Saludsodem ken ni Apo Hues

SALUDSOD:

Nasingedkami nga aggayyem. Idi 2004, immutang kaniak iti P50,000 gapu ta adda kano pakasapulanna. Inkarina a bayadanna kalpasan ti tallo a bulan ken anakanna pay iti 5 a porsiento iti kada bulan.

Gapu ta kasingedko, saankamin a nagaramid iti kasuratan. Idi madanon ti naikeddeng a tiempo, napanko siningir ngem kunana nga agpasiensiaak la bassit ta di pay nagpaw-it ‘tay balasangna nga agtrabtrabaho idiay Manila. Bayadannanto kano kalpasan ti tallo a bulan, wenno iti umay a Disiembre.

Dimteng ti Disiembre. Napanko ngarud manen siningir. Pudno kano a nangipaw-it ti anakna iti kuarta ngem nagastona. Impakaasina nga ikkak pay iti pawayway a tallo a bulan uray ta bayadannanto kano amin nga anak ti inutangna.

Ala, gapu ta gayyemko, immanugotak. Ngem idi napanak iti balayda kalpasan manen ti tallo a bulan, awan metten. Napan kano idiay Manila ta naganak kano ti balasangna.

Ania a luksawkon. Ngem awan naaramidak. Naglabas dagiti bulan, dagiti tawen. Idi kuan, naangsan sa met laeng iti Manila ket nagawid ditoy probinsiami ket nagkitakami. Idi singirek, kunana nga awan inut-utangna kaniak! Awan kano ti pammaneknekko ta awan met testigo ken awan kasuratan iti panagpautang. Dandani la nadissuak.

Ita, Apo Hues, pampanunotek nga idarum daytoy nga ayup (saankon a gayyem); iti kasta, maalak ti kuartak ken interesna manipud idi 2004. Adda ngata labanko?--Carmela ti Ilocos Sur

SUNGBAT:

Ania ‘tay kunadan? No kayatmo nga adda kaap-apam, ipautangmo kenkuana ‘ta kuartam. Kasta ti agpautang. ‘Diay umutang, arigna la aglua iti dara iti panagpakpakaasina a pautangam. Ngem no intedmon ti ut-utangenna, sikanton ti arigna aglua iti dara nga agpakpakaasi inton singiremon.

Isu a maibalakad a no agpautangka iti dakkel a kantidad—uray pay kabsatmo, kabagian, gayyemmo dayta pautangam, masapul a maisurat ket agparang dita ti kantidad nga inutangna, pirma ti immutang, petsa ken lugar, ken adda di nakurkurang ngem dua nga agtestigo a kasta ti naaramid. Masapul met nga inka singiren sakbay ti aldaw a naituding a panagbayadna (uray di naibaga ti aldaw a panagbayadna); ngamin ta iti uneg ti lima a tawen a dimo singsingiren, mapukawen ken dimon maala ti impautangmo.

Ti naaramid kenka, awan pay kasuratan, awan testigo ket gapu ta dina akuen nga adda utangna kenka nupay adda, narigat a mangabakka. No saosao laeng ket awan mangpatibker wenno testigom iti panagyawatmo ti kuarta, awanen, maabakka.

Nupay kasta, idarummo laeng iti estapa sadiay korte bareng makapanunot iti nasayaat ket agbayad ta aggastonto iti abogado ken maibabain ta awan pateg ti karina. Mapanka agpatulong ti Public Attorney’s Office tapno awan bayadam. Isu met, agbirok ti atornina a bayadanna. Ngem no makilaban iti kaso, kas nakunakon, narigat a mangabakka ta awan met pammaneknekmo a pinautangam isuna.—O

Ininnat ni Tata Fidel ti siketna a naktangan. Buybuyaennan ti putotna a mayaten ti ngatingatna kadagiti ginepgepna nga unas nga indissona iti bulong ti saba a sinintawna itay. Nakatugaw ni Noynoy iti inukradna a sako. Agtindeken. Itay pay a nagsardengda a naggapas. Ur-urayenda ni Ina Pinang nga umay mamalon.

Idi naminsan nga aldaw, miniting ida— isuda amin a mannalon ti Brgy. Maingel— dagiti tagaDepartamento ti Agrikultura ti ilida a Namnama ken dagiti pannakabagi ti kaipatpatakder a planta a paggilingan iti bunga ti kamatis. Napagnunumuanda a sangsangkamaysada nga agmula iti kamatis kalpasan ti gapas. Nalayog a namnama ti ikarkari ti planta ken ti panagmulada iti kamatis. Libre ti bin-i nga ibunubon ken imulada. Kasta met ti abono ken pestisidio nga usarenda. Ti laeng ling-etda ti puonanda. Tarabayen pay ida dagiti teknisian ti Departamento ti Agrikultura.

