Ania a Track Wenno Strand ti Alaem?
MALAGIP nga idi 2011, nairugi ti senior high school iti pagiliantayo. Kadagita a panawen, ti Filipinas laengen kadagiti pagilian iti Asia ti di pay nangyimplementar iti K-12 a kurikulum. Iti panangam-amirisda iti K-12 a kurikulum, natakuatan dagiti mangidadaulo iti Departamento iti Edukasion nga agpayso nga agkurang pay laeng ti masursuro dagiti ubbing kalpasan ti panagturposda iti hayskul a maaramatda a mangsango iti biag, nangruna no maipaidamton kadakuada ti panagkolehioda gapu iti nadumaduma a rason.
Ngarud, inkeddeng ti pagiliantayo a yimplementarna metten ti senior high school. Espesipiko a panggep daytoy nga itagay ti kalidad ti edukasion; iti kasta, ad-addanton a nakasagana dagiti agad-adal no agtuloyda iti kolehio, tapno maisagana dagiti agturpos a makibalubal iti sangalubongan a tay-ak ti pagtrabahuan, ken tapno agbalin dagiti agturpos iti nasao a kurikulum nga entrepreneur wenno agbalin a manedier ti bukodda a shop no bilang nagturposda iti TVL (TechnicalVocational and Livelihood Education) wenno dagiti kurso a bokasional.
Addaan ti kurikulum a senior high school iti uppat a track a mabalin a pagpilian dagiti ubbing: ti Academic, Sports, Arts and Design, ken ti Technology-Vocational-Livelihood (TVL).
Kadagiti uppat a track a nadakamat, adda met dagiti strands a mabalin a pagduyosan dagiti agad-adal. Kas koma ti Academic, addaan iti uppat nga strand: Science, Engineering and Technology (STEM), Humanities and Social Sciences (HUMSS), General Academic Strand (GAS, ken Accountancy and Business Management (ABM).
Iti beddeng ti Arts and Design, adda ti Special Curriculum for Culture and the Arts.
Iti beddeng ti Sports, adda ti Special Curriculum for Sports. Iti met beddeng ti Technology-Vocational and Livehood Education (TVL), adda dita dagiti nagduduma a kurso a bokasional: Home Economics, Industrial Arts, Agri-Fishery Arts, ken Information and Communication Technology (ICT).
Kadagiti uppat a track a mabalin a yenrol dagiti agad-adal, ti laeng TVL ti addaan iti maituyang a National Certification (NC IV, NC III, NC II ken NC I) no agturposda iti senior high school. Nupay kasta, saan nga inkapilitan nga ageksamen iti TESDA dagiti nakalpas iti TVL tapno makaalada kadagiti National Certification.
Kadagiti maidiaya a track, masapul ngarud nga amirisen dagiti agad-adal (Grade 10) ken masapul a met tulongan ida dagiti nagannak kadakuada no ania ti pilienda inton agenroldan iti senior high school. Nupay adda eksamen (National Career Achievement Examination) nga ituytuyang ti Departamento ti Edukasion tapno matulungan dagiti estudiante iti panagpilida kadagiti kursoda iti kolehio ken Career Guidance a maisursuro kadagiti agad-adal, adu latta dagiti mayaw-awan.
Ngarud, masapul nga ammo ti ubing ti pagduyosanna a kurso iti kolehio tapno iti kasta, saan a masayang ti panagsaganana. Masapul nga agsurot met laeng ti track wenno strand nga alaenna iti senior high school iti kurso nga alaennanto iti kolehio.
Kas koma no kayatna ti mangalanto iti kinainheniero iti kolehio, masapul nga agenrol iti STEM wenno TVL depende no ania a klase ti kurso nga inhenieria ti adalenna. No kayatna ti mangala iti Mechanical Engineering, masapul a nakaenrol iti TVL iti kurso nga Automotive Technology. No met Civil Engineering, masapul a nakaenrol iti TVL iti kurso a Building Construction wenno Carpentry wenno Drafting Technology.
No met mangalanto ti estudiante iti Electronics Communication Engineering iti kolehio, masapul a nakaenrol iti TVL iti kurso nga Electronics Technology wenno Electronic Product Assembly Servicing (EPAS). No met Agricultural Engineering ti pagduyosanna wenno alaennanto iti kolehio, masapul a nakaenrol iti TVL Agriculture and Fishery Arts track.
Kasanon no ti kayatna a kurso iti kolehio ket accountancy? Masapul ngarud nga agenrol iti Accountancy and Business Management (ABM) iti senior high school.
No kayatna ti agbalinto a doktor iti medisina wenno nurse? Masapul a pilienna ti strand nga STEM. Dagiti dadduma pay a kurso iti kolehio a mabalin nga alaen ti agad-adal no pilienna ti strand nga STEM: engineering, education, chemical engineering.
Dagitoy met posible a kurso no nakaenrol ti estudiante iti TVL track: engineering, education, information technology.
No pilien met ti estudiante ti ABM? Mabalin a mangalanto iti accountancy, business law, ken education.
No nakaenrol met iti HUMMS, dagiti met kurso iti kolehio a mabalin nga alaen ti estudiante: political science, criminology, law, ken education.
Itoy naited a tarabay, mabalin a saanen a mayaw-awan dagiti agad-adal a sumrek iti senior high school iti alaenda a track ken strand ken matulongan met dagiti nagannak a mangiwanwan kadagiti annakda no ania a track wenno strand ti pilienda. Iti kasta, nakasagananton dagiti annakda iti kurso nga alaenda iti kolehio.—O
kadagiti dangadang iti Vigan ken iti Cabugao. Napilitanda a nagsubli iti Abra a nakakemmegan kenkuana dagiti Kastila. Insublida iti Vigan a nangbitayanda kenkuana idi Septiembre 20, 1763. Agtawen laeng idi iti 32. Malagip nga iti Mayo 28 iti dayta met laeng a tawen a natay ti asawana a ni Diego (pinatay ni gayyemna a Miguel Vicos babaen ti bilin dagiti Kastila); agtawen met idi ni Diego iti 32.
Mainaig iti pannakapaay ni Gabriela iti panangrautda kadagiti Kastila, adda dagiti saludsod a tumpuar: No dimngeg ngata koma ni Gabriela iti partaan ket insanudda ti irarautda, nalapdan ngata koma ti pannakatiliw ken pannakapapatayna? No saan a nagsanud dagiti dadduma a kakaduana, adda ngata koma namnamada a nagballigi ti irarautda gapu iti kadakkel ti bilangda?
Ania man ti sungbat dagitoy, kadagiti taga-Abra, nagkamtud man wenno saan ni Gabriela iti desisionna nga isu ti puon ti nakatayanna, dandani aguppat a bulan kalpasan met ti pannakapapatay ti asawana, bigbigenda ti kinamaingel daytoy nga Abrenia. Ket kas tanda dayta a pammigbig, adda batonlagip ni Gabriela iti akinkanigid a paset ti kalsada sakbay a sumrek iti usok idiay Tangadan. Sadiay, sitatangig a nangitag-ay iti bunengna bayat ti panangriendana iti kabaliona.—O