Biag ni Ilokano
ADU a puli kadagiti lugar a nagdapdappatan dagiti Ilokano ti mangiruprupir met iti pannakataginayon ti bukodda a kultura sakbay a simmangpet dagiti Ilokano iti lugarda.
Iti ngamin panaglatak ti pagsasao nga Ilokano, adu a puli ti nangiwalin iti adu a paset ti bukodda a kannawidan. Iti sibubukel nga amianan a paset ti Luzon, ti pagsasao nga Ilokano (Iloko wenno Iluko) ti kalalatakan. Maar-aramat pay a kas kangrunaan a pagsasao dagiti nagduduma a puli iti Amianan tapno agkikinnaawatanda.
Iti man tiendaan, opisina, simbaan ken dadduma a lugar, agkikinnaawatan dagiti tattao no ti pagsasao nga Ilokano ti maaramat uray no nagduduma ti nariinganda a pagsasao.
Gapu iti panangdominar ti pagsasao nga Ilokano kadagiti nakaisigudan a pagsasao dagiti adu a lugar, nairaman a nadominaran ti bukodda a kultura.
Iti pannakaapektar ti nakaisigudan a kultura dagiti nagduduma a puli ti maysa kadagiti rason a kayatda a maisubli koma met ti pannakaaramat dagiti sigud a pagsasaoda tapno mapasantak koma met ti bukodda a kultura.
Kinapudnona, adun a lengguahe ti agpeggad a mapukaw wenno malipatan gapu iti panangdominar ti dadduma wenno nabilbileg a pagsasao.
No ipasnek nga amirisen, nairut ti panagsinninggalut ti lengguahe a kas ramit ti komunikasion ken ti kultura. Ti lengguahe ti mangisaksaknap ti kultura, ti met kultura ti mangpalpalatak iti lengguahe.
Mapasingkedan daytoy iti panagtutungtong dagiti tattao, iti literatura ken kadagiti sibubukel a tagipatgen ken kannawidan. Ti lengguahe ken kannawidan ti mangipampamatmat no kasano ti panangibilang ti maysa a puli ken dagiti kamengna iti bagbagida ken ti pagtaktakderanda kadagiti mapaspasamak iti lubong.
Iti nairut a panagsinggalut ti lengguahe ken kultura dagiti Ilokano, saan a naiwagat iti katataoda dagiti nakaisigudanda a galad, pakasaritaan ken iti pannakainaigda iti lubong.
Iti ngarud panaglatak ti pagsasao nga Ilokano iti Amianan ken dadduma pay a paset ti lubong a nagdapdappatanda, adu a kultura ti nadominaran. Immadu met ti nangarakup iti kultura ni Ilokano. Kinapudnona, naar-aramat pay ketdin ti lengguahe nga Ilokano a kas maysa a ramit tapno mayebkas dagiti kannawidan dagiti dadduma a puli.
Babaen met dagiti pablaakan dagiti Ilokano, maipakpakaammo pay dagiti kannawidan ken literatura dagiti nagduduma a puli a kapulpulapol dagiti Ilokano.
Ngarud, ti pagsasao dagiti Ilokano ti maar-aramat a mamaglatak iti kultura ken literatura dagiti dadduma a puli.
Iti agdama, adun a puli ti mangbibiag kadagiti bukodda a kultura.
Ngem iti laksid dagitoy a tignay, saanto latta a maikkat ti epekto ti lengguahe ken kultura ni Ilokano a nangapektar ken nangpamaris iti pagsasao ken kannawidanda.
Pammaneknek met daytoy a nabileg ti kultura ni Ilokano.—O