“Ne, daydiayen ni Apo Baket, tatang!” Intudo ni ubing a Noynoy ti agturong iti yanda a baket a nagsusuon iti laga a mangtaltalaytay iti tambak iti tengnga ti kataltalonan iti daya.

IN-INUT a naakas dagiti bimmalitok a dawa kadagiti kataltalonan ti Brgy. Maingel ken kabangibang. Sa in-inut met a narebba ken namuriski dagiti talon. Sa manen nabalukag. Naipadaga dagiti bin-i. Agingga a naimula dagiti bunubon.

Ngem rimsua ti problemada a mannalon ditoy Brgy. Maingel. Awan irrigasion dagiti taltalon ditoy. Tudo laeng ti tagiurayda iti tinawen tapno makatalonda.

Inkidem ngarud ti kaaduan kadakuada ti nangilako kadagiti tarakenda a nuang, baka, baboy ken apitda nga irik nga inggatangda iti waterpump ken hose nga usarenda iti panagpadanumda. Immutang dagiti awan igatangda kadagiti agpapautang. Ti dadduma, imbienesda ti mabalin a maapitda.

Dua a dadakkel a baboy ken apagkapat ti apitda nga irik ti inlako da Apo Akkos. Ti naglakuanna ti inggatangda kadagiti gamigamda nga agmula. Kinailalaanda nga inlako ti bakada ta masikog. Maysamaysa met ti nagpakusukos iti pagpakunnotanda iti danum. Ammoda a saan nga umdas ti ubbog ti waig a nagiwes-iwes ken nangbeltak iti barukong ti Brgy. Maingel iti kaadu ti sinilong a mulaanda iti kamatis.

KAS karimat dagiti simmangbay a nalamiis ken nalinnaaw a bigat ti namnamada a mannalon. Nagsalukag ken nagarapaapda. Intedda ti pigsa ken anus ket napespes ti ling-etda. Masapada nga umawang iti bigat. Lumnekton ti init no agawidda. In-inut a nagkikibin dagiti nakaberberde a sinilong. Nagsisinnungbat met ti ungor dagiti makina a pagpadanum nga aggasgastar iti gasolina, krudo ken asiete, ken agipugpugso iti asuk.

Agsabongen ti lungboy. Narnuoyan payen iti kurriripit a bunga dagiti damortis. Kinagiddan dayta ti panagsabong ken panagbusel met dagiti mulada a kamatis. Inaldaw latta nga agpadanumda. Inulitda pay nga inabunuan dagiti

mulada. Idi agapura, uray rabii, agpadanumda. Linawas met nga agpasuyotda iti insektisidio para kadagiti igges ken insekto nga agperdi kadagiti sabong ken bunga dagiti mulada. Masansan met nga umay bisitaen ida dagiti teknisian a mangkitkita iti rumsua a problema ken mangisuro kadakuada iti umno nga aramidenda.

Iti malem, no sumangpet da Apo Akkos, kanayon a maibaskag kenkuana ti nanumo a kalapawda. Kaduana daydi amana a nangpatakder iti daytoy idi nagasawadan ken Ina Pinang. Nagluludonda a sangapamilia ditoy agingga ita a dakkelen ni Noynoy nga apokoda.

Tunggal maimutektekan ti lakay ti kalapawda, arapaapenna nga iti maysa nga aldaw, agatepto met iti galba. Tallo a pangal ti kawayan nga agdan ti kalapawda; pan-aw ti atepna ken tangkiran met a madre dagiti adigina; natangkenan a kawayan ti awanan, pasag ken sallabawan nga ulona; tinidtid a bulo a nalaga iti binakol ti diding ken bobedana, kasta metten ti bulong ti ridaw ken dagiti tawana a sinungkadan; natangkenan ken di bukboken a kawayan ti basar ti kadaklan.

