Awis ti Sierra (26)

Asino koma ti babai a saan a mangayat ken ni Jonas? nakuna ni Kath iti bagina gapu iti kinasayaat ti baro kenkuana.

Ti Napalabas: Nagsublin ni Kath iti siudad. Inkeddengna ti mapan agadal iti panagtaraken iti baka idiay Australia. Nagsapul met ni Gracia (Mona) iti eskuela a pangyakaranna ken ni Rheema nupay awan pay pammalubos ni Omar. Naragsakan ta simminged ti pannakilangen ni Omar iti anakda ken inted pay daytoy ti tulbek ti vault ti trust fund ni Rheema. Sinabet da Jonas ken Kath ti ikit ni Kath ken asawa daytoy ken ni Miguel a maysa a Mehikano. Kayat ti ikitna nga alaen ni Kath idiay Hawaii ket imparipiripda ti panangyaritda ken ni Miguel kenkuana tapno al-alisto a makapan sadiay. Indawatda pay a kuyogen ni Kath ida idiay Ilokos ngem di napagustuan ni Kath ida ta adu ti trabahona. Nayospital ni Omar. Inyawid ni Mona iti Filipinas ta isu ti pakaagasanna. Inaprobaran ti administrador ti inaramid ni Kath a proposal para iti proyektoda a maisayangkat iti Guerrero Dos. Iti kasangay ti anak ni Mona, nagsarsaritaan da Kath ken Nana Merced ti rantso. Inkari ni Omar nga isu ti manggatang. Sakbay a napan napan ni Jonas idiay Guerrero Dos, impasiar ni Jonas ni Kath ket iti Quezon City Circle, naipudno ti baro ti panagayatna. Ngem saan a nasungbatan ni Kath iti deretso ta pampanunotenna pay ni Miguel a dimteng met.

“H(Maika-26 a Paset)

I!” Saan a sigurado ni Miguel iti aramidenna: makibesobeso, makialamano wenno agtakder lattan. Adda sangkabassit a nerbiosna ta awan met ngamin ti padasna. Ken maysa pay, saanna nga impagarup a kastoy ti kinapintas ni Kath. Saanna unay a nadlaw idi damoda ti nagam-ammo nupay adu dagidi retratoda a no kuan buyaenna. Sabali ita ti panagkitana iti pakabuklan ti balasang. Napino ti pammagina, napudaw ken dandani agkatayagda. Naemma ti rupana a di nakaptan iti pagpapintas malaksid iti apagdillaw a lipstick. Nakabestida iti maris-naata a bulong ken naka-blazer iti nangisit. Apagisu ti kangato ti takon ti nangisit a sapatosna. Makitkitana idiay Hawaii a besobeso ti gagangay a pagkablaaw dagiti Filipino kadagiti sangsangpet isu nga inggay-atna nga aramiden daytoy ken ni Kath. Nakibesobeso met ni Kath.

“Hello, welcome back!”

Inyawat ni Miguel ti bitbitna a nakasupot ken ni Kath. “From me, mom and dad.” “Thank you.”

“You might want to leave that behind. Then we can go.”

Naurnosen ni Miguel ti amin a turongenda ket saanen a nagsaludsod ti drayber ti inupaan ni Miguel a lugan. Napanda iti maysa a restauran iti Roxas Boulevard. Inyuray ni Kath ti kas iti pamay-an ni Jonas nga iguyod daytoy ti pagtugawanna ngem saan nga inaramid ni Miguel dayta. Amerikano met ngamin, inkalinteganna met laeng. Saanen nga importante dagiti babassit a banag nga aramiden ti lalaki para iti babai. Inlukatan met ketdi daytoy iti ridaw ti lugan itay lumugan ken dumsaag.

