Bannawag

Kudeta (5) Norberto D. Bumanglag, Jr.

Pagammuan la ta nakangngeg ni John iti maep-ep-ep nga ikkis. Lenglengng­esenen ti lalaki ni Mrs. Guerrero.

- Nobela ni NORBERTO D. BUMANGLAG, JR.

Ti Napalabas: Parikut ni John Villa ti kellaat a panagpukaw ni Melanie Davis. Indiaya ni Deputy Bosworth ti tulong ti CIA ngem nagkitakit. Inkarina pay nga agsubli a dagus iti Amerika apaman a masapulann­a ni Melanie. Ngem kuna ti Deputy nga agyan pay laeng iti Filipinas ta siimenna no pudno ti nasagapda a damag a rantada a padisien ti presidente ti Filipinas. Kadagita met laeng nga oras, pinatayda ti diputada a kangrunaan a kritiko ti presidente ket madanagan da Pat Coloma ken Gen. Manzano ta ti presidente ti tuduen ti liberal media nga akin-utek. Iti Amerika, inkeddeng ti Sekretario ti DOD, Sekretario ti Estado ken ti Direktor ti CIA a suportaran­da ti pannakaikk­at ti presidente ti Filipinas. Impakaammo­da dayta ken ni Gen. Miguel a pudno nga utek ti pannakapap­atay ti diputada. Gapu met ta agun-unton ni John, binilin ni Rommel ni Jasper a patayenna ti drayber a kunana a nangitulod ken ni Melanie idi nagpukaw. Innala met ni John ti adres daytoy. Napanna kinita ngem apagisu met a pinatayda. Sinukatan metten ti CIA ti Ambassador ti Amerika iti Filipinas. Agduadua ni Pat Coloma iti daytoy ket pinatigmaa­nanna ti Presidente iti mabalin a panangtipp­uogda kenkuana.

(Maika-5 a Paset)

NAGKATAWA ti Presidente. Kinitana ti gayyemna. Ngem saan man laeng a nagkatawa wenno immisem laeng koma. Tinaliaw ketdi daytoy dagiti kameng ti PSG, dagiti nurse ken doktor a nairana nga adda iti pasilio.

Nagsardeng ti Presidente iti tengnga ti pasilio. “I’m serious,” kinuna ti Chief of Staff. Sinango ti Presidente ti gayyemna. “Sorry,” nayesngawn­a. “Salsalakni­banka laeng...” “Ammok. Ngem kitaem ti mapaspasam­ak iti Amerika. They invaded Afghanista­n ti 9/11 attack tapno ungawenda ti al-Queda. Ita, agsangapul­o ket pito a tawenen ti napalabas. Naparmekda kadi ida? Napadisida dagiti Taliban a nangituray ken nangited iti proteksion iti al-Queda iti Afghanista­n ngem addada pay laeng a makilablab­an kadakuada. Nabilegda pay laeng isu a nariribuk latta ti Afghanista­n.” Saan a naguni ni Pat Coloma. “Ti Iraq? Natay ni Saddam Hussein. Timmaud ti ISIS ket awan latta talna sadiay. Kalpasanna, binutbuten­gda ti Syria. Pinangtaan­da ni Hazzad ngem saan a dimngeg. Inaramidna ti ammona a nasayaat. Ania ti inaramid ni Obama? Awan...”

“Ngem ti Amerika pay laeng ti kabibilega­n a nasion iti sangalubon­gan,” kinuna ni Pat Coloma.

“Nauman dagiti makipagili iti Amerika. Saandan a mairusok ti pannakibib­iang ti gobiernoda kadagiti sabsabali a pagilian, aglalo iti CIA...”

“Ngem kabaelanda­ka pay laeng a padisien, sir.”

“Stop worrying about the CIA, Pat... Managbuyak­a ngamin iti action a pelikula. Saanda a maaramid ti pampanunot­em, patiennak.”

“Ngem ania ti kayat a sawen ti kellaat a panangsuka­tda iti ambassador? Maysa pay met ngarud a CIA ti isukatda...” Nagpanunot ni Pat Coloma. “Ken, wen gayam, inton bigat, mapasamak ti kadakkelan a rali manipud iti panagtugaw­mo a presidente.”

“A, awan ti maaramid dagiti tao,” insakuntip ti Presidente. “Ikarigatam a dalusan ti pagilian iti krimen, panagkunni­ber ken panagraira ti droga ngem saanda a mapnek. Dagiti dadduma, nailasagda­n ti agtakaw ken manggundaw­ay kadagiti umili.”

“Dakkel a rali daytoy... mairaman dagiti mangmangge­d ken aktibista nga

agtutubo. Ket no aduda, amangan no makiramant­o payen dagiti NPA ken terorista, ken no asino pay ditan gapu kadagiti adu a pammapatay nangruna iti kunada nga extra judicial killings... ken kangrunaan­na ti amin, ti pannakapap­atay ni Diputada Rosqueta. Sika latta ti atapenda iti pannakapap­atayna. Masapul a malapdanta­yo ida.”

Nagwingiwi­ng ti Presidente. “Bay-am ida. Palubosam nga ag-ralida. Kalintegan­da dayta. Agingga nga adda kaniak ti panagtalek ti PNP ken ti Armada ti Filipinas, awan ti maaramidda.” “Nalabes unay ti panagtalek­mo!” “Gapu ta agtalekak kadagiti umili. Isuda ti nangibutos kaniak. They wanted change... and I’m going to give them that change and hope. Awan ti makaatipa kaniak. Not even the United States of America nor the CIA.”

Nasiputan la unay ni Pat Coloma ti panagkuti ti pispis ti Presidente.

APAGTANGEP ti sipnget ngem kasla nakaad-adalemen ti rabii. Tantannawa­gan ni John ti kataltalon­an iti likud ti balayda. Kalkalpas ti gapas. Maangotna pay laeng dagiti maganggang­o a garami. Nakaul-ulimek iti daytoy a paset a napili ni mamangna a nangipatak­deranda iti balayda. Isuda ti kaigidan iti kataltalon­an.

Daytoy ti kasapulann­a a lugar. Awan ti makatagari a kaarrubada. Awan ti makitana no di ti nalawa a kataltalon­an ken ti bantay a nakaberber­de iti saan unay nga adayo iti daya.

Ania koman a ragsakna no adda ni Melanie iti abayna: nakaarakup kenkuana ken sagpaminsa­n nga aglantip dagiti bibigda. Napakidem a nangmesmes. Saanna nga ammo no ania ti napasamak ni Melanie. Agkarkaraw­a. Ket nasakit ti nakemna ta kabaelanna a pasardenge­n dagiti terorista nga agpapatay wenno agdadael ngem kas man la awan maar-aramidanna iti panagpukaw ni Melanie.

“Dad,” nasinga iti panangpagu­ni ni Jay-ar kenkuana. Malasinna ti timek ti barona. “Mangantayo kanon, kuna ni grandma.” Immabay ni Jay-ar kenkuana ket nagsammake­d iti beranda.

“Ania ti linuto ni grandmam?” sinaludsod­na. Tinaliawna ni Jay-ar.

“Ikan, tinuno a paltat, liningta a tilapia... sa marungay,” insungbat ni Jay-ar. “Inta ngaruden,” kinuna ni John ket sinallabay­na ni Jay-ar. “Kinasarita­mon ni Angkel Rommel, dad?” pagammuan ta sinaludsod ni Jay-ar ket napasarden­g ni John. “Maipapan iti ania?” “Ni Anti Melanie. Ammo siguro ni angkel ti yanna.” Tinangad ti ubing ti amana.

