Isuda nga Aw-awaganda iti Bannuar
LINUKTAN ni Noynoy ti telebision. Madaman ti Damdamag Amianan. Maipakpakita ti video clip ti laban ni Manny Pacquiao iti napalabas nga aldaw iti maysa a gymnasium iti Metro Manila. Buybuyaen dagiti umariwekwek a tattao.
Inagaw ti telebision ti imatang ni Apo Akkos nga agdubdubla iti tabako iti papagna.
Dimmarup ti kalaban ni Pacquiao. Sisisiglat daytoy a naglisi ken nangikaw-it iti kanigidna iti panga ti kalabanna. Kasla lambaan a naudatal iti lona ti kalaban ni Pacquiao. Naturog. Rimkuas dagiti tattao kadagiti tugawda idi isenias ti reperi a nalpasen ti laban.
“Dayta ni Pambansang Kamao! Ti Bannuartayo! Ti balligina, balligitayo amin a sangkailian!” insengngat ti babai a reporter.
Nakipagragsak ti mannalon ken ti apona a lakay iti balligi ni Pacquiao.
Simmaruno a naipakita dagiti agprotprotesta a grupo dagiti mannalon ken sumagmamano a kongresista ti Makabayan Bloc iti Kongreso iti sango ti Departamento ti Agrikultura iti Quezon Memorial Circle iti Quezon City. Nakangato dagiti gemgemda nga agririaw. Mabasa kadagiti itagtag-ayda a plakard dagitoy: IBAGSAK ANG REHIMENG ITO! PASISTA!... BUWAGIN ANG RICE CARTEL!... BIGYAN NG PRICE CEILING ANG PALAY AT MAIS!... ITIGIL ANG ISMAGLING NG BAWANG, BIGAS AT IBA PANG MGA PRODUKTONG AGRIKULTURA!... BITAYIN ANG MGA OPORTUNISTANG NAMUMUHUNAN AT MGA MIDDLEMAN!... IPAMAHAGI NA ANG COCONUT LEVI FUND SA MGA MAGSASAKA NG NIYOG!... BIGYAN ANG MGA MARALITA NG
TALLON nga oras nga agin-indurog ti napigsa nga angin ken bayakabak. Itay pay sardam a simmangpet ti bagyo. Nabuya ni Noynoy iti telebision ti damag maipapan iti bagyo itay agsapa. Signal number 2 iti sibubukel a probinsia ken kabangibangna. Kuna ti PAGASA a nalabon a tudo ti inkuyog ti bagyo. Binallaaganda dagiti agindeg kadagiti nababa a disso ken kadagiti igid ti waig ken karayan iti mabalin a pannakalayusda. Kasta metten dagiti agindeg iti igid ti baybay iti aluyo a mabalin a parnuayen ti bagyo. Binallaaganda pay dagiti agindeg kadagiti bakras ken arsadanan dagiti bantay iti mabalin a panaggidday ti daga. Nasken a panawanda dagiti balayda.
“Diables! Maperdi manen, a, dagiti raeptayo, apok.” Nagsanaltek ni Apo Akkos a nakapiapi nga agpaypayubyob iti papagda iti daydi Ina Pinang nga asawana iti amianan a laud a suli ti kadaklan ti kalapawda. Pimmusay ti asawana piton a tawen ti napalabas.
“Wen ngarud, apong. Apagramedda pay laeng sa ket kastoyen.” Nagsennaay ni Noynoy a nakatugaw iti tugaw a kawayan iti sango ti telebision nga itay pay nga iniddepna ta agkiraykiray.
Kellaat a nagpukaw ti koriente. Nagari ti sipnget a dinanggayan ti napigsa a tudo ken ti agal-alikuno ken
dumukloduklos nga angin.
“Diables, nagdakesen.” Nagsanaltek manen ni Apo Akkos. “No adda koma daydi radio, adda koma pangdenggan iti kasasaad ti panawen ken damdamag,” sinusop ti lakay ti tabakona. Rimmangrang ti sindi daytoy.
Kinaut ni Noynoy ti lighter iti bolsa ti pantalonna. Kinirasna. Nagaragaag ti uneg ti abong. Inapput ti kanigid a dakulapna ti agsalasala nga apuy tapno di mapuyupoy. Timmakder a napan nangala iti lente iti uneg ti lakasa iti sakaanan ti papag ti apona a lakay. Naglawag ti uneg ti kalapaw.
Dumawdawel ti bagyo. Pasaray gunggonenna ti kalapawda. Nadlaw ni Noynoy a medio rikaben ti angin ti bulong dagiti tawa ti kosinada. Rimmuar iti kadaklan ti kalapaw. Simrek iti kosina. Nakalamlamiis. Napasaranganna iti lente da Tata Fidel ken Nana Maria a dadakkelna a narnekanen iti turog iti uluanan ti lamisaan a pangpangananda . Nakair-irut ti kukotda. Ditoy a matmaturogda sipud nagasawa ni Noynoy a bugbutong nga anakda.