Iti baba a daya ti agdan, nayariping ti panglawaen a kosinada. Nagatep met laeng iti pan-aw; nagadigi iti tangkiran a madre; ken tinidtid a nalaga a bulo met laeng ti diding, ti bulong dagiti tawa ken ridawna. Tangkiran a putek a naparabawan iti galba ti apagattuod a batay ti dalikanda. Pagpempenanda iti kayo a pagtungoda ti sirokna. Malabi ti pagyanan ti danum nga inumenda. Naiparabaw daytoy iti bangkira iti kanawan ti dalikan. Buyuboy ti paginumanda. Nayabay met iti malabi ti pagidalimanekanda kadagiti lunglongan. Iti kanigid ti dalikan, nagabay ti dua a putik dita. Kelleb ti kalubda. Pagyanan ti asin ken bugguongda.

Adda met tawa iti abay ti bangkira. Iti ruar daytoy ti bangsal a paginnawanda. Putek a natangkenan ti datar ti bangsal a naalikubkob iti ginisla ken nalaga a bulo. Adda pay burnay a naipuesto iti abay ti adigi, iti suli a kanawan ti bangsal. Pangurnonganda iti sareb nga usarenda a pagluto ken paginnaw. Takki ti nuang ti palitada ti datar ti kosina.

“KASLA kaano la daydi panagmulatayo. Ita, agluomen dagiti bungada…” Immigup ni Apo Akkos iti digo ti siwsiw iti pingganna. Lauya a manok ti sidada. Madama a mangal-aldawda iti sirok ti lungboy. Kasla dalikan dagitoy a nagsasango: ti lakay, ti anakna ken ti apokona.

“Agyamantayo iti Dios iti di agsarday a pannarabay ken panangidalanna kadatayo iti inaldaw-aldaw, lakay,” insungbat ti Ina Pinang nga immay namalon. Nakaunnat dagiti sakana a nakatugaw iti inyaplagna a dunaig a dikenna iti asideg dagiti tallo. Agdubdubla iti pinadis.

“Iti mabiit, agapittay’ton, amang,” maragsakan ni Tata Fidel a mangil-ilgat babaen ti aklo iti kasla bibingka a napablad a diket a nakatayaan ti dara ti manok a karaman a nalauya iti lansad ti kaserola.

“Agburastayon, tatang?” dinamag ni ubing a Noynoy a nanglingay iti amana.

“Saan pay nga ita, apok. Agburastayto inton adun ti naluom ken nalulussayat a bungada,” insungbat ni Apo Akkos. “Bay-am, igatangankanto iti bola nga ay-ayammo no makalakotayo.”

“Radio pay, a, apong?” Liningay ti ubing ti apona a lakay iti kanawanna. “Tapno adda pagdengganmi ken apo baket iti drama ken kankanta?”

“Bay-am, apok, ta gumatangtayto.” Sidudungngo ti lakay a nangkuso iti buok ti apokona a nakalupisak iti kanigidna.

“Ay, manganka ketdin, Noynoy, balong. Amangan no itayab ti kali dayta battikuleng dita platom!” inyisem ni Ina Pinang a nangtaldiap iti apokona.

Idi kas ken ni Noynoy ti kadakkel ni Fidel, isursuroten ni

Apo Akkos iti taltalon. Ket iti kataltalonan ti kaaduan a nagwerretan ti biag ni Fidel. Dimmakkel daytoy a napeklan a mannalon. Umalanto met ni Noynoy ken Tata Fidel nga amana ta sikakaranting latta daytoy nga umawang iti taltalon no awan ti klaseda.

Idawdawat ketdi ni Apo Akkos a sapay koma ta ipategto met ni Noynoy daytoy sangapirgis a daga a pagbibiaganda ta is-isu laeng ti apokoda ken Ina Pinang. Bugbugtong ti ubing a kas ken Tata Fidel nga anakda. Natalian ngaminen ni Maria a manugangda. Dinan kayat ti aganak ta komplikado ti panangipasngayna ken ni Noynoy.

IN-INUT a nabordaan iti nalabaga dagiti nakaberberde a kataltalonan. Nalayog a namnama ti iparparipirip daytoy a buya kadakuada a mannalon. Nakasansanikarda nga umawang iti inaldaw.

Iti maysa a bigat, immay manen miniting ida dagiti teknisian ken dagiti pannakabagi ti planta. Nagibunong dagitoy iti tiklis a pagikargaan dagiti mannalon kadagiti apitenda a bunga dagiti mulada.

Nakatangkayagen ti init idi dumteng ni Apo Akkos iti lungboy iti dayta a bigat. Nakasakay iti nuangda a naipako iti ulnas a nangikargaanna kadagiti nagsusukot a tiklis. Inap-aprosan ni Noynoy dagiti tiklis idi maalsaan ti apona a lakay ti nuang.

