Ti Umuna ken ti Maudi a Pangta

Inurayta agingga a nagbugsot ti sellag ti init ken bulan situturedta a nangpuor kadagiti bulong ti ebanghelio ken salmo linabusanta ti balitok nga akkub dagiti gamud ken proberbio nagdung-awta idi ikawes ti sipnget ti dinaydayawta nga uniberso nakadeppata a nangsippaw kadagiti natay a bituen ken atomo sinalungasingta dagiti linteg ni Yahweh, Abraham, Juan, ken Pablo; inurayta agingga a nagsangit ti sellag ti init ken bulan situturedta a nangisibug iti isbo iti dapo binaduanta iti pitak dagiti baro a lualo nagragsakta idi nagmulagat ti uniberso nakadeppata a nangsippaw kadagiti bukel ti tudo ken diro sinurotta ti kinatao ti sirib ni Homo.

BIERNES manen, nakuna ni Angkel Dok. Maikatlon iti malem. Iti daya, mangmangngegna ti ariangga dagiti ubbing ket impapanna a recess dagitoy.

Piniselna ti remote control ti telebision a bulonna a timmakder. Isu met a rummuar ni Manang Tina iti kuartoda.

“Agbantayka, manong. Mangwatwatak, pambarak a mangkomusta kadagiti teachers,” kinuna ni Manang Tina.

Isu pay la ti pannakadlaw ni Angkel Dok kadagiti naiwara pay laeng a ramit ni Lakay Lito iti yan ti kuliglig iti sango ti balay. NagpaCabiraoan a nasapa ta napanna pinatarimaan ti radioponona ken ni Fe a kayongna. Napigsa ngamin unay ti panangtimpagna itay aglawag ket nagkaradakad a bulonna a nagulimek.

Kasibsibet ni Manang Tina idi adda agbosina iti batogda. Nabigbig ni Angkel Dok ti bosina ti lugan ni Jigo. Madamdama, naganit-it ti rikep ket ammona lattan nga iserserreken ni Jigo ti motorna.

Inwaras ni Jigo ti panagkitana idi tumungraraw iti ridaw. “Kaduam, ‘lo?”

“Sisiak…” Aleng- aleng a sungbat ni Angkel Dok. Nagpusot iti sopa. “’Gapuam?”

“Dita ili, ‘lo. ‘Mayak agbayad!” Nagtarusan ni Jigo nga inipig ni Angkel Dok sa inawidna ti inkuentasna a selponna.

Lininteg ni Angkel Dok ti panagtugawna. “Agbayad? Ania ti utangmo? Kaano pay nga adda kuartam?” Imlek ni Angkel Dok.

Nakudkod la ket ngarud ni Jigo ti tuktokna. “Ni lolo met. Umayko supapakan ti lugim iti pikniktay’ koma dita STR. Adda naam-ammok a guest iti El Presidente dita Buguey!”

“Nga umaymo met yam-ammo kaniak,” insilpo ni Angkel Dok. “Wen, lolo!” Ket insarang ni Jigo ti selponna ken ni Angkel Dok. “Wankata, ‘lo, neee!”

Pinadaanan ni Jigo ti panagtimbukel dagiti mata ni Angkel Dok, ti pannakalikba ti bibigna, ken panangiggemna iti selpon tapno mingminganna ti video. Kasano ngamin ket nakapimpintas ti pammagi ti agtutubo a kunam la no rigis laeng ti inipit dagiti makaalino a luppona, nakasikig nga umis-isem a nakatapaya iti kadaratan a kasla mangkarkarit kadagiti agbettak a dalluyon a mangdilpat kadagiti luppona.

Ngem kasla gagangay laeng a buya ti nakita ni Angkel Dok iti video. Umis-isem, nagtungtung-ed a nangisubli iti panagkitana iti nakalukat a tawa.

“Ni Vela dayta, ‘lo!” kinuna ni Jigo ket inkidagna ti tumengna iti luppo ti apona a lakay. “Daytoy pay, ne!” Insarangna manen ti video ken ni Angkel Dok. “Kikitna laeng ni Angel, a!”

No kasano ti kinaseksi ti immuna a video, nakarkaro pay ti maikadua. Nakadalupakpak iti kadaratan, nagrukob ket intukolna ti kanigid a sikona iti luppona ket inrukobna ti nagtapaya nga umis-isem a mangparparukib iti mangbuybuya kenkuana.

“Miraem a naimbag ti barukongna, ‘lo!” Kinidag ni Jigo ni Angkel Dok.

Ngem tinaldiapan laeng ni Angkel Dok ti agbelbel-a nga apput ti barukong ken namsek a pus-ong ti adda iti video. Agtungtung-ed, immisem iti apagapaman sa nagaragaag dagiti matana.

Nupay kasta, kinidag manen ni Jigo ni Angkel Dok. “Sino ti kaykayatmo, ‘lo? Ni Vela, ni Didith? Panagkunak, agpadada a mabalin iti road test!”

Immanges iti dakkel ni Angkel Dok. Linintegna ti panagtugawna. Sinallabayna ni Jigo sa winagwagna ti abaga ti agtutubo. “Tagaanoda?” Aleng-aleng a saludsodna.

“Diak ammo, ‘lo. Ti nasken, game-da. Naggapuda kano dita dumaya. Dimmagasda dita Gonzaga sakbay a napanda dita Buguey. Maudi nga aldawda no bigat. Intedda ti

contact number-da. Panagkunak, saanka a marigatan a mangarem kadakuada. Panglakayenen, a, ngem pogi met. Mutso pay!” Imlek ni Jigo.

Ngem namindua a tung-ed laeng ti insungbat ni Angkel Dok. Napukaw la ket ngarud ti ganas ni Jigo a mangpasikad kenkuana.

“Ania, ‘lo, awagak ida?” kinuna ni Jigo idi agangay.

Immanges iti dakkel ni Angkel Dok. Tinapikna ni Jigo. “Baliwantanto,” kinunana. “Aginanata pay!”

Namulenglengan ni Jigo ni Angkel Dok. Di pay namuro, nabannogen? Isu met a naganitit ti rikep ti ruangan.

“Awan pay ni kayongmo, manong?” Timman-aw ