Adda Latta Naasi a Tattao

NASDAAWAK iti impadamag ni lakayko iti maysa a malem ti Domingo. Naputol kano ti saka ni Joshelle manipud iti sellangna. Sinaludsodko a madandanagan ta impagarupko no nadesgrasia. Adda kano bone cancer-na. Inikkatda kano ti maysa a sakana tapno di agramaram ti kanser.

Napaumelak iti dayta a nangngegko. Kaano laeng a natay ti ading ni Joshelle gapu iti kanser ti dara? Ita, adda manen kanser ni Joshelle.

Iti dayta met la a malem, napanak iti balay da Joshelle. Maikatlo a bloke manipud iti balaymi ti yanda. Ni Michelle a nanangna a ti nadanonko. Sangsangpetna a manipud idiay Manila. Inistoriana ti napagteng ti anakna.

Iti maysa kano nga aldaw, nadalapus ni Joshelle ti mula a euphorbia. Naisalugsog ti siit ti euphorbia iti ngatuen ti tumengna. Inikkat ken dinalusanda kano met a daras. Sumagmamano laeng nga aldaw, nagpuniten ti sugat ni Joshelle. Ngem kalpasan ti dua a bulan, limteg ti ngatuen ti tumeng ni Joshelle. Impadoktorda daytoy. Segun kadagiti doktor, nagnunog kano ti nana (anu) iti tulang ni Joshelle. Insingasingda a maipan daytoy sadiay Manila. Idiayen a naoperar ni Joshelle. Inikkatda ti maysa a sakana. Insingasing kano dagiti doktor a ma-chemotherapy tapno malapdan ti panagwaras ti kanser iti sibubukel a bagina.

Dinamagko no ania ti planoda para ken ni Joshelle. Makalulua ni Michelle a nangibaga nga uray kayatda koma a mapaagasan ti anakda, problemana met ti mabusbos a kuarta. Maysa a tricycle driver ti asawana ket umanay laeng a pagbiagda ti mapasadaan daytoy. Mariknak ti rikna ni Michelle ta maysaak met nga ina. Ta asino kadi ti ina a makaitured a mangbuya lattan iti anakna a pumusay? Nadudog ti riknak a nakaimatang ti panagarubos ti lua ni Michelle.

“Ala, dika madanagan ta agaramidak iti pamuspusan tapno umatiddog pay ti biag ni Joshelle. Pa-chemotherapy-tayo,” kinunak.

Nagyaman ni Michelle kaniak. Nagawidak ngarud iti balaymi. Iti karabiyanna, saanak metten a makaturog. Ta kasano a makatulongak idinto a yan-anaymi laeng a pagbiag ti masueldok a kas mannursuro? Pasado ala unan ti parbangon ngem naatap pay laeng ti ridep kaniak. Mariribukanak no pangalaak iti pagpaagas ni Joshelle. Agingga a napanunotko ti agsolisit babaen ti Facebook. Nakapanunotak pay ketdin iti naganna: “Piso Manipud iti Puso.”

Iti kabigatanna, impakaammok ken ni Ma’am Marlene Castillo (dati a prinsipalko) ti panggepko. Immanamong met ken insingasingna pay nga ipakaammok ken ni Ma’am Vilma Eda (dati a superintendentemi iti Dibision ti Batac). Nagwen met dagus ni Ma’am Vilma ken inkarina pay a tumulong nga agsolisit iti pagpaagas ni Joshelle.

Kasta ngarud ti napasamak. Adu dagiti naayat a timmulong. Ubbing man, mannursuro, opisial ti gobierno ti Batac, dagiti kabarangayanmi nga idauluan ti kapitan ti barangaymi, ken dagiti gagayyem iti Facebook a saankon a mainaganan. Nakaukkonkami ngarud iti pagpaagas ni Joshelle. Nangted pay dagiti opisial ti Batac iti artificial leg-na.

Gapu ta kayat ni Joshelle ti makaadal (adda idin iti Grade 5) inanusak ti minalem a mapan mangsarungkar kenkuana iti pagtaenganda. Inlawlawagko dagiti leksionna. Kasta met nga alaek kadagiti subject teachers-na dagiti maipa-test ken ni Joshelle. ‘Tay home study a kunada. Pasaray sumrek ni Joshelle iti pagadalan no mariknana a saan a nakapsut gapu iti panag-chemotherapy-na.

Agingga nga impakaammo dagiti doktor a cancer-free met laengen ni Joshelle. Napalalo a ragsakmi. Limmukmeg payen. Intuloyna ti simrek iti pagadalan agingga a nagturpos iti elementaria. Nagenrol manen ni Joshelle iti sekundaria.

Ngem kalpasan ti nasurok a tallo a tawen, nakakalkaldaang ta napanen simmaklang ni Joshelle iti Apo a Namarsua. Ti mangpalag-an ketdi iti rikna dagiti napanawanna, isu ti pannakarikna ni Joshelle iti ayat dagiti tattao a kaaduanna pay kadakuada ti dina nakitkita.—O is alone... against the most powerful intelligence agency in the world. You can handle him, can’t you?”