“Mano kano ti sangakilo, amang?” dinamag ni Tata Fidel ken ni Apo Akkos.

“Lima a binting…”

“NASAYSAYAAT no bawangton ti imulatayo, amang,” kinuna ni Tata Fidel ken ni Apo Akkos idi madamada nga agmerienda iti dayta a bigat ti Sabado. Nakadalupisakda manen a tallo iti sirok ti lungboy. Mangringpasdan nga aggapas.

Apalan ni Tata Fidel dagiti kalugaranda a nakatiamba a nagmula iti bawang iti napalabas a tawen. Sumagmamanon a tawen a nagmula iti bawang ti dadduma a mannalon iti umabagatan ken dadduma a kalugarandan ditoy Brgy. Maingel.

“Pangalaan ngarud iti bin-i nga imula?” Nagkuretret ti muging n Apo Akkos.

“Gumatangtayo, a, amang. Ilakotayo dayta bumaro a baka dayta ubing.” Liningay ni Tata Fidel ni Noynoy a bariton. Mayat ti panagipapelna iti liningta a bagas ti kamotig.

“Ngem naikari a pagadal ‘ta putotmo daydiay baka.” Agkitakit ti rikna ni Apo Akkos a kimmita iti apokona.

“Masukatanto, amang. Maikatlo a tukadna met pay laeng iti sekundaria,” impetteng ni Tata Fidel. Nauman daytoy nga agmula iti kamatis.

Nasurot ti kayat ni Tata Fidel. Inlakoda ti baka. Binatokda ti gimmatang iti bin-i a bawang nga imulada uray nasurok a sangagasut a pisos ti sangakilo.

Iti panagmumula iti bawang, naagawan iti garami a kanen ti nuang ken bakada. Dinapnasda ngamin a minulaan iti bawang dagiti mabalin a mamulaan a daga a suksukayenda.

Iti panagaapit iti damo a panagmulada, nakanginngina ti bawang. Isu a dinoble ni Tata Fidel ti kaadu ti bin-ida a bawang para iti sumuno a panagmumula. Adda ngamin kabagianda a nagabrod a nangyawat iti nalawa a taltalonna kadakuada a mulaanda iti bawang.

Kayat ni Tata Fidel a makagolpeda met iti sumaruno a panagaapit. Saan a nasakit ti nakemna idi dida napasubli ti bayad ti bakada. Bassit ti naglakuanda iti nabati nga inapitda. Mangilakodanto manen iti apitda nga irik a nayon ti naglakuanda iti bawang. Puonanda iti umay a panagmumula.

Insaganaanda ngarud ti sumaruno a panagmula. Rineppetda a pinempen amin a garami dagiti naggapasanda. Ngem ammo ni Tata Fidel a kurang ti pagap-apda ta nagdoble ti kalawa

ti mulaanda. Gimmatangda ngarud iti naggaramian dagiti taltalon a naggapasan iti kabangibang nga ili. Gapu iti bawang, pagiinnagawanen dagiti tattao ti garami. Mapupuoran laeng idi. Ita, makimkimon!

Sangapulo ti tinangdananda a kaduada a nangisagana kadagiti pagmulaanda ken kaduada a nagmula agingga a nalpas. Nakapsuten ni Lakay Akkos. Mannanon a sumalog iti talon. Isuda ketdi kada Ina Pinang ken Maria a manugangda ti nagrimmay kadagiti bawang nga imulada. Agmalmalemda. Iti sardam, tumulong met da Tata Fidel ken Noynoy nga agrimmay. Sangapulo nga aldaw a nagmulada.

Sakbay a nagabonoda dagiti mulada, nangtangdanda manen iti kaduada a nagdalus kadagiti ruot a nagtubo iti binawanganda.

Inaldaw met latta a nagsisinnungbat ti ungor dagiti makina a pagpadanum. Nasapa a naatianan ti danum dagiti waig, kasta met dagiti bubon a pagsaksakduanda iti inumen. Immuneg dagiti ubbog iti lansad ti daga.

Naruros pay dagiti aldaw. Nakasansantak dagiti mulada a bawang. Nakapimpintas ti buyada iti binigat. Naarpawan iti linnaaw dagiti berde ken nagkakallabay a sinilong. Kasla kristal nga aritos dagiti tinuklel ti linnaaw nga agbibitin iti pungto dagiti naglingbay a bulong dagiti bawang nga agrimatrimat no tuparen ti raya ti sumingising nga init.