“Komusta da anti ken angkel?” dinamag ni Kath idi makatugaw. “Nasayaatda. Kasla rimmegtada kalpasan ti pinagbakasionmi ditoy.” “’Imbag man. Nagsayaat ta addaka a mangay-aywan kadakuada.” “Ammom, Kath, love begets love and respect begets respect. Is-isudan ti pamiliak ken agsubsubadak kadakuada iti naimbag a nakem.” Naidasar dagiti inorderda. Nagpinnadamagda bayat ti pannanganda. “’Imbag ta nakabakasionka manen…” “Mailiwak kenka, Kath. No koma la mabalin, agsubliak daras idi. Ngem adu dagiti nagur-uray nga aramidko idiay opisina. Ken talaga nga adu ti sanguen.” “’Imbag man ngarud ta nakapuslitka?” “Saanen a mabalin a dika umay sarungkaran. Diak maipamaysa iti trabahok ti panunotko no dika makita.” “Ehem, nakaro unay daytan, a.” “Pudno, Kath. Kastan sa ketdi no agkamkamaten ti tao iti panawen.”

“Mabalin met ti telepono… uray Skype wenno Messenger. Makitam ti kasarsaritam.”

“Sabali laeng ti personal a makalangenmo ta makitam no agliblibbi a lumikud. Ken maysa pay, kayatko a makasaritaka a personal. Isu nga agyamanak iti panangpadayawmo iti

awisko.”

“Mabalin kad’ koma a saan? Di pay ipulongnak ken ni anti.”

“Ay, diak aramiden dayta. Di pay kasla ubing? Komusta ngay ‘tay awismi kenka— nga umayka idiay Hawaii?”

“Narigat ti mangala iti visa aglalo no balasang ti agaplikar. Ipagarup ti Amerika a no adda balasang nga umay sadiay, agTNT, wenno aglemmeng, agingga nga adda mangasawa kenkuana a citizen tapno saanen nga agawid. Saandakayo met a mapabasol no kasta ti panagkitayo kadakami ta pudno met a mapaspasamak dayta.”

Immisem ni Miguel. “Not your type, Kath. Iti kabaelam, maragsakan ketdi ti pagiliak a mangarakup kenka… Ngem no talaga a kayatmo ti umay, adu ti pamuspusan.”

“Sorry, Miguel, saan a kas kadagiti pampanunotem ti pamuspusak tapno makaumayak. Mabalin a kas turista… ngem saan pay a kadagitoy.” “Kaano a nakasaganaka?”

“Diak pay ammo.”

Nalagip la ket ngarud ni Kath ti masanguananna a karit. Agballigi ngata ti proyektoda idiay Guerrero Dos? No saan, di agbalinton a turista idiay Amerika tapno mailiwliwagna ti pannakapaayna— no kas pagarigan. Napaisem. Ammona a dina ipalubos a mapaay.

“Ay-ayatenka, Kath, manipud pay idi damo a makitaka. Diak maawatan ‘toy bagik no apay a nadanonko pay daytoy a tawenko idinto a nagadu met ti babbalasang. Ngem… mamatika iti gasat? A pagtumpongen ni Apo dagiti dua nga agkagasat iti uray ania a pamuspusan? Sabali gayam ti rikna no natumpongamon ti tao a kursonadam. Isu lattan ti adda iti panunotmo iti tunggal minuto, isu ti mariingam ken isunto pay laeng ti pagturogam.”

Nagulimek ni Kath. Sipapasnek ketdi a mangkitkita ken ni Miguel. Apay ngata ngamin? nakunana iti panunotna. Naguapo a kas iti nalatak a singer ditoy Filipinas a taga-Puerto Rico. Siguro, adu met ti nangdardarepdep kenkuana ngem dina laeng inkankano ida. Wenno amangan no adu met la ketdi ti napagsangitna, sa met la kinunana.

Napasnek ketdi ni Miguel, ken nakasagana siguro a mangasawa ta nagadayo pay ti umayna pagareman. Wenno ti ikitna ti mangidurduron tapno addanto mangtawid ken mangipateg kadagiti naipundarda? Ay, saanna a tipo ti tao a madiktaran. Ken saannan a masapul ta natalged metten ti biagna iti bukodna a panagagawa. Nakarikna ni Kath iti asi ken ni Miguel.