Naun-uneg itan ti anges ni Mr. Bosworth. Sakbay a nakapagsao, nasingada iti iseserrek ti Bise Presidente ken ti entourage daytoy. Nagulimek amin dagiti adda iti conference room.

Saanen a nagpakada, tinallikudan ni Mr. Bosworth ni Secretary Sandoval. Nagsubli iti conference room. Nagtarus iti yan ti rostrum a pagturongan met ti Bise Presidente. Naibaga ti Bise Presidente kenkuana nga adu dagiti nasken a tamingen daytoy isu a saan a makapagbayag. Pagsapataen laeng daytoy sa mapan iti sabali pay nga okasion a nasken a tamingenna.

“Good morning, Mr. Vice President,” inkablaaw ni Mr. Bosworth.

“Good morning, Director!” nakaisisem ti Bise Presidente. Nagalamoda. “Everything is ready?” sinaludsodna.

“Yes, Mr. Vice President,” insungbat ni Mr. Bosworth.

Immasideg ni Mrs. Bosworth iti yanda. Nakaiggem daytoy iti Biblia.

“Okay, let’s do it right away,” kinuna ti Bise Presidente. “Ingatom ti kanawan nga imam...”

Inngato ni Mr. Bosworth ti kanawan nga imana sa imparabawna ti kanigid a dakulapna iti Biblia nga ig-iggaman ni Mrs. Bosworth.

“I...” inrugi ti Bise Presidente sa kinitana ni Mr. Bosworth, “state your name... do solemnly swear...”

Sinippaw ni Mr. Bosworth. “...that I will support and defend the Constitution of the United States against all enemies, foreign and domestic; that I will bear true faith and allegiance to the same; that I will take this obligation freely, without any mental reservation or purpose of evasion; and that I will well and faithfully discharge the duties of the office on which I am about to enter. So help me God...”

“Congratulations, Director Bosworth.” Indiaya ti Bise Presidente ti dakulapna apaman a nakapagsapata ni Mr. Bosworth. “The President and I expect you to run this agency better than those previous directors...” inyarasaasna. “No more unsanctioned black ops...”

Saan a nakauni ni Director Bosworth ngem naipalapal ti panagkitana ken ni Secretary Sandoval a mangmulmulagat kenkuana. Ket kadagiti bibig ti padana a lakay, mabasbasana dagiti balikas daytoy: “Take care of the problems in the Philippines... especially John Villa!”

BARABAR, SAN NICOLAS, ILOCOS NORTE, FILIPINAS. Dagiti laeng kanta dagiti mangrabrabii nga insekto ti mangsingsinga iti kinaulimek ti rabii. Nailibayen ti sibubukel a barangay. Naiddepen ti silaw iti uneg dagiti pagtaengan iti aglawlaw ti nangato bassit a balay a yan ni Jerky. Agup-upa, pangur-urayanna iti patpatakderenda a balayna. Nakatugaw iti beranda a mangtantannawag iti kalsada nga agturong iti balayna. Iti lamisaan iti sangona, naipatugaw ti nasurok a sangapulo a botelia ti serbesa a sumagmamanon ti naawangan. Iti abay dagitoy, adda ti paltogna a kasla agur-uray iti pannakapidutna.

Nagbalinen ti arak ken serbesa a kamangna kalpasan daydi panagtitinnulongda kada Daniel ken John Villa a nanglapped iti kudeta a mangtippuog koma iti administrasion ti agdama a presidente, ni Presidente Acosta. Partnerna ni Daniel, datida a hitman ni Gen. Rudy Miguel a nangato nga opisial ti PNP ngem idi maalan ti heneral ti kayat daytoy kadakuada, imbilinen daytoy ti pannakapapatayda. Bayat ti panangtartarayda iti heneral ken panaglemmengda iti Ilokos, nagtutugmok ti dalanda kada John Villa. Tinulongan ni John ida. Naammuanda idi agangay a CIA agent gayam daytoy ket adda iti Ilokos ta pengdanna ti panangpapatayda ken ni Presidente Acosta ken ti panangisayangkatda iti kudeta a plinano ni Gen. Miguel. Tinulonganda ni John. Nagballigida a nangtungday iti plano ti heneral. Kas inkari ti Presidente, napakawanda ken Daniel kadagiti nagbasolanda, ngem isudanto ken Daniel ti agsaksi kontra iti pannakabista ni Gen. Miguel. Dakkel a kuarta ti gunggonada. Binaliwanda pay ti naganda tapno nawayada ken makaaliwaksayda. Ngem pinilina ti naglemmeng iti away— iti Barabar.

Ngem nupay nakaaramid iti nasayaat, makonkonsiensia latta kadagiti adu a pammapatay nga inaramidna. Saan a makaturturog. Agsasallupang iti panunotna ti langa dagiti tao a pinapatayna. Masansan a mabatibat. Agririaw no dadduma. Agwasangwasang. Ket kaaduan a nadigosen iti ling-et inton makariing.