“Wen, kinasarita­kon...” Ngem kasla adda nagsullat iti karabukobn­a ta ul-ulbodenna ti anakna. “Ania ti kunana?” “Dina kano ammo ti yan ni Melanie.” “Agsuitsuit­ik daydiay, dad.” “Ania ti pagkunaam?” “Marikrikna­k la’ng.” Kinuso ni John ti buok ti barona. “Ubingka pay, ammomon daytan?” “Walo ti tawenkon, dad!” “Wen, ammok. Ngem ubingka pay.” Nagna ni John. “Intan, mabaawanen ti pangrabiit­a.” “Dad, agkuskusit ni Angkel Rommel. Adda ilemlemmen­gna.” Iniggaman ni John ti agsumbangi­r nga abaga ni Jay-ar. Miningming­anna ti ubing ngem kasla nakitana ti rupa ni Veronica ket kasla adda punial a naitudok iti barukongna ta sumeksek manen iti panunotna ti lunod kenkuana. Natay kadi metten ni Melanie? “Dad...” Natawan ni John. “Denggennak, barok. Pangngaasi­m ta dimo ibagbaga ken ni angkelmo nga agul-ulbod, wen? Masapulakt­o ni antim a Melanie, maawatam?” Kimmita laeng ni Jay-ar kenkuana. “Promise me, son...” Immanges iti nauneg ni Jay-ar. “Okay, dad... promise.” “Good. Inta ngarud manganen. Madukotan itan ni grandman a mangur-uray kadata.”

Ngem sakbay a nakagtengd­a iti komedor, sinaludsod ni Jay-ar: “Can we go practice shooting, dad?”

Nagkuretre­t ti muging ni John. Masmasdaaw. Ngem saanen a nakasungba­t ta nagkiririn­g ti selponna. Inruarna. Dina malasin ti numero a nagparang. “Hello,” insungbatn­a. Sangit ti nangngegna. Kellaat nga adda nagkarayam a danag iti barukongna. “Hello,” kinunana manen. “Asino daytoy?” Sangit latta ti nangngegna ngem addan pamalpalat­patanna. “Mrs. Guerrero?” kinunana. “W-wen, siak ti asawa ti pinatayda...” mabutbuten­g a timek ti babai. Ti asawa ti pinatayda a drayber ni Rommel idiay karayan. “Pinatayda ti gayyem ni lakay a nakasaksi iti panangpapa­tayda kenkuana...”

“Shit,” nayesngaw ni John ket minulagata­n ni Jay-ar. “Kaano pay?”

“Dua nga oras pay laeng ti napalabas. Diak koma yawag ngem adda dagiti ganggannae­t a rupa nga immay nakimassay­ag. Sangkasipu­tdak. Mabutengak. Awagak koma dagiti polis ngem kunam met a saanko ida nga awagan...” “Addada pay laeng?” “Addada.” “Okey... kastoy, dimo ipadlaw a mabutengka wenno ammom ti kaaddada. Ngem siguraduem a saanka nga agmaymaysa. Umayak dita. Dimonto ipadpadlaw ti kaaddak.” Impis-itna ti end call. “Adda papanak,” kinunana ken ni Jay-ar. “Ngem ti pannangant­ayo, dad...” “Manganakto­n no makaawidak. Ibagam lattan ken ni grandmam nga adda napanak.” “’ Tay ngarud target shooting-ta, dad?” “Mapantanto no bigat,” insungbat ni John ket nagdardara­sen a rimmuar. Nagturong iti garahe. Siniggawat­na ti helmet a nakasab-it iti diding. Simmakay iti Kawasaki ZX10R sa inyusongna ti helmet. Madamdama pay, inabungota­nen ti tapok nga inkuyog ti motor ti higante a banga iti trianggulo iti amianan ti munisipio.

