Pan de Amor (13)

“Apay, dimo kayat daydiay a Martin? No pagpiliennak kadakuada ken Miguel…” Pinuted ni Ate Edith ti ibagana koma.

Ti Napalabas: Simmangpet ni Amor iti Pakni ta umayna bangonen ti nalugi a panaderiada. Nagpatulong ken ni Miggy. Kinasaritana ni Martin a kinaeskuelaanna idi ta isu ti mangbangon. Agkonkontrata daytoy iti mapatakder a balay ken inrapinna ti nagbasa. Insingasing ni Martin a panagananna iti Pan de Amor ti panaderia. Kinontra ni Anti Lucia ti plano ni Amor ket pati pagdissuanna. Pasaray idildilig ni Amor ni Martin ken ni Miguel a nobiona idiay Spain. Inkeddeng ni Amor a pabendisionan ni panaderia. Kas nayon ti saganada, nagdudolda. Dandanin maluto daytoy idi adda nangubor. Napuntaan ti saka ni Amor ket limteg. Inablon ni Martin. Impudno ni Amor ken ni Martin nga adda nobiona idiay Spain. Kalpasan ti blessing ti panaderia, nagiinnistoria da Amor ken dagiti kinaeskuelaanda iti hayskul. Agingga a nadakamatda ni Miguel. Pagammuan la ta nagpukaw ni Martin.

(Maika-13 a Paset)

“OY, an’at’ kueemon?” nakapigpigsa ti katawa ni Martin. Kinalbitna ti bakrangko ket uray la a nagkulagtit ken imkisak. Simmirip pay ni Manong Jacko a madama nga aglutluto iti tinapay iti panaderia. Uray ni nanang, nga agbambantay iti likud, immaynakami tinalawatawan. Ngem nagsubli met laeng a saan a nagun-uni.

Napigsa ngami a talaga ti ikkisko. Ken pudno a nakigtotak. Diak mailawlawag ti riknak ngem kasla adda pay laeng ti lamiis— wenno bara ngata— a kimmutukot iti bakrangko. Kasla kayatko pay ketdi nga aprosan ngem mabainak a mangsagid a makitkita ni Martin. Ngem sumsumriam ti bagik. Kasla napayugpoganak iti dutdot ti samrid ket adda ipaayna a naimnas a budo iti bagik. Kasano, nangato met unay ti nangitudokan ni Martin iti ramayna ket kimmali iti puon ti nalukneng a paset ti barukongko.

“Agsagidka pay!” kinunak a pinangallangonko iti bagik. “Dika agkasta, a, ket no sagidenka met,” inkaritko pay.

“Kasano ket nakamuttalengka met lattan,” inkatawa latta ni Martin. “Dakkel sa ketdi ti parikutmo kenkuana, aya, ta apay a kasta la ti pannakariribukmon?”

Minuregregak sa naginmimisuotak, sa met laeng immisemak.

“No pagtutuokennaka met laeng, isukatmon, aniakan. Adu ti agur-uray dita. Uray nakurapayda, nakasaganada nga agpaituray kenka.”

Makais-isemak a nangperreng ken ni Martin. “Manginaganka man ngarud uray maysa…” inkaritko.

Nakudkodna ti ulona. Nagsubli iti yan ti karton nga inserrekna itay iti balkon. Binagkatna man met laengen daytoy.

“Ibagam ti pangipanak…” kinunana. “Dinto pay isu nga obra ni Manong Jacko.”

Ammok a nagam-amangawanna laeng dayta nga inaramidna.

“Ditana pay laeng uray ta awan met agtatakaw ditoy,” inlappedko.

Ngem nagturongen iti ridaw. Impilitna nga inserrek ti karton. Iti panagpigsana, naigalis iti panagsekkadna ket naibbatanna ti karton. Dandani naidaramudom. Naisekkadna ti imana ngem saan a nasayaat ti panagplastarna ket naluspiko. Nagrittuok pay ti pungopunguanna ket uray la a napakidemak. Ngem siaalisto a nangallangon iti bagina. Binagkatna manen ti karton. Kayatna a yuli ngem diak impalubos. Diak pay naidalimanek dagiti aruatek iti ngato.

