Okeyka, Apong

IBILANGMO kadi ti bagim a mangsalsaluad iti aglawlaw, wenno “Apostol ti Nakaparsuaan”? No wen ti sungbatmo, laglagipem koma ngarud dagitoy: • No apagbiit ti abagat, nasapa met a mangrugi ti kalgaw, makirog ti daga, maabbatan dagiti karayan, waig ken dan-aw. Ay, iballaag daytoy ti yaay ti nakaro nga El Niño, a maysa a pasamak iti Nakaparsuaan a no kua ket sumuknal.

• No nalawa ti masakupan dagit lumot kadagiti dan-aw ken karayan, iballaag ti posible a pannakatay dagiti lames wenno ikan tapno masakbayan ti panagkirang iti rekursos ken taraon, ken tapno masalbar ti ekosistema.

• Dagiti tattao kadagiti siudad, awisen ida nga agawid iti away a yan ti pudpudno a Nasayaat a Biag.

• No lumabas nga awan sawsawirda dagiti ulep, idauluan ti panangisubli iti kabakiran kadagiti turod ken bambantay, isubli dagiti ubbog babaen dagiti riniwriw ket maysa a kayo.

• No yanud ti layus dagiti tattao ken sanikua, ken giddayenna ti nataba a daga, agbalin a paset ti rehabilitasion ken panagplano; mamati a makontrol ti layus.

• No naruay dagiti kuditdit ken kapamiliada kadagiti kayo ken batbato, ken dagiti kulintaba wenno kulalanti iti rabii, patalgedan kadagiti residente a nadalus ti aglawlawda, ket tulongan ida tapno mapagtalinaed daytoy.

• No umingpis nga umingpisen ti kabakiran, ngem adda met dagiti arubayan ken kapanagan a mabalin a pasayaaten nga alternatibo a sanktuario dagiti atap a nabiag, ilungalong daytoy a kas proyekto ti komunidad.

• No mapagsaludsodan no ania ti natalged kadagiti ared-ed ti pestisidio, ken kemikal manipud kadagiti ganagan, itandudo dagiti natibo nga species a kas iti marunggay, kammotit (kamote), aba, saluyot, ken kapadada, malaksid nga ad-adda a nasussustansia ken nalaklaka a patan-ayen dagitoy. Kasta met nga itandudo ti natural wenno organiko a panagbangkag.

• No mapagsaludsodan maipapan iti wagas ti Nakaparsuaan a mangmantener iti ekosistema, ilawlawag ti akem dagiti babassit nga organismo a mangpasayaat iti nitroheno, panag-compost, symbiosis, ken kapadada. Ilawlawag a dagitoy a natural a proseso ken siklo ket mapaspasamaken sakbay pay a limtuad ti species ti tao.

• No adda dagiti makita nga additives (nayon a ramen) kadagiti makan— MSG, Nutrasweet wenno artipisial nga asukar, salitre iti sausage, sulfite iti puraw nga asukar, melamin iti gatas, formalin iti ikan— ballaagan ti publiko a dakes nga ipauneg dagitoy, ipamuspusan babaen ti lehislatura (pannakaaramid ti linteg) ken kampania a mapawilan dagitoy nga additives.

• No makita dagiti ubbing a sobra ti panaglunoyda iti sango ti telebision, kompiuter, ken dadduma pay nga elektroniko a ramit, mangidiaya iti alternatibo a makatulong iti panagdakkelda ken iti salun-atda babaen ti panangyasideg iti Nakaparsuaan kadakuada babaen ti camping, panaggarden, ken dadduma pay nga aktibidad.

• No saritaen da apong dagiti kannawidan a sirib ken sursuro, no isuroda dagiti kannawidan a kabaelan, imdengan ken usaren dagitoy para iti pagimbagan, ken isaknap kadagiti eskuela wenno sabsabali pay a wagas.—O