Okeyka, Apong

Dagiti Tawid a Sirib ken Adal

PILOSOPIA iti away? Kananakem da apong, kunami ketdi. Patneng— ti klase ti sirib a napalakay ket nagbalin a nakem. Daytoy ti kangrunaan a ramit ti sangkatawan tapno makalasat ken agtultuloy nga agbiag ken agbiag a nasayaat. Ti kananakem da apong ti mangisilpo iti pakasaritaan wenno historia iti moderno a lubong, ti pundasion ti unibersidad, ken apuy ti namnama ken pammati iti nangatngato a Mannakabalin.

• Nataengan iti ubing: “Ad-adun ti nakanko/nainumko ngem sika.” Kayatna a sawen, ad-adun ti ammo ti nataengan babaen ti padas.

• Nataengan iti ubing: “Agatsinusoka pay laeng.” (Agatgatas pay laeng ti ubing, wenno sarkastiko a panangibilang a kinaignorante ti kinainosente ti ubing.)

• “Purawton ‘diay wak.” Literal a ti wak, agbalin a puraw. Wenno kayatna a sawen, saanmo a mauray ti imposible.

• “Agannad a no saanmo a kayat ti tumangad iti barsanga.” Ballaag daytoy a kayatna a sawen, agannadka no dimo kayat a tangaden dagiti ruot. Pagaammotayo a ti barsanga ket maysa a kita ti ruot; no naipumponkan iti ‘six feet below the ground,’ tangtangademon ti barsanga wenno dagiti ruot.

• “Awan ti maipallangatok a di agdisso.” Mainaig daytoy iti tao a nakagtengen iti alimpatok ti kinabaknang wenno bileg.

• “Aramid ti saan nga agdigdigos.” Aramid ti sadut wenno awan manaknakemna.

Mabalin a nayonan ti listaan. Awisentayo dagiti agbasbasa a manglagip met no kasano nga agpanunot da apong iti nabayagen a napalabas.

*** Adu ti istoria da apong maipapan iti baboy. Saan a maitutop nga awagan ti tao iti baboy, ket dagitoy ti rason:

• Babaen ti pisikal a sagudayda, saan a makatangad iti langit dagiti baboy. Kankanayon a nakadumogda.

• Dagiti laeng baboy ti animal a boluntario nga uminum iti nakaad-adu. Ken ammoyon ti sumaruno a mapasamak.

• Nagimet dagiti baboy kadagiti sakit ken parasitiko a mayakar iti tao, kas iti apat-apat. Napno ti karne ti baboy iti kolesterol ken uric acid a mangipaay iti adu a sakit.

• Sarabusab dagiti baboy, ken kanenda ti agarup amin, karaman dagiti nabangles a taraon ken uray ti rugit ti sabali nga ayup.

• Nakapuy ti sistema ti paggiling wenno pagtunawda, isu a ti angot ti rugitda, nakabambanaal ken ‘kumpet iti agong.’ • Ti bimmariles a bagida, perpekto a modelo ti sobra a kinalukmeg. Iti positibo a panangkita, iti laksid dagitoy a nalaad a kababalin, nakakaskasdaaw a maammuan— ken pagyamanantayo— a ti puso ti baboy, gapu ta umisu iti puso ti tao, naus-usaren kadagiti heart tissue transplant. Rinibu a pasiente iti sakit iti puso, dakkel ti utangda a naimbag a nakem iti daytoy mauy-uyaw a baboy.—O sir. Ken maysa, ilegal nga agpayso ngem iti nasayaat a gapu...”

“Okay. But do this thing right, John, because if you do, the careers of those CIA black ops are over. The Director will be out. And maybe, that’s a maybe, I’ll have a shot at taking over the agency...” kasla agararapaap ti Deputy a nagkuna.

NAPAANGES iti nauneg ni John kabayatan ti panangibabana iti selponna kalpasan a nagsaritada ken Deputy Bosworth. Ammona ti kinatao ti lakay. Ammona dagiti adun a kinadakes ken intriga nga inaramidna ken ar-aramidenna pay laeng iti ahensia. Kinadakes a no dadduma, mapilitan a mangaramid tapno laeng agballigida a mangpaksiat iti terorismo.