“Nalaingka met nga agsapul iti paggastuak,” kinunak idi maiplastarna iti suli ti salasmi ti karton. “No napusi dagiti ngipenmo, di pay siak ti pabasolen ti nobiam?” innayonko nga insutil ta di la isu ti mangsutsutil kaniak.

Nagkatawa. “Nagalis ngamin unay ti dataryo,” kinunana. “No kabbalaymo ni Apo Ammos, pinuruakannan iti darat.”

Nakasilsileng ngamin iti floor wax ti pamay-an ni nanang ti datar.

Ammok met ti Ammos nga ibagbaga ni Martin. Ti lakay a kalalaingan a mangngagas wenno erbolario ditoy Pakni. In-inauna la bassit ngem siak ti kakaisuna

a balasangna a nayanak idi nataengandan. Kas ken ni nanang a nagaget nga agdalus ti balasang ni Apo Ammos. Nakasilsilap ti datarda iti kabubunotna. Naigalis kano naminsan ni Apo Ammos. Binarsakna kano a pinagkatlo ti datar— maysa kenkuana, maysa ken ni baket, ken maysa iti balasangna. Kalpasanna, napan nangitimba iti darat ket pinuruakanna ti apagkatlo. Kukuana dalusanna, kunana kano. Ti pagdaksanna, ti akintengnga ti pinilina a kukuana.

“Puera ang-angaw,” inseriosok idi agangay. “Saanka met laeng a nasaktan?”

“Awan daytoy, dimo pakadanagan.” Inngatona pay ti takiagna ngem nadlawko ti kasla panagngarietna ket ipapanko a nablo. “Adda sabali a nasaksakit...”

Dimmakkel dagiti matak. “Agpayso? Yanna?” kinunak a madandanagan ta amangan no natiritir ti siketna.

“Secret!” kinunana nga umis-isem. “Ang-angawennak manen!” Nagngarietak a kineddel ti takiagna. Uray la a nagdiwig. “Panawankan, ne,” kinunak.

“Ala, inka ngaruden ta agawidak metten,” kinunana. “Adda pay mapanko pasiaren.”

Al-aldaw, mapan agpasiar? Nalagipko la ket ngarud daydi pagsasao dagiti immun-una a nagbalasang ngem dakami. “Kasla Intsik,” kunada no adda mangpasiar kadakuada iti aldaw.

“Lalaingem ngarud ti mangdiga. Ibagam dagitay imbagam kaniak itay bareng sungbatannaka daras.” Ngem apay a kasla adda simkad a riknak iti insawangko?

Agisem-isem ni Martin a nangsakay iti kurongkurongna. Agsensennaayak met a nangisurot iti panagkitak kenkuana.

“Naguapo daydiay,” nakigtotak iti nagtimek iti likudak. Ni Ate Edith.

“Kinaeskuelaak idi hayskulak,” kinunak. “Isu ti nakasaritam itay idiay kalsada.” “Agar-arem kenka, ala?” “Awan met ibagbagana.” “Laglag… babaika a di makadlaw iti ipasimudaag dagiti garaw ti lalaki?”

Kinutik laeng dagiti abagak. Awan masaok iti kinuna ni Ate Edith. Di pay nalawag ti situasionmi ken Miguel.

“Ammona ti maipapan ken ni Miguel…” impapainayadko a kinuna. “Imbagam?”

Naggarikgik ni Ate Edith. “Kunak ngamin no dimo am-ammo.” Sinipatna ti takiagko sa inapputna ti ngiwatna. “Uray ta diakto ibagbaga ken ni Miguel.”

“Ania koma ngamin ti maibagam, ate, ket di met agar-arem ni Martin kaniak,” imbalesko.

