Dear Doc
TULOY ti sungbat iti surat ni Ms. Jennifer ti Ilocos Sur a nangiladawan iti bagina a 19 anios, balasang ken agtrabtrabaho iti gobierno a kas sekretaria iti maysa nga opisina, panglukmegen ken barbonan, adda sumagmamano ken no dadduma dadakkel a taramidong wenno kamurona. Gapu iti agadda-agawan a marikriknana a sakit iti pus-ongna, napan nagpadoktor a nagkunaan ti doktor nga adda UTI-na. Inikkanda iti agas ngem kaskasdi nga adda sakit iti pus-ongna. Idi napan nagpakita iti Obstetrician- Gynecologist, kuna daytoy nga adda sakitna a Polycsystic Ovary Syndrome (PCOS). Damdamagenna no ania daytoy.
Nupay ubingka pay, mabalin nga agparikutkanto iti panagsikogmo. Mabalin ngamin a marigatanka nga agsikog. Magutigot ngarud nga agusarka iti pannaripato (treatment) no kayatmo ti agsikog, inton dumteng ti tiempo.
Adda dagiti grupo ti babbai a dagiti limmag-an iti 5% wenno nasursurok pay, nagsikogda ken naaddaanda iti regular a panagrega. Ti kadawyan a maus-usar nga agas a pangontra iti di panagsikog gapu iti PCOS ket clomiphene, nga isu ti mangbulos kadagiti naluom wenno naskedan (mature) nga itlog. Mabalin met nga adda sabali nga agas nga ibalakad ti doktormo. Wenno mabalin met ti vitro fertilization.
Kayatna a sawen, dagiti babbai nga addaan iti PCOS, mabalinda latta ti agsikog babaen ti umno a diagnosis ken treatment. Depende iti damo a pannakaamiris ti pasiente, mabalin a mangirekomendar dagiti espesialista iti panagsikog iti nadumaduma nga opsion nga umisu iti naidumduma a kasapulan ti tunggal indibidual. Mabalin nga irekomendar ti doktor ti maysa wenno ad-adu pay kadagiti sumaganad: • Maitiempo a panaginnala wenno intrauterine insemination (IUI) • Panagusar iti medikasion a mangtignay iti ovulation • Panagusar iti sabsabali pay a medikasion a kas iti matomar a kontraseptibo wenno medikasion a sensitibo iti insulin tapno sumayaat ti irregular a panagregla ken dadduma pay a sintoma
• Mangirekomendar iti panagpalag-an iti dagsen ken konsultasion kadagiti nutrisionista tapno mapasayaat ti saan a balanse a hormone
• In vitro fertilization (IVF).
Adda pay sumagmamano a kasasaad ti salun-at a mainaig iti PCOS. No addaanka iti PCOS, masapul a regular nga agpakitaka iti doktor para iti tsek-ap. Posible nga addaanka iti:
a. Nangato a kolesterol nga addaan iti nababa nga HDL, a mabalin nga agtinnag a sakit ti puso, karaman ti nangato a presion ti dara ken sakit ti puso wenno atake ti puso
b. Panagkettat (resistance) iti insulin wenno gestational diabetes, metabolic syndrome, ken type 2 diabetes c. Sobra a kinalukmeg d. Sleep apnea gapu ta obese wenno nakaro ti kinalukmeg e. Problema iti templada (mood), kas iti depression ken bipolar disorder f. Endometrial cancer, nangruna no tumataengka. Sapay koma ta natulongandaka. Mabalindakami a kasao pay babaen ti email iti gdmaylem@yahoo.com. --Doc Gener ken Doc Lorna