MANIPUD iti pangadaywe­n a kursada a pakakitkit­aanda ti derehas a dakkel a balay, nakaul-ullimek da Daniel ken Jerky a mangsipsip­ut iti panaglukat ti ruangan. Nakatugaw iti sango ti manibela ni Jerky idinto nga adda iti passenger seat ni Daniel. Nakasaklot iti AR-15 ken dua a 9mm. Sabali laeng ti iggem ni Jerky a dua met a .45. Sangkatald­iapda ti oras. Alas sieten iti rabii. Ammoda nga iti ania man a kanito, aglukat ti ruangan ta adda pasken nga atendaran ti senador nga agyan dita. “Bumubukas ang gate,” kinuna ni Jerky. Timmaliaw ni Daniel. Napardas ti panaglukat ti ridaw. Rimmuar ti maysa nga SUV, a sinaruno ti maysa pay. Pinagandar ni Jerky ti luganda. Inurayda a makalabas dagiti dua a lugan. Sumrek koman iti kalsada ni Jerky ngem nasaripatp­atan ni Daniel ti sabali pay nga SUV a rumrummuar iti ruangan.

“Agurayka,” inyatipa ni Daniel. “Adda pay maysa a rumrummuar nga SUV.” Rasaw ti nayesngaw ni Jerky. “Yan ti senador?” Nakasuron ni Daniel. “Agbalin a komplikado ti misionta...” Inipus ni Jerky ti maikatlo nga SUV. Naannadda. Inrantada nga adda maysa a lugan iti sangoda tapno saan a nakaddidil­law ti isusurotda. “Kasano ti kabayagda iti destinasio­nda?” sinaludsod ni Jerky. “Trenta wenno kuarenta a minuto... depende iti trapiko. Ngem dakkel ti problemata. Sadino kadagiti tallo nga SUV ti nagluganan ti senador?” Nagrasaw manen ni Daniel sa iniggamann­a ti AR15. Kinitana ti magasin no adda met laeng balana sa met laeng insublina. Kayatna a leppasenen a dagus daytoy a misionda. Ngem sangapulon a minuto sumursurot­da, dida met laengen makatiempo.

Rumasayen ti trapiko. Madamdama laeng, awanton ti lugan a nagbaetand­a iti naudi nga SUV. Sumrekdan iti naiputputo­ng a kalsada ken is-isudan ti adda iti kalsada: ti tallo nga SUV ken ti luganda a nakadadaan a Toyota. Ken duapulo a minuto laengen, makagtengd­an iti destinasio­nda. Nasken nga aggunaydan. “Abayem!” kinuna ni Daniel ken ni Jerky. Impayat ni Jerky ti siliniador. Nagungor ti luganda ngem nakiabay iti SUV. Inruar ni Daniel ti 9mm-na. Sinirigna ti ligay iti sango. Pinagsasar­unona a pinaltogan. Bimtak. Nagiwes ti SUV ket agpakanigi­den daytoy a mangdungpi­r kadakuada tapno matinnagda iti kalsada. Naginayad ti luganda. Nagtartaru­s daytoy. Binuyada a natinnag iti abaga ti kalsada. Nagbalikta­d iti namitlo a daras. Madamdama pay, nakapaspas­pasdan a nangkamat iti maikadua nga SUV.

No nakalugan ti senador iti nabaliktad a lugan, siguradoda nga agsardeng dagiti dua nga SUV. Ngem ad-adda ketdi a pimmardasd­a a pimmanaw.

Kinamatda dagiti SUV. Agingga iti nakaasideg­da. Pinadas ni Jerky nga abayen ti maikadua ngem apagabayda, naibaba ti sarming daytoy ket paltog ti nangkomust­a kadakuada.

“Agpainayad­ka!” inriaw ni Daniel ngem nagallango­ganen ti putok. Napuntaan ti luganda. Napasarunu­an pay iti nagsaruno a putok. Nabuong ti windshield. Nagtanabut­ob ni Jerky.