“Diak ammo, Apo Inggo, a. Amangan no madamagminto laengen nga agkasarkan.” “Imposible dayta ibagbagam, ate,” kinunak. “Apay, dimo kayat daydiay a Martin? No pagpiliennak kadakuada ken Miguel…” Pinutedna ti ibagana koma. “Ania?” “Ni Miguel, isut’ baknang. Ngem iti panagkunak, nataltalinaay ti biagko ken ni Martin. Kasla nasingpet…”

AGDALUPISAKAK a nangsango iti karton nga impaw-it ni Miguel. Tallo nga aldawen a simmangpet ngem ita laeng a lukatak. Masadutak koma a mangkuti ngem inyunay-unay ni Ate Edith a nasken a kitaek ti linaonna ta amangan no adda madadael. “Amangan no adda beefsteak,” kinunana pay. Sangkasao kano ni Miguel nga amangan no mapausak nga agsida. Ammo ngamin ni Miguel a paggugustok a sidaen ti beefsteak aglalo no medium rare ti lutona. Well done ti dati a gusgustok. Kasla ngamin marurusokak a mangsida iti medium rare ta nadanum pay laeng ken lumablabaga ti tengngana. Ngem idi impilit ni Miguel a ramanak, nagustuak metten. Naimas gayam.

Inaldaw nga angotek ti karton. Awan met maangotko a nabangsit. Ket naamirisko a linokonak laeng ni Ate Edith ta saan a basta makapagpaw-it ni Miguel iti beefsteak a saan a frozen.

Da nanang ken Manong Jacko dagiti naregget a lukatak ti karton. “Amangan no adda nagyanna a napateg,” kunada. Ania koma ti napateg dita? Ken no adda man, uray pay madadael, mano met laengen ken ni Miguel iti kinaadu ti kuartada? Isu a “dakayon ti manglukat no magagetkayo,” kunak kadakuada no ipalagipda.

Ngem uray ni manang, inawagannak. Inggunamgunamna ti pananglukatko iti karton. Maulit-ulit a kasla ketdin isu ti pagsadagan ti masakbayak. Iti pingetna, naamirisko a dakkel ti paset daytoy a karton iti biagko.

Nupay kasta, nakurang ti reggetko a manglukat. No apay nga ad-adda a malaglagipko ti kinuna ni Ate Edith maipapan ken ni Martin ken ti pakaseknan ti panaderia. Idi naminsan a kalman, dua a lallakay a kabagianmi ti nakasapsapa nga immallatiw. Adda iggemda a mug a naglaon iti danum a napudot ken malasin nga addan kapena. Umayda kano dumawat iti asukar. “Uray ta bassit laeng, basang,” kinuna ti laklakay. Pudno a bassit laeng. Tallo kutsara nga agpaspasuol nga asukar.

Indiayak ti panangalada iti pandesal. Nambaranmi metten a nagsasarita maipanggep iti panaglako iti tinapay. Naammuak nga insardeng gayamen ni Anti Lucia ti panagpalakona iti pandesal ken tinapay kadagiti nasusulinek a barangay ti ilimi. Manmano kanon ti aggatang ta adda metten dagiti adda oven

na a babassit. Nasao ketdi ti maysa kadagitoy a nangina ti panaglako ni Anti Lucia.

Adu dagiti istoriada ken makaayatak a dimdimngeg. Isuna laeng ta nasdaawak a nakakita iti panangaskas dagiti dua iti nagyan ti dua a plansa a naglaon iti 28 a pedaso ti pandesal.

“Naimas a talaga ti lutom, manong,” kinunak ken ni Manong Jacko idi makapanaw dagiti dua.

“Kitaemto no agbayag!” inlastog ni manong. Kasta ti panagawatko.

Ngem itay bigat, adda manen dagiti dua a lallakay, ken addan inulodda a saggaysada nga ubbing. Awan metten kape a nagyan ti mug a balonda.

“Immaykami tapno adda makasarsaritayo met, a, annakko,” kinunada. Ngem nupay diak sinango ida, nakarkaro ti namsaakanda ngem idi kalman.

Ti dua a plantsa pay laeng, nasuroken a sangagasut ti paglakuan. Mano no kuan iti makabulan? Ribu. No kasta ti inaldaw a pukawko, di agbayag sa katkatawaannak ni Anti Lucia.

Agsensennaayak a nangungap iti kartib nga iggemko sa masadsadutak a nangitudok iti packing tape a pinangselioda iti karton. Linukipko ti kalub daytoy. Tsokolate dagiti akinrabaw… Ken aruaten ni Miguel… Ngem napatilmonak iti nakitak a naiparabaw kadagiti lupot. (Maituloyto)