Namin-adun nga inawagan ida ti Senate Intelligence Overshight Committee. Sadiay nga ilawlawagda dagiti saan a nainkalintegan nga ar-aramidenda. Ket no nakurang ti pammati dagiti senador kadakuada, pabasolenda dagiti adda iti babaenda wenno dagiti kas kenkuana nga adda iti field a sangonsango a makilablaban kadagiti terorista. Agulbodda. Kalubanda dagiti dakes nga aramidda. Dayta ti biagda.

Ket maawatanna ti Deputy. Ngem ammona met a ti arapaap daytoy nga agbalin a Direktor, nakaad-adayo a mapasamak nupay ammona a kabaelan ti lakay dayta a posision.

Nasinga idi agkiriring ti selpon ni Gloria. Nakaparpardas ni John a nanggammat iti selpon. “Hello,” kinunana.

“Mr. Villa, naalakon ti kuarta. Awanen ti parikutta,” timek ti kidnaper.

“Yan ngarud ni Miss Sarandi?” dinamagna.

“Ammomi a tungpalen ti katulagan, Mr. Villa...”

“Yan ngarud ni Sarandi?” Magagaran latta ni John.

“Kumitaka iti kanigidmo... iti pagparkingan...”

Timmaliaw ni John iti kanigidna. Agpayso adda a nakatakder ni Gloria iti pagparkingan. Nakapantalon iti maong a kumepkep ken tisert nga asul a kimmepkep pay iti makaalino a pammagina. Isalsala ti angin ti atiddog a nangisit a buokna.

Nagdalagudog ti barukong ni John. Kasla nakabaybayagen a saanna a nakita ti babai. Kasla agung-ungor ti iliwna a saanna a maipeksa. Imbatinan ti ininumenna a soda, pinidutna ti maysa pay a

selponna ket nakaparpardasen a nagturong iti pagparkingan. Nagtaray met ni Gloria a simmabat idi makitana ni John. Malasin pay laeng dagiti litem iti rupana a pagayayusanen dagiti luana. Naginnarakupda ken John. Nakair-irut. Kasla duduada iti lubong ti panagrikna ni John.

“Papatayek dagiti laglag a nangala kenka!” kinuna ni John.

Nagwingiwing ni Gloria. “Saan, bayamon ida... Naalada ti kayatda a kuarta, ngem pinalusotandak a sibibiag. Saan kadi pay a makaumanay dayta?”

“Ammom no asino dagiti nangkidnap kenka?”

“Awan a pulos ti nakitak ti rupana kadakuada. Kanayon a nakaabungotak. Ken diakon kayat nga ammuen no asinoda man. Ad-adda laeng a diak malipatan ti napadasak. Ti napateg, rinuk-atandak.”

Nagwingiwing ni John. “Panagkunak, kayatdak a padasen, Glory. Adda atapko a siak ti gapuna a kinidnapdaka.” “Ania ti sasawem?” “Dagiti dua a nakitata idiay airport, malagipmo kadi? Sinaludsodko no sadino ti immuna a nakakitaam kadakuada...”

Nagtung-ed ni Gloria. “Nairana laeng siguro met nga agawidda wenno bumakasionda ditoy Ilokos.” “Muslim dagidiay.” Napaumel ni Gloria. “Ken operatibada ti Abu Sayyaf. Natuntonandak. Kayatdak siguro a patayen. Ngem dika madanagan. Saandak a masagid. Iti agdama, addan tallo a kaduak a mangsisiim iti warehouse a paglemlemmengan dagiti kameng ti Abu Sayyaf nga adda ditoy. Nakasaganada a manglapped iti ania man a plamplanuen dagiti terorista nga aramiden.”

Kellaat a limmusiaw ni Gloria. Saan payen a makauni. Kaslan alusiisen. “Adda pay la kenka ti selponko?” sinaludsodna ken ni John.

Nagkuretret ti muging ni John. Ngem inyawatna ti selpon ken ni Gloria.

Nakaparpardas a nagdayal ni Gloria, sa kinunana ken ni John: “Awagak laeng dagiti dadakkelko tapno ammoda met a natalgedak.” Ket immadayo ken ni John.

Nabati ni John a masmasdaaw. Saan a nailinged kenkuana ti reaksion ni Gloria. Ti ilulusiaw daytoy, ken iti kasla pannakaalusiisna iti pannakangngegna iti nagan nga Abu Sayyaf. Mabuteng ngata?

(Maituloyto)