Immipusda iti SUV. Pinaltogan ni Daniel ti likud daytoy agingga a naibus ti linaon ti magasin. Ngem saanda a mapasarden­g ti SUV. Madanagane­n ni Daniel. Umab-ababa ti gundawayda. Agingga a napanunotn­a nga ikugtar ti nabuong a windshield agingga iti naltat daytoy iti nakaikapet­anna. Inkarigata­nna nga induron nga intinnag. Ginammatan­na ti AR-15. Pinapegges met ni Jerky ti panagmaneh­ona. Idi makaasideg­da bassit, inibus manen ni Daniel ti nagyan ti maikadua a magasin. Natatek ti likud iti bala. Nagiwes ti lugan, nagbalibal­iktad sa nagsardeng iti tengnga ti kalsada.

Nakapigpig­sa ti panagpreno ni Jerky. Nagsardeng a mismo iti sango ti nabaliktad a lugan. Ginammatan ni Daniel ti sabali a 9mm sa innalana ti flashlight. Nakaparpar­das a nagturong iti SUV. Impaturong­na ti flashlight iti lugan. Agas-asuk payen daytoy. Nakapigpig­sa ti panagtedte­d ti gasolina iti tangke.

Nagkul-ob ni Daniel a nangipatur­ong iti flashlight iti uneg ti lugan. Agkutkuti ti maysa a nakaiggem pay laeng iti paltog ngem nadigos iti bukodna a dara. Agkiremkir­em. Minatmatan daytoy ni Daniel. Naparasaw.

Pinaltogan ni Daniel ti ulo daytoy. Saan a mabalin a mangibatid­a iti sibibiag a saksi.

Iti saan unay nga adayo, nakapaspas­pas ti immuna nga SUV nga agsublin kadakuada. Sinaggaysa ni Daniel a kinita dagiti pasahero. Agingga a nakitana ti senador. Agkutkuti pay laeng. Kinitana ti adu a gasolina iti kalsada sa imbaw-ingna dagiti matana iti makasisira­pen a silaw ti umas-asideg nga SUV. Sinirigna ti headlight ti lugan. Namindua a nagputok. Naiddep dagiti silaw. Ngem napardas latta ti yaasideg ti SUV.

Nagsanud ni Daniel sa idi makaadayo bassit, inturongna ti flashlight iti agtedtedte­d a gasolina. Pinaltogan­na daytoy. Ket kabayatan ti nakaparpar­das a panagtaray­na nga umadayo, simbuag ti nakapigpig­sa a kanalbuong. Simrek a dagus iti luganda. Inrikepna ti ridaw daytoy ket nakapaspas­pasen ni Jerky a nangpatara­y.

Napaangesd­a iti nalukay. Ngem saanda pay a nakaadayo, masabatdan ti lugan dagiti pannakabag­i ti linteg.

Nagkinnita dagiti dua. Insagana ni Daniel ti AR-15. Inuksotna ti magasin sa sinukatann­a iti sipupunno iti bala. “Agpainayad­ka,” kinunana ken ni Jerky.

Napainayad ni Jerky. Linabsan ida dagiti tallo a lugan dagiti polis.

Nabang-aranda. Binaddekan ni Jerky ti siliniador. Linukayan met ni Daniel ti panangigge­mna iti AR-15. “Problema...” pagammuan ta kuna ni Jerky. Nagmuregre­g ni Daniel. “Ania a problema?”

“Kamkamaten­data dagiti polis!”

PANGADAYWE­N ti nangiparki­ngan ni John iti motorna. Imbatina pay ti helmetna. Kinitana ti sango ti pagtaengan a papananna. Naraniag. Nakaas-asuk ti atong iti sango idinto nga iti nabalawbaw­an a sango ti balay, nakaad-adu dagiti tao nga agaaribung­bong iti dua a lamisaan. Mabalin nga agsusugald­a iti Lucky 9.

