Bannawag

Kudeta (11)

Rinikna ni John ti pulso ti lalaki. Sibibiag. Kinautna ti selponna iti bolsa ti jacket-na sa rinetraton­a ti rupa ti lalaki.

- Norberto D. Bumanglag, Jr.

NOBELA

Ti Napalabas: Parikut ni John Villa ti panagpukaw ni Melanie Davis. Kadagita met laeng nga oras, pinatayda ti diputada a kangrunaan a kritiko ti presidente ket madanagan da Pat Coloma ken Dir. Gen. Manzano ta pabasolend­a ti presidente. Iti Amerika, inkeddeng ti Sekretario ti DOD, Sekretario ti Estado ken ti Direktor ti CIA a suportaran­da ti pannakaikk­at ti presidente ti Filipinas. Impakaammo­da dayta ken ni Dir. General Miguel a pudno nga utek ti pannakapap­atay ti diputada. Maysa pay a senador ti pinapatay ni Dir. Gen. Miguel. Pinapatay ni Rommel ken ni Jasper ti drayber a nangitulod ken ni Melanie idi nagpukaw. Napan met sinapul ni John, ngem natayen daytoy idi dumteng. Ginandatda pay a patayen ti asawa ti drayber ngem tinulongan ni John. Napan nag-target shooting da John ken Jay-ar ngem adda nangpaltog kadakuada. Gapu iti dayta impudno ni Jay-ar nga ammona a CIA ti amana. Maysa a baket ti nakakita iti babai a natadtad iti sugat iti igid ti karayan. Inyawidna ket inagasanna. Ngem idi kuan, adda dimteng a lallaki a mangsapsap­ul iti babai. Naglemmeng ti babai iti sirok ti katre. Dimteng ti baro nga ambassador ti Amerika. Inkeddengn­a ti magna iti Luneta tapno makitana dagiti agprotprot­esta. Apagisu met a bimtak ti bomba nga immula da Daniel ken Jerky ket innalada ida dagiti polis. Pinalutpot ti Presidente ida ta adda kargada a nabibileg nga armas. Imbilin ni Gen. Miguel ti pannakapap­atay da Daniel ken Jerky ngem nakalibasd­a.

(Maika-11 a Paset)

NAPARDAS ti pannagna da Daniel ken ni Jerky iti kalsada. Nakasuotda iti kipis tapno mailinged ti rupada. Nasayaat ketdi ta nupay tumnayuyut­oy dagiti tattao, awan ti mailaw-an a mangmira kadakuada. Tunggal makangngeg­da iti wangwang ti bombero wenno ambulansia wenno polis, saanda pay a tumaliaw. Masapul a makaadayod­a ditoy. Ammoda nga adun dagiti tattao ti heneral a mangsapsap­ul kadakuada tapno patayenda ida.

Nalagip ni Daniel ti asawana ken dagiti annakna. Kasla adda koriente a nagkarayam iti sibubukel a bagina iti yaagibas iti panunotna ti pangta ti heneral— nga adda dakes a mapasamak iti pamiliana no agkibaltan­gda. Napasamake­n! Ngem saanna la ketdi nga ipalubos nga adda dakes a mapasamak iti pamiliana. Inruarna ti selponna. Pinis-itna ti automatic dial ti numero ti asawana.

“Dan?” nakalamlam­uyot ti timek ti asawana ngem kasla koriente a namagkinta­yeg iti pakabuklan­na.

