antibiotic resistance.
Ania dagiti panggep ti Antimicrobial Stewardship Program (ASP)?
• Masigurado a maala dagiti pasiente ti umno nga antibiotiko— no masapulda laeng. Umno nga agas, umno a wagas, umno a dosis ken umno a tiempo.
• Masupusopan ti akem dagiti doktor a nakapokus kadagiti sakit gapu iti impeksion (Infectious Diseases). • Tapno makatulong iti pannakalapped ken pannakakontrol ti impeksion. Maitantandudo ti antibiotic stewardship tapno malapdan ti antibiotic resistance. Ti panagsaknap ti antibiotic resistance ti maysa kadagiti parikut iti tay-ak ti medisina iti agdama.
No agtomarka iti antibiotiko a dimo met a talaga masapul, mabalin a mapukaw ti bilegda ken ti kabaelanda a mangagas a nalaing iti bakteria. Ti kangrunaan a wagas tapno maksayan wenno malapdan ti antibiotic resistance ket babaen ti panangedukar iti bagbagim iti umno nga usar ti antibiotiko.
Dagiti addang tapno maksayan ti Antibiotic Resistance:
• Dimo ipappapilit iti doktor a mangireseta iti antibiotiko a para kenka. • Pagbalinen nga ugali ti panagbuggo kadagiti ima tapno saan nga agwaras ti impeksion— bugguan ti ima iti apaganem-em a danum ken sabon iti 20 a segundo. • Dimo us-usaren ti antibiotiko a para iti viral infections. • Manteneren ti nasalun-at a wagas ti panagbiag babaen ti pannangan iti balansiado a dieta, panaginum iti umdas ti kaaduna a likido, panagehersisio ken umdas a panaginana. • Dimo us-usaren ti antibiotiko a naireseta iti sabali. • Dimo tomtomaren ti antibiotiko a saan a naibus a para iti dati nga impeksion. • No adda naireseta kenka nga antibiotiko, ibusem daytoy uray no iti panagriknam ket nalaingankan.
(Sumaruno: Kaano nga Agtomar (wenno Saan nga Agtomar) iti Antibiotiko?)