Tunggal asaken ni Fidel, ken dagiti padana a mannalon, dagiti mulada iti binigat, agrag- oda. Malipatanda ti adu a bannog, gasto ken sakripisioda. Saksi ti napanayag a Bantay Maingel iti daya. Nalayog a namnama ti ikarkari dagitoy mulada a maawawagan iti puraw a balitok.

In-inut a narsaak dagiti bulong dagiti madre. Sa timmaud, nagbukar ken nagbusel dagiti sabongda. Kinagiddan dayta ti panagpurpor met ti bulong dagiti kariskis. Ket immay ken limmabas ti Paskua ken ti Baro a Tawen a dinanggayan ti kutimermer ti amian.

Iti arinunos ti Enero, addadan agpaspasiar a komersiante ken middleman nga umay agpakiaw kadagiti mulada a bawang. Sumagmamano a mannalon iti Brgy. Maingel nga immuna a nagmula iti bawang ti nangpapakiaw kadagiti mulada. Saan a nagbaliw ti presio. Nangina latta.

“KUARENTAY singko pisos ti balor ti sangkilo a live weight, manong,” kinuna ti naubing pay a lalaki a komersiante nga immay nangsirig kadagiti mula da Tata Fidel iti dayta nga agsapa. “Dayta ti magmagna a presio.”

Liningay ni Tata Fidel ni Noynoy a nakatakder iti tambak iti kanigidna. Addada iti tengnga ti gudua ti ektaria a binawanganda. Linawlaw itay ti komersiante ti nangbukait iti bagas ti sumagmamano a mulada a bawang.

“Ngem tuonak iti tallo a pisos no ilakom amin daytoy, manong,” kinuna manen ti agpakpakiaw.

Nagpanunot ni Tata Fidel iti nabiit. “Parutenmi laengen, adik. Tapno makapilikami iti nasasayaat a bin-i,” insungbatna ketdi.

“Sangapulon a pisos ti ituonko, manong. Madika pay?” inyudod latta ti komersiante.

Nagwingiwing ni Tata Fidel a nangipalawlaw iti panagkitana kadagiti nangrugin a marsaak a bawangda. Dadakkel ken namsek dagiti bagas dagiti mulada ta natangkenanda.

Nagsasallupang dagiti komersiante a nangkita ken nangtangad a manggatang kadagiti mulada. Sangagasut ket duapulo a pisos ti balor ti sangakilo nga assorted ti kadadakkelna a naridonen a bawang. Naragsakan ni Tata Fidel.

Pinarutda ngarud dagiti mulada. No mano a karison. Inwaknarda dagitoy iti sirok dagiti muyong iti lawlaw ti kalapawda. Agat-bawang ti alingasaw ti aglawlaw. Nangalada manen iti kaduada a nagdalus ken nagridon. Nasurok a pito gasut a kilo ti naurnosda nga ilako.

Ngem iti maysa a sumipnget, naipadamag iti radio nga adu ti naiserrek a kontrabando wenno naipuslit a bawang iti pagilian.

Nagsuek ti presio…

TINANGAD manen ni Noynoy ti lungboy. Adun a bagyo ti panawen ti nangsubok iti tibker ti kayo ngem adtoy pay laeng a nakasalsalindeg ti takderna. Liningayna ti napanayag a Bantay Maingel iti daya. Inabungotan manen ti nangisit nga ulep ti pantokna.

Immanges ni Noynoy iti nauneg a nangibaw-ing kadagiti matana iti nagsabtan ti langit ken daga iti adayo.

Ala, gapu iti kamatis, napasukatanda iti galba ti pan-aw nga atep ti kalapaw ken kosinada. Nakabakirda pay iti transistor radio a nagdengdengganda iti drama, kankanta ken damdamag.

Iti met panagmulada iti bawang— nupay adu a kanito ti pannakagundawayda— naipababa ken napasementoda met ti datar ti kalapaw ken ti kosinada. Nakapakabitda pay iti koriente ken nakagatangda iti segunda mano a telebision. Ngem naibaludda latta iti kinakuraapay.

Idi addan ti transistor a radio, nadengdengngeg ditoy ni Noynoy dagiti araraw, sentimiento, anilil ken pannakagungundawayda a mannalon. Kasta met ti naulit-ulit a pannakapadayawda: dakayo ti pudpudno a bannuar! Nangnangruna no umadanin ti eleksion. Sabong ti dila dagiti agpaidasig daytoy.