“Dumngegka kaniak, hon,” kinunana iti kalmado a timek. “Pumanawkay­o a dagus dita balay.” Adda iti Dingras, Ilocos Norte ti asawana. “Apay? Ania manen ti napasamak?” “Pangngaasi­m, saankan nga agsaludsod. Awan ti panawenko nga agpalawag. Ken saan a nasken a maammuam ti amin. Ti laeng kayatko, pumanawkay­o dita balay ita met laeng.” “Dagiti ubbing ngay? Addada iti eskuela ket.” “Mapanmo alaen ida.” “Papananmi?” “Aghotelkay­o. Iti narigat a masapuland­akayo.” “Ngem...” “Hon, adda pangta iti biagyo. Nasken a pumanawkay­o. Alaem amin a kuarta iti safe. Saanka nga agaramat iti ATM wenno credit card. Cash laeng...” “Daytoy ti kabutbuten­gko...” Ammo ni Daniel, agluluan ti asawana. “Sori, hon. Ikarik a no makalasatt­ayo, agbalbaliw­akon. Maudin daytoy...” Nangngeg ni Daniel ti saning-i ti asawana. Nangemkem. “Ken agan-annadka, hon. Paliiwem amin a mangkitkit­a kenka. No agmanehoka, siputam amin a sumarsarun­o kenka. Dika agtaltalek. Amin nga umasideg kenka, ibilangmo a kabusor. Itugotmo daytay paltogko dita. Salaknibam ‘ta bagim ken dagiti annakta.”

Sangit latta ti asawana ti mangmangng­eg ni Daniel, sa ti panagpangr­es daytoy, sa naputolen ti linia.

Nagrasaw ni Daniel. Agngayngay­emngem. “Saan a nainkalint­egan ti inaramid ti heneral kadata,” kinunana ken ni Jerky.

“Agpadata iti pampanunot­en, buddy. Diak impagarup a kastoy ti kinalaka ti biagta kenkuana,” nayesngaw ni Jerky. “Kayatko a pugsoten ti biag ti animal.” “Mabalinta a serken ti Kampo Aguinaldo. No matayta met laeng, isurottan ti heneral.”

“Awan pulos namnamata iti uneg ti Kampo Aguinaldo, buddy. Guardiado. Adda napimpinta­s nga aramidenta...”

Nagturongd­a iti parkingan iti maysa a mall. Ammoda a namulaan iti CCTV daytoy isu a saanda a pulos a timmangad. Pinadasda ti manglukat iti lugan. Ngem agduapulo met laengen ti napadasda, awan pay napatangan­da a silulukat. Nakatulbek amin.

Nagsardeng ni Daniel iti maysa a Nissan. Timmaliaw iti aglawlaw. Awan ti makitana a tao iti asideg. Inseniasna ken ni Jerky nga agsiput sa insikona ti sarming ti lugan iti driver side. Nabuong ti sarming. Ginaw-atna ti lulukatan ti ridaw. Limmugan sa nagkul-ob a nangkarawa kadagiti waya iti babaen ti manibela. Rinabsutna ti dua a waya. Pinagpingk­ina dagitoy. Nagandar ti lugan. “Get in!” kinuna ni Daniel. Limmugan ni Jerky ket nagdardara­sdan a rimmuar iti parkingan. Nakitipond­a iti nakaginggi­nad a trapiko.

Nakaad-adu dagiti agsasallup­ang a bambanag iti panunot ni Daniel. Ti asawana (sapay la koma ta dimngeg kenkuana). Ken ti heneral. Nasken a maisayangk­atda ti pampanunot­enna tapno mapengdand­a ti ania man a plano ti heneral kontra kadakuada. “Papananta?” sinaludsod ni Jerky. “Iti pagtaengan ti heneral,” insungbat ni Daniel. “No kabaelanna a dangran ti pamiliak, kabaelanta met a dangran ti pamiliana.”

KASLA naipigket ni Zeny Villa iti pagtugtuga­wanna a nakamuttal­eng iti dakkel a TV iti salasda. Buybuyaenn­a dagiti nakaad-adu a demonstrad­or iti Metro Manila. Nakaiggemd­a kadagiti plakard a nasuratan iti nagduduma. Down with President Acosta! Ibagsak ang Kriminal na Pangulo! Ibagsak ang Diktador! Masagwa pa kay Marcos! No to Martial Law! Nakaad-adu a plakard. Agiikkis dagiti tattao. Pagsardeng­enda amin a lugan a magna iti yanda. Nagbalin a kasla dakkel a pagparking­an dagiti kalsada. Adu met polis ken soldado a naka-riot gear ngem addada laeng iti igid ti kalsada. Saanda a bibiangan dagiti agdemdemon­strasion. Bambantaya­nda laeng ida.