Agdadanag pay. Tunggal agtaul ti asona, wenno adda agtoktok iti ridaw, wenno makangngeg iti karasakas iti inaladan, gammatanna paltogna. Ipapanna lattan nga adda tao nga umay mangpapatay kenkuana. Al-aliaen ti inaramid kadakuada ni Gen. Miguel nga imbilangda ken Daniel a kamangda. Nagtaltalekda iti heneral ket amin nga ibilin daytoy nga aramidenda, isayangkatda a saandan a nagsalsaludsod ta patienda a saandanto a maisagmak. Gayam, ni Gen. Miguel met laeng ti mangpalikidar kadakuada. Nagasatda laeng ta nasagangda ni John Villa a nangbaliw iti paniriganda iti biag. Ken nakaigapuan ti pannakawayawayada ken ni Gen. Miguel.

Ngem nupay naipasigurado kadakuada a natalgeddan, saan latta a makaidna. Ar-arapaapenna nga iti ania man a kanito, adda umay mangpapatay kenkuana. Kasano ngarud a makaturog? Kasano nga agbalin a natalinaay ti riknana?

Napaanges iti nauneg. Intangguapna ti bekbekkelenna a botelia ti serbesa sa inturongna ti panagkitana iti dalan nga agturong iti yanna. Nasipnget. Awan ti makitana. Ngem kasla agparparikna kenkuana nga addada tao iti likudan dayta a kasipngetan. Agsisiimda. Agur-urayda iti napintas a gundaway a mangipakni kenkuana.

Nagwingiwing. Napanunotna a nasayaat koma no adda makais-istoriana bareng mayaw-awanna daytoy a panagduaduana. Ngem kasano nga adda makasaritana no pinilina payen ti awan ti selponna? Idi adda pay selponna, tunggal agkiriring daytoy, makigtot. Nakaal-alisto a mangkita iti caller ID sa itantanamitimna dagiti numero ti umawag.

Pampanunotenna no amammona ti akimbagi iti dayta a numero. No awan ti malagipna, agpupungtot a mangibarsak iti datar ti selpon. Isu nga ita, awanen selponna.

Awan pay kontakna ken ni Daniel. Uray ni John, awanen ti damagna iti daytoy.

Pagammuan ta napatakder. Kellaat ngamin a nagtaul ti asona iti likud. Ginammatanna a dagus ti paltogna. Ammona nga adda tao iti likud. Nabiit pay a nagatangna ti asona ngem naadalnan ti kadawyan daytoy. Agtaul laeng no adda maangotna.

Nakaan-annad ken siiinayad a nagturong iti tawa iti likud. Inan-anatna nga inlukais ti kortina. Ganggandatenna pay laeng ti sumirip, duan a buli ti nangsalbag iti sarming ti tawa iti asideg ti ulona. Dagus a nagkul-ob. Kasla agtudon iti bala iti uneg ti balay.

Kinemkemna dagiti sangina. Saan a nagbiddut iti panagriknana. Ammona, adda padana a saan a makaturturog agingga nga umang-angesda ken Daniel.

Miningminganna ti Glock .45-na. Saan a makaanay daytoy a pakilabanna, bin-ig nga automatic a riple dagiti ibambanegbegda kenkuana. Nagkaradap a nagturong iti kuartona. Insakibotna ti Glock. Linukatanna ti maysa a kadaanan a lakasa ket inruarna ti armalite nga adda dita. Linapsutna ti magasin daytoy sa kinitana no adda nagyan daytoy a bala. Napunno. Ginuyodna ti charging handle sa induronna met laeng nga insubli. Pimmidut iti maysa pay a magasin iti uneg met laeng ti lakasa.

Pagam-ammuan, adda nabuong a sarming a tawa. Sa adda nanalbaag a nagdisso iti datar. Nakaparpardas a nangkita iti nagdisso. Stun grenade! Nagtaray a nagturong iti banio. Inrikepna daytoy, nanggammat iti tualia, sa nagpakleb. Imputipotna ti tualia iti ulona tapno matakkuban ti lapayagna. Gimluong iti nakapigpigsa. Naipuruak ti ridaw ti banio ket naipandag kenkuana.

Apagapaman a kasla nagsardeng ti panagtayyek ti lubongna. Idi maalana ti riknana, inwalinna ti bulong ti ridaw a naipandag kenkuana. Bimmangon, ngem kasla awan a pulos ti mangngegna. Nakaas-asuk iti uneg ti balay ket dandani awan ti makitana. Winagwagna ti ulona ta bareng agsubli ti panagdengngegna. Ngem maulaw payen.

Rimmuar iti banio a bitbitna ti armalite. Nakitana ti dua a sumsumrek iti balay. Pinaltoganna dagitoy. Napadatada. Kellaat manen a nagbusi dagiti paltog dagiti adda iti ruar. Kasla manen agtudo iti bala iti yanna. Nagtaray a nagturong iti agdan. Ngem naipasabat kenkuana dagiti agsagsagawisiw a bala. Nagpusipos.