Ngem ubing pay idi ni Noynoy. Dina pay la maawatan dagiti pagteng a pakaseknanda a mannalon. A dagiti kari para kadakuada, naitanem kadagiti naglabas a dekada, agingga ita— kas iti transistor radio nga impabalonda ken ni Ina Pinang iti tanem a nagbalin a saksi kadagitoy a kari ken pagteng.

Ngem uray awanen daydi transistor radio, nabuya met latta ni Noynoy iti telebisionda dagiti isu met laeng nga anil-il, sentimiento, araraw ken pannakagungundawayda a mannalon. Kasta met ti naulit-ulit latta a pannakapadayawda.

Dimmuklos ti apagkanito a pul- oy. Liningay manen ni Noynoy ti Bantay Maingel. Umel a saksi daytoy iti pakasaritaan ken kadagiti lunod daytoy a daga. Nalagipna dagiti immulin iti bantay; ti agtultuloy latta a gerra iti nagbaetan dagiti soldado ti gobierno ken dagiti rebelde; dagiti adu ken inosente nga umili a naipit ken naipatli ti biagda a di naikkan iti hustisia gapu iti daytoy a gubat; dagiti adu a kalintegan a napaddakan iti nagduduma nga agpang ti biag; ti saan latta a mapugipog a kurapsion iti uneg ti gobierno; dagiti mangnamnama iti kapia, panagbalbaliw ken kinasaliwanwan…

Immanges manen ni Noynoy iti nauneg sa nagintek ti panagkitana kadagiti nakuneskunes ken naipitpit a raepda iti sangona. Nganngani awan maapitda iti dagitoy. Adtoy pay ti danog ti panawen a dida pulos mapengdan ken kanayon a mangdalupo kadakuada a mannalon.

“Awan manen ti maapit, adik,” kinuna ti lumabas a padana a mannalon. “Sa ket

nakanginngina dagiti hybrid a bin-i nga inraeptayo, kasta met ti abuno.”

“Wen ngarud, manong.” Nagsennaay iti nauneg ni Nonoy sa nagwingiwing. “Sa ti pay nagasto a pinagtangdan. Ken kangrunaanna, ti adu a ling-et, sakripisio ken bambannogtayo a nasayang. Timmayab manen ti puonan ken apitentayo. Adu kadatayo ti ad-adda manen nga agrigat ken agbisin, kasta metten a mailumlon iti utang.”

“Awan mabalin, adik,” leppay ti abaga ti padana a mannalon a naglayonen.

“Nakigaw latta ti namnama, manong,” impaipus ni Noynoy. Dimmuklos ti napigsa a pul- oy. Inamuyna ti sanga a pirpir ti bulongna ket limmusot ti raya ti init iti rupa ni Noynoy. Nagsennaay. Iti baet dagitoy a lunod ken didigra a pagpaspasaranda, bumangondanto latta. Kas iti lungboy, natibkerda. Dida ammo ti sumuko. Saanda a rebelde ngem mannakigubatda met: sarukusokendanto latta ti kinnit ti darang ti init, ti kutimermer ti agmalmalem a bayakabak, ken ti gilang dagiti kimat!

Di pay limnek ti init idi makaawid ni Noynoy. Nadatnganna ti

inana ken ni Luzviminda a baketna nga agim-imuri iti susop iti kosina. Daytoy ti adu a maabraw no kastoy a lepleppas ti bagyo. Agpakpakan met iti manok ti amana ken ti inauna a barona iti daya ti kosinada.

Simrek ni Noynoy iti kalapawda idi makabuggo. Nadatnganna ni Apo Akkos nga agdubdubla iti pinadis iti papagna.

“Kuna ni tatam, nalawa kano ti nagaburan kadagiti raeptayo idiay lungog, apok?” Tinangad ti lakay ni Noynoy.

“Maysa ngata nga apagkatlo, apong,” insungbat ni Noynoy a nangsirip iti buridekda iti kuartoda. Narnekan daytoy iti turog iti katreda.

“Diables! Adu manen, a, a rigatyo ken amam a manglimpia?” “Awan mabalin, apong. Anusan, a. An’a ngarud?” Kellaat a nagadda ti koriente. Adda nalagip ni Apo Akkos. “Diables! Naladaw. Idi koma kalman a nagadda ti koriente. Laban ni Pacquiao!” Nagmurareg.

Inasitgan ti apokona ti telebision a naipideg iti daya ti nagtengnga nga adigi ti akin-abagatan a diding. “Damdamagen,” kinunana.

Linuktan ni Noynoy ti telebision…—O