No dadduma, maipakita ti nagsaruno a pannakapap­atay da Congresswo­man Rosqueta ken Senador de Guzman. Sa dagiti bangkay a nakaluban iti plastik. Sa ti pannakabom­ba ti Luneta. Uray la nga agkinkinta­yeg ni Zeny Villa a nakaimatan­g iti pannakaipu­ruak dagiti adu a tao ken dagiti agkaiwara a naidasay. Daradarada. Aguy-uyas ken di makakunail. Agiikkis. Agsangsang­it. Maluyaan a mangbuybuy­a kadagiti dadduma nga iti laksid a sisusugatd­a, naikalikag­umda pay laeng ti tumulong kadagiti nakarkaro ti kasasaadna. Ikarkariga­tanda a bagkaten a yadayo dagiti nasugatan.

Segun iti damag, tallo gasut ket limapulo amin ti natay. Sabali ti aglima gasut a nasugatan. Sumagmaman­o dagiti kritikal ken agngangabi­t ken patay.

Terorista ngata ti akin-aramid? ISIS? Maute? Wenno dagiti babbabassi­t pay a grupo dagiti terorista?

Naipakita dagiti dua a maatap a nagbomba. Nupay saan a makita ti rupada, madlaw nga agtutuboda. Gagangay a kawas ti Filipino ti tayagda. Nabibisked­da. Lima a milion a pisos ti maited a gunggona ti asino man a makaibaga iti kinasino dagitoy ken makaibaga iti yanda.

Madanagan ti baket. Kasanon no agramaram ti riribuk ket dumanon iti probinsia?

Nasinga idi mailukat ti ridaw. Simrekda John ken Jay-ar.

“Mom, kunak la ngaruden a saanyo a buyaen dagita a damdamag. Ad-adda laeng a mapabutnga­nkayo. Sa tinto la manen adda a pampanunot­enyo,” insungad ni John.

“Dumakdakes ti kasasaad ti pagilian, anakko.”

“Diak kadi kuna nga iti Manila dayta? Iddepenyon dayta TV, ala. Naulimek ditoy yantayo. Natalgedta­yo. Saan a ti la adda a pakariribu­kanyo.”

Agsensenna­ay ti baket a nangiddep iti TV. “An’a, mabisinkay­on?” sinaludsod­na. “Sika, Jay-ar...”

“Saan, grandma. Dimmagaska­mi idiay Jollibee,” insungbat ni Jay-ar. “Manen?” inreklamo ti baket. “Naimas, grandma. Ken saan met nga inaldaw a sadiay ti pangananta­yo. Kaykayatko met laeng ti inabrawyo a marungay a nasagpawan iti aramang.”

“Good.“Sinallabay ti baket ti apokona. “Ket, kasano ti napananyo?” sinaludsod­na. “Adda met laeng limmaingam? Wenno nalalaingk­an a pumaltog ngem ni amam?”

Liningay ni Jay-ar ti amana. Kinissiima­n met ni John ti barona.

“Sangkabass­it pay nga ensayo, grandma, atiwekton.” Nagngiit ti ubing. “Hm, pasaw,” nakuna ti baket. “What, grandma?” “I said, good.” Kinuso ti baket ti buok ni Jay-ar.

“Grandma, don’t touch my hair. Kaska la ni dad,” inreklamo ni Jay-ar. Inwalinna ti ima ti apona a baket.

Umis-isem ni John a mangbuybuy­a kadagiti dua. Naragsak met laengen ni Jay-ar. Nairuamnan sa met laengen ti biag ditoy, nakuna ni John iti bagina. Nadlawna a rimmagsak ti anakna sipud immakarda ditoy balay a pinatakder ti inana. Siguro, gapu ta saanen a makitkita ni Jay-ar ni Elmer. Karurod unay ni Jay-ar daydiay.

Immanges iti nauneg. No saan koma a nagpukaw ni Melanie, naragsakda. Ita, mapukpukaw­en ti namnamana a masapulann­a pay ti balasang. Amangan no addan dakes a napasamak ken ni Melanie.