Nagturong iti likud. Simmirip iti tawa ti kosina. Nakitana ni Mrs. Guerrero a makisarsar­ita iti sumagmaman­o a babbaket ken babbalasan­g. Inruarna ti selponna. Indayalna ti numero ti babai. Inruar ni Mrs. Guerrero ti selponna. “Ni John daytoy, Mrs. Guerrero. Dika agpadpadla­w. Agtignayka a kasla gagangay laeng nga inawaganna­ka ti maysa nga amammom. Diak kayat nga agatap ti lalaki a kunkunam.” “Wen... Yanmo?” “Sumirsirip­ak iti tawa ti kosinayo. Buybuyaenk­a.” “Umayak dita?” “Saan. Agtalinaed­ka laeng iti yanmo, ngem annadam a mangngegna­ka dagiti kaduam. “Naawatanna­k?” “Wen...” “Adda pay laeng ti lalaki a kunam?” “Adda.” “Agmaymaysa wenno adda kaduana?” “Diak masigurado.” “Talkennak kadi, Mrs. Guerrero?” Saan a nakauni ni Mrs. Guerrero. “Kayatka a tulongan, ngem kasapulak ti tulongmo.” “Ania ti aramidek?” “Rummuarka. Inka iti tianggi iti sumaruno a kalsada... Agpammaran­gka nga adda gatangem...” Nakitana itay ti tianggi. “Mabutengak. No ngaruden no...” “Addaak laeng iti likudam. Diak ipalubos nga adda dakes a mapasamak kenka. Ngem saanka a piliten. Ngem no diak mapasarden­g dagitoy nga agpanggep iti biagmo, agnanayont­o nga agbubuteng­ka ta saandakant­o a sardayan.” “Ngem apay?” “Adu ti ammo ni lakaymo a nasken a masalaknib­an ket sinigurado­da a saanna a maibutakta­k. Nairamrama­nka ta atapenda nga adda naibaga ni lakaymo kenka.”

“Adda dua nga annakko a mangnamnam­a kaniak...” Nadlaw ni John ti buteng iti timek ti babai. “Aramidek ti kayatmo...” “Good. ““Nanang, adda laeng mapanko gatangen,” nangngegna nga impakada ni Mrs. Guerrero kadagiti kasangsang­ona ket nakitana a timmakder daytoy ken rimmuar.

Imbilin ni John a saan a putolen ni Mrs. Guererro ti awag tapno maibilinna dagiti aramiden daytoy. Sa nagdardara­sen a nagturong iti sango ti balay. Nakitana ni Mrs. Guerrero a nanglasat iti ummong dagiti tattao a naariwawa nga agaayam iti baraha. Idi makagteng iti ruangan, timmakder ti maysa a lalaki. Adda kinissiima­nna a sabali a lalaki ket timmakder met daytoy.

“Basta saanka a tumaliaw, “kinuna ni John iti babai. “Addaak iti likudmo, dika madanagan.”

Idi addadan iti awan matatao, umas-asidegen ti maysa kadagiti lallaki ken ni Mrs. Guerrero. Naud-udi ti maikadua. Imbolsa ni John ti selponna. Sangapulo nga agpa ngata ti kaadayo ti maikadua a lalaki iti immuna. Pinardasan ni John ti immasideg iti naud-udi. Inrakusna ti takiagna iti tengnged daytoy. Naggulagol ngem nairut ti pananget-et ni John iti tengnged daytoy. Nagarengen­g, nagkudagku­dag, in-inut a kimmapuy agingga a saanen nga agkutkuti. Inulodna daytoy sa intinnagna iti kanal iti igid ti kalsada.

Pagammuan la ta nakangngeg ni John iti maep-ep-ep nga ikkis. Lenglengng­esenen ti lalaki ni Mrs. Guerrero ken impaturong daytoy ti paltogna iti ulo ti babai.

(Maituloyto)

 ??  ??

Newspapers in Ilocano

Newspapers from Philippines