Naimas ti Ensalada a Bulong ti Salamagi
Maar-aramat pay nga agas dagiti dadduma a sakit.
PUDNO a babassit ti bulong ti salamagi. Ngem no kasano ti kinabassitna, isu met ti kinaadu ti ramenna a sustansia a kasapulan ti bagi tapno mayadayo daytoy kadagiti gagangay a sakit.
Malaksid iti bunga ti salamagi a gagangay a masaramsam, naimas met ti naganus a bulongna a maensalada wenno mailaok iti nadumaduma a potahe a kas iti sinigang, pinakbet, ken karekare. Kadagiti dadduma a pagilian iti Asia, Aprika, ken dagiti adda iti rehion ti tropiko, maus-usar ti bulong ti salamagi a laok ti kaldo ken dagiti magustuanda a nateng nga abrawen.
Ditoy Filipinas, kadawyan a bulong ti salamagi ti matempla a maiseksek iti buksit ti maletson a baboy tapno naimas ken nabanglo ti lasagna.
Kadagiti nakapadasen a nangusar iti bulongna a rekado dagiti taraon, umuna a lebbekenda daytoy sa ibilagda. Inton kasapulanda, yuperda iti nadalus a danum tapno adda paglaok ken pagpabangloda iti lutuenda a taraon. Mabalin pay a paglaoken ti naganus a bulongna ken ti sabongna sa kelnaten nga ensalada. No saan, mabalin lattan a presko a sidaen basta adda rekadona a kamatis ken bugguong. Kas iti naganus a bungana, mabalin met nga artemen iti suka ti bulong ti salamagi tapno agserbi nga
appetizer (pagpaganas a mangan). Napintas a yasmang ti ensalada a bulong ti salamagi iti sidaen a karne ti manok ken baboy, ikan, ken dagiti rekado a bawang ken lasona.
Agas Dagiti Gagangay a Sakit
Iti Filipinas, adu ti mangar-aramat iti naanger a bulong ti salamagi nga agas ti gurigor. Dagitoy pay ti dadduma a sakit a mabalin a maagasan ti tubbog ti bulong ti salamagi:
Malaria. Segun kadagiti panagsukisok, lapdan ti tubbog ti salamagi ti panagdakkel iti uneg ti bagi ti dakes nga organismo a managan iti Plasmodium falciparum, ti organismo a yeg ti lamok ken mangparnuay iti sakit a malaria wenno payegpeg.
Diabetes. Makatulong ti regular a panaginum iti nagangran iti bulong ti salamagi tapno bumaba ti dagup ti asukar iti dara nga isu ti makaigapu iti sakit a diabetes. Dagiti sustansia a ramen ti bulong ti salamagi ti mangtulong iti pali
(pancreas) tapno agparnuay daytoy iti adu nga insulin a mamagbalin iti asukar iti dara a kas enerhia nga iruar ken usaren ti bagi. Agas ti sugat ken gaddil. Kas iti bulong ti marunggay, nasamay met ti tubbog ti bulong ti salamagi nga agas ti sugat ken gaddil. Alisto nga aglunit ti sugat no matapalan iti nagelgel a bulong ti salamagi. Iti Ingles, maawagan daytoy a sustansia nga adda iti bulong ti salamagi iti antiseptic. Mabalin met nga angren ti bulong sa usaren ti bulongna a pangdayas iti sugat ken gaddil. Lapdan daytoy ti panagumok ken yaadu dagiti babassit a parasitiko iti sugat a mangparnuay iti impeksion. Pagpabanglo iti sang-aw ken agas ti sakit ti ngipen. Saanen a nasken a gumatangkayo kadagiti komersial a mailalaok iti danum a pagmulumog tapno bumanglo ti sang-aw. Umdasen ti bulong ti salamagi a mangrisut iti dayta a problema. Yanger laeng ti kalalainganna a kaadu ti bulong ti salamagi sa daytoy ti pagmulumog iti bigat ken malem. Nasamay pay ti tubbog ti bulong ti salamagi nga agas ti sakit ti gugot a gapuanan ti agribrib a ngipen. Kuna dagiti eksperto a ti kaadda ti agribrib a ngipen ti maysa a rason no apay a bumangsit ti sang-aw.
Ulser ken alta presion. Napanaas ti uneg ti tian ti agulser gapu iti maipagarup a gaddil a pinarnuay ti asido iti uneg ti tian. Ngem mabalin a makatulong ti tubbog ti bulong ti salamagi tapno maalayayan ti marikna a panaas no kasta a dumuko ti sakit. Umdasen ti sangabaso ti nagangran ti bulong ti salamagi nga inumen iti inaldaw sakbay wenno malpas a mangan.
Kadagiti met adda sakitna nga alta presion, makatulong ti tubbog ti bulong ti salamagi tapno bumaba ti presion ti dara ken agbalin a normal daytoy. No normal ti presion ti dara, bumaba met ti risgo ti atake, istrok, ken dadduma a sakit iti puso, dalem ken kidney.
Dagitoy a pagsayaatan a maited ti bulong ti salamagi ti maysa a rason nga adda dagiti pagilian iti lubong a mangipangpangruna iti daytoy a kayo. Ngem imballaag dagiti eksperto iti nutrision ken salun-at a sakbay nga usaren ti bulong ti salamagi nga agas, yuman pay nga umuna iti doktor tapno nataltalged ken nasamsamay ti epektona iti bagi.—O