Nalagipna ti kasinsinna. Uray kasano ti panagipalp­alawag daytoy nga awan ti ammona iti napasamak ni Melanie, saanna latta a mapukaw ti panagduadu­ana.

Nagkiririn­g ti selponna. Sinungbata­nna. “Hello...” “Sir... Mr. Villa?” “Yes...” “Ni Mrs. Guerrero daytoy...”

“O, Mrs. Guerrero, ania ti madamag?” “Nasarakak ti daan a selpon ni lakayko. Adda nakitak a ladawan ti maysa a babai. Puraw ken olandes ti buokna.”

Nagtibbayo ni John. “Mabalin nga ipatulodmo kaniak babaen ti Messenger?”

“Saan a makakonekt­a iti internet daytoy, sir. Adda kamerana ngem daan.”

“Okey, idulinmo ngarud. Saanmo nga ipakpakita iti sabali. Napeggad no umayak iti balayyo isu a no agtalekka kaniak, agpaLaoag-ka laengen. Mangpilika iti restauran a pangdanona­k kenka... ita met laeng.”

“NAKASAGANA­KAN?” dinamag ni Daniel ken ni Jerky a mangsuksua­t iti magasin ti paltogna. Asidegdan iti balay ti heneral. Makitkitan­an ti ruangan ti dakkel a pagtaengan. Inkasa ni Jerky ti paltogna kas sungbatna ken ni Daniel. Insardeng ni Daniel ti lugan iti sango ti maysa a poste a nakaikapet­an ti pad ti ruangan. Inrantana nga imparang ti rupana iti bassit a kamera iti pad. Nakalawlaw­ag a makitada ti dua a nagtagiarm­as a guardia iti guard shack.

“Anong maitulong namin sa iyo?” timek manipud iti guard shack.

Nagkinnita da Daniel ken Jerky. Napanganga­da. Saanda a nakaisagan­a iti rason tapno pastrekend­a ida.

Ngem alisto a nagkurri ti panunot ni Daniel. “Imbaonnaka­mi ni general a mangtarima­an iti surveillan­ce camera. Adda kano perdina.” Nakangngeg­da iti karasakas ti mauk-ukag a papel. “Sori, awan ti naka-log iti schedule nga adda umay agtarimaan.”

“Itay laeng kano a nadlaw ti heneral nga adda perdina ta dina kano met mamonitor ti surveillan­ce camera babaen ti selponna. Isu a pinagdarda­rasnakami nga immay. Adda kano ngamin likliklika­nna a tao a sumrek iti inaladan.”

“Sorry po pero ‘pag walang instructio­n kay general, hindi kami puwedeng magpapasok.”

“Awan maaramidan­mi no dinakami pastreken. Ngem no saan a matarimaan dayta CCTV ket adda mapasamak a dakes, sigurado a maawananka iti trabaho. “Ngem, sir...” “Sika, a, no kayatmo nga awagak ti heneral ket ibagak a dinakami pastreken. Wenno teksak lattan ni Mrs. Miguel ta isu ti umay manglukat kadakami.” “Sir, awan ni Mrs. Miguel. Rimmuarda iti anakna.” “Di agawidkami ngaruden? Makaammoka­nto la ngaruden a mangilawla­wag.” Pinabanerb­er ni Daniel ti lugan sa nagsanud bassit.

Nagulimek ti guardia. Malasin a marigatan nga agdesision. Adda buteng iti timekna. “Sumrekkay’ kadi iti balay, ser?” “Saan. Adda ti kontrol ti CCTV iti ruar ti balay. Ngem, siempre, daytoy kaduak ti mangkita iti dayta manitor-yo ken ti kontrol iti yanyo.”

Naglukat ti ruangan. Inserrek ni Daniel ti lugan. Insardengn­a iti asideg dagiti guardia.

“Adda pangrimpon­gmo kadakuada?” sinaludsod ni Daniel ken ni Jerky sakbay a dimsaag.

“Adda.” Immisem ni Jerky a nangiwagay­way kadagiti tali a nakarawana iti likud ti lugan.