Nagsubli ni Noynoy iti kadaklan idi maibalunetna a nalaing dagiti tawa ken ti ridaw ti kosina. Nagiddan ti apona a lakay. Nagkumot met a nakakukot. Simrek metten iti kuartoda kada Luzviminda nga asawana ken dagiti dua a lallaki a saringitda iti kanawan ti ridaw ti kadaklan. Naimasen ti turog dagitoy. Dua ti tawen ti inaudida. Piton ti inauna.
Nagtuloy ti napigsa nga angin ken tudo bayat ti panagtulid ti rabii. Narnarpak dagiti sanga dagiti kayo. Adu pay ti nabual. Nagpurpor pay dagiti bulongda. Kasta metten dagiti muyong. Naggiday dagiti rangkis iti ginget dagiti bantay. Bimmaba ti narungsot a danum a kinakuyog dagiti gabat ken luneng. Bimmukno ti danum dagiti waig. Naglipias dagiti karayan. Inteppangna ti adu a kataltalonan. Inadipenna dagiti nalalawa ken bimmalitok a kapagayan kasta metten dagiti sangkakitaan a kamaisan ken dadduma pay a mulmula.
Nagligsayen iti kabigatanna idi makalabas ti bagyo. Ngem nagtuloy ti nepnep a pinaguyodna. Agkaiwara dagiti narnarpak a sanga. Nabual ken nagprintumeng dagiti saba. Agsisinnirpatda nga agkakabarangayan. Nakawadwada ti aglawlaw. Nagaboran iti luneng ken gabat dagiti pinagayan ken minaisan kadagiti nabababa a disso. Kasta met a nakuneskunes ken naidapdap dagiti raep kadagiti tangkig. Nadadael dagiti adu a mula, nateng, agbungbunga a muyong ken dadduma pay.
ITAY pay a nakatugaw ni Noynoy iti nagrungarong a ramut ti lungboy iti pungto ti bangkagda. Agin-inana. Iti laud, nangato pay laeng ti init. Makalawasen ti napalabas sipud daydi bagyo. Idi la naminsan nga aldaw a naginit, nagtuloy ti tarakitik kalpasan a nakalabas ti bagyo. Nagmalmalemda itay ken Tata Fidel nga amana a nangdalus kadagiti raepda kadagiti lungog. Kasta met dagiti kadarapatda a mannalon. Inikkatda dagiti adu a gabat nga inggabur ti nadawel a danum. Sa nangaramidda iti kanal a nangituronganda iti napigsa pay laeng nga ayus tapno maatianan dagiti agtatapaw ken di nagaburan a dawa. Kasta unay ti bannogda. Immunan a nagawid ti amana.
Minulenglengan ni Noynoy dagiti nakuneskunes ken naidaldal a raepda iti sanguananna. Nalayet ken nagangon dagiti bulongda. Di pay unay nakapagbagas. Bassit ti maapitda sa narigat ken nasulit pay ti aggapas iti kastoy. Ngem anusanda. Napia la a nayon ti pagbiagda ti maalada.
Natangad ni Noynoy ti lungboy. Narpak ti adu a sanga ken nagpurpor ti bulong daytoy. Nalagipna, kasla takiag la idi ti puon daytoy a kayo. Ita, dinan marakep ti puonna. Kuarentay saisna met ngaminen.
Nalagip ni Noynoy ti kinaubingna…
“KUNADA a rang-ay ken kinasaliwanwan ti idateng ti kaipatpatakder a planta a paggilingan iti bunga ti kamatis ditoy probinsiatayo,” inlawlawag Apo Akkos ken ni Tata Fidel a barona iti dayta a bigat. “Napintas ti palawag dagiti mangimaton. Ket datayo a mannalon ti nakaisangratanna ken kabinnuligda.”
Nakataltalged ti lakay a nakatugaw ken nakasanggir iti abay ti kasla takiag ti puonna a lungboy iti abagatan a pungto daytoy gudua ti ektaria a bangkag a bakirda ken Ina Pinang nga asawana. Bambambanenna ti bayog a pinukanna iti igid ti waig iti abagatanda. Pagreppetdanto iti garami a pagpakan kadagiti tarakenda a nuang ken baka inton kuaresma.
“Puro kamatisto ngaruden ti imulatayo, amang?” liningay ni Tata Fidel ti amana. Nakadalupisak daytoy a manggepgepgep iti dua lawas nga alunan nga unas nga us-usen ni Noynoy a putotna a nakamarikadkad iti sangona.
Nagaget ti ubing a sumurot iti talon no awan ti klaseda, kas iti dayta a Sabado. Walon ti tawenna ken addan iti maikadua a tukad ti elementaria iti Maingel Elementary School ti Brgy. Maingel a lugarda.
“Ad-adunto ti ganaren iti paglakuan kadagiti bunga dagiti kamatis nga imulatayo. Dayta ti impanamnamada,” inyaplit ti lakay ti binambanna iti nagumpon a bamban iti kanawanna. “Entero a probinsia ken kabangibang ti agmula.”
Daytoy laeng tangkig a bangkag ken ti lote a nagtakderan ti nanumo a kalapaw da Apo Akkos iti arsadanan ti Bantay Maingel iti daya, ti dagada. Adda ketdi sumagmamano a kasilong a pakitaltalonanda kadagiti nalawa ti dagada. Saan nga umanay ti maap-apitda kadagitoy a daga iti kasapulanda iti inaldaw.