“Kath, awan kadi ti uray sangkabassit laeng a riknam kaniak?” Amerikano a talaga, awanen ti palpalikawkaw, nakuna manen ni Kath iti nakemna. Saan a simmungbat daras ta kayatna a panunoten a nalaing ti isungbatna. Dina kayat ti mangpasakit iti natakneng a tao.

Immanges iti nauneg. Ania ti isungbatna ken ni Miguel? Diosko, tulongannak, indawatna.

Inawidna ti dakulap ni Miguel. Kinitana iti deretso.

“Apay ketdin nga awan, Miguel… Dakkel.”

Pinetpetan ni Miguel iti nairut ti dakulap ni Kath a nakaiggem pay laeng iti dakulapna. No mabalin, arakupennan.

In-inut a linapsut ni Kath ti dakulapna.

“Ngem…” Saan nga imbaw-ing ni Kath iti panagkitana iti baro a kellaat a sinallukoban ti adu a saludsod. Nakanganga a kasla kayatna a saludsoden: ‘Adda kad’ problema, Kath?”

“Adu pay dagiti kayatko a gun-oden iti biag a siak a mismo ti mangaramid ket diak ammo no kaano a magun-odkonto dagitoy no addan kadkaduak...”

Nadlaw ni Kath ti pannakakeltay ti rikna ni Miguel. Nagtalinaed a nakaungap dagiti bibigna ngem itan, awan dumana ti pinanawan ti adu nga arapaap ket sa laeng nagsubli ti karkarmana iti panangkuti ni Kath iti kutsarana.

“Nawayakanto a mangaramid iti kayatmo.”

Mabalin a pudno, kinuna ni Kath iti nakemna, ngem addanton iti sabali a pagilian. Saan met ngarud a kas kadagiti dadduma nga uray inkarida nga agserbida iti pagilianda, napanda pay laeng nakigasanggasat iti sabali a pagilian. Nagdakkel ti karatula idiay entablado idi naggraduar a nakaisuratan ti “Agserbika iti pagiliam!” Naglaka met a naglikudanda ti karida. Dagiti pay ketdi dadduma, isudan ti mangidadaulo kadagiti manglablaban iti gobierno.

“Para Filipinasak laeng, Miguel. Kayatko ti agserbi iti bukodko a pagilian.” Nabayag a nagari ti ulimek iti nagbaetanda. Sa manmanon a nagtinnimekda kalpasanna ket nawayada a nangituloy iti pannanganda. Ngem iti panagkuna ni Kath, awan ramraman dagiti kinnan ni Miguel.

Uray idi addadan iti lugan a mangitulnog ken ni Kath, saan latta a matimtimek ni Miguel.

“Umawagkanto inton nakasaganakan nga agpasiar… tapno makarelakska. Maragsakan la ketdi da mom ken dad no maammuanda nga impasiarka.”

Nadlaw a dagus ni Kath ti balikas nga inusar ni Miguel. Impasiar. Kayatna a sawen a rumbeng a mapanda agpasiar. Saan a makapagsaan.

“Ammom metten nga awanen ti kasisingedan a kabagian da mom no di sika,” intuloy ni Miguel. “Kayatmo a tulonganka a mangala iti bisam?”

“Thanks, Miguel. Ipakaammokto. Ikomustanakto lattan kada anti ken angkel. Talaga a sika ti gamengda. Thank you for taking care of them. Agyamanak pay kadagitay sarabok. Talaga nga ugali metten ti Filipino ti ugalim.”

“Insuro ni mom kaniak a nasayaat no adda yawatmo no inka iti maysa a balay no aggapuka iti sabali a lugar. Isu gayam a nagdadakkel a balikbayan box ti yaw-awid