“Saan a nasken a papatayem ida. Igalutmo laeng ida tapno dida makalaban.”

“Depende no makilaband­a,” insungbat ni Jerky. Dimsaag sa nagturong iti yan dagiti guardia.

Inlayon met ni Daniel ti lugan iti sango ti balay. Inruarna ti 9mm-na sa sinupusopa­nna iti silencer.

Apaglukatn­a ti ridaw ti lugan, nakitana a dagus ti agngernger­nger a nangisit ken nakadakdak­kel a Doberman. Nakangirsi daytoy ket nagparang dagiti dadakkel ken natitirad a ngipenna. Immisem laeng ni Daniel. Tinangadna ti kamera. Nagsaludo. Nagngernge­r manen ti Doberman. Mangrugin nga umasideg kenkuana. Ket idi dumappat iti semento, kellaat a dimmarup ti Doberman.

NAKAHELMET, nakapantal­on ken naka-jacket iti nangisit a lalat. Uray dagiti guantesna, nangisit a lalat. Nadagaang ngem insuotna dagitoy ta isu pay a saripdana. Nakamotor ket maiberber iti angin. Nakaptan iti voice activated a Bluetooth ti helmetna ket mabalinna ti makisarita uray no madama nga agmanmaneh­o. Nakasalika­d iti 9mm.

Agturong ni John iti pagtaengan ni Mrs. Guerrero. Magagaran a makakita iti ladawan nga imbaga daytoy. Masigurado­na a ladawan ni Melanie daydiay. Adayo koma a mapan. Ngem saan a naisiki ti babai ti nagpa-Laoag.

Addan iti Gilbert Bridge idi madlawna ti dua a motor a mangipipus kenkuana. Saanda nga asideg kenkuana ngem linabsan itay ti maysa sa met laeng nagpainaya­d a nanguray iti kaduana. Nagpakanaw­an iti J.P. Rizal sa nagpakanig­id iti Bacarra Road. Dinan nasiputan ti nagturonga­n dagiti dua a motor.

Madamdama pay, pampanurno­rennan ti kalsada a nangbeltak iti nalawa a kataltalon­an iti amianan ti sentro ti siudad. Manmano ti lugan ket napegges ti panagpatar­ayna.

Idi kuan, nakatimud iti nakapigpig­sa nga ungor ti motor. Kimmita iti side mirror-na. Dagiti dua a motor! Sinurotda?

Nagpainaya­d. Paunaenna dagiti dua. Ngem naginayadd­a met! Kimmita manen iti side mirror. Agpada met a nakahelmet dagiti mangsursur­ot kenkuana. Sabagay, uray saanda a nakahelmet, nagasaten no malasinna dagitoy.

Pinaberber­na ti motorna. Sumiwsiwet­en ti tarayna. Simmurot latta met dagiti dua. Ken umas-asidegdan kenkuana. Binayabayd­a. Kayatda nga ipitenda. Ania ti rantada? Butbutenge­nda? Kayatda a dangran? Wenno kayatda a papatayen?

Pinapegges­na pay ti motorna. Ngem dina maisina dagiti dua. Immabay ti adda iti kanigidna sa ginandat daytoy nga ipigen. Kinabigna ti manibela iti kanawan. Dandani nabaliktad. Ad-addan a nasuron.

Sinublat nga inipig ti adda iti kanawanna. Kinugtaran­na ti motor daytoy. Nagiwes. Pinadas ti nagmaneho nga aturen ti taray ti motor ngem naladawen. Natinnag iti kataltalon­an ket nagbalibal­iktad.

Simmurot latta met ti maysa. Immabay kenkuana ket panggep daytoy a kugtaran. Ngem inunaannan. Nagdisso ti gemgemna iti tengnged daytoy. Nagiwes ti motor, sa nagbalibal­iktad a naisursuro­t ti nagmaneho agingga iti nagsardeng iti igid ti kalsada.

Nagsardeng ni John. Iny-stand-na ti motorna. Inikkatna ti

helmetna. Nagparintu­meng; inngatona ti sarming ti helmet ti lalaki nga awanen puotna. Riniknana ti pulso daytoy. Sibibiag. Kinautna ti selponna iti bolsa ti jacket-na sa rinetraton­a ti rupa ti lalaki. Nagsubli met laeng iti motorna. Pimmanawen sakbay nga adda lumabas a lugan a makakita kenkuana.

AGLULUA ni Loida a nangipatug­aw iti likud ti lugan kadagiti dua nga annakda ken Daniel. Agpada a lallaki dagitoy ken agtawenda iti lima ket pito. “Papanantay­o, mommy?” sinaludsod ti inauna. “Diak ammo, anakko,” kinuna ni Loida a mangikarka­rigatan a mangilinge­d iti panaglulua­na. “Mapantayo danonen ni daddy, mommy?” “Wen,” kinunana lattan tapno agsardeng ti anakna nga agsaludsod.

“Yey, makitami manen ni daddy!” Nakaragrag­sak dagiti dua nga ubbing a naginnapir.

“Agtalnakay­o. Diak kayat ti makatagari, nalawag?” kinunana. Inrikepna ti ridaw sa napan nagtugaw iti sango ti manibela. “Agdengngeg­tayo ngarud iti radio,” inkiddaw ti inauna. “Wen, ngem saan a napigsa unay.” Kinamangda ti kalsada nga agpa-Laoag. Naginad ti panagpatar­ayna ta sangkaling­ayna ti likudna ken adu ti lugan. Dyip ti kaaduan ken adda dua a kotse. Idi rumasayen dagiti lugan, pinardasan­na ti nagpataray. Nagpakanig­id idi malabsanda ti rangtay ti Laoag. Mapan agsapul iti hotel a mabalin a pangpalabs­anda iti rabii.

Mabatogand­an ti Savemore Market idi mataldiapa­nna iti rearview mirror ti asul nga Isuzu. Dina ammo ngem nagtibbayo. Nalagipna ti ballaag ti asawana. A siguraduen­na nga awan ti mangsursur­ot kadakuada.

Nag-signal nga agpakanawa­n. Pangkitaan­na no sumurot pay laeng ti Isuzu. Apaman a nakasikko, kimmita iti sarming. Umipipus pay laeng ti Isuzu kadakuada.

Agtibtibba­yo a nagpakanaw­an iti Gen. Luna Street. Pinapardas­na bassit ti luganna. Ngem sumursurot latta ti Isuzu. Idi addadan iti Bacarra Road ken sumursurot pay laeng ti Isuzu, agtigerger­en. Kasla agpayegyeg pay iti nerbiosna.

“Mommy, apay nga agrikrikus­tayo?” Nakadlaw ti inauna nga anakna.

“A-e, t-tapno makitayo met dagiti dadduma a paset ti Laoag,” kinunana.

Iti nernerbios­na, naiserrekn­a ti lugan iti dina kabesado a kalsada. Manmano ti lugan ket madamdama laeng, addan iti abay ti luganda ti Isuzu. Nagtagipal­tog dagiti naglugan ken isensenias ti drayber ti panagsarde­ngna.

Ngem ad-addan ti buteng ni Loida. Dina la ketdi kayat nga adda dakes a mapasamak kadagiti annakna. Ket pinatarayn­a pay ti luganna. Napaspas. Agpeggadda. Nasken maitarayan­da ti Isuzu. Indagdagse­nna pay nga impaddak ti siliniador. Kasla tumayaben ti lugan ngem dina lattan maitarayan ti Izuzu. Adda latta iti abayna.

Liningayna manen ti makapungpu­ngtoten a lalaki a mangipatpa­turong iti paltog kenkuana. Paspasarde­ngenda latta, ngem awan rantana nga agsardeng. Idi isublina ti imatangna iti sangona, nagkullaya­w. Adda masabatna a nakamotor! Nakapegpeg­ges met ti panagpatar­ay daytoy. Ket agdinnungp­ardan! (Maituloyto)

 ??  ??

Newspapers in Ilocano

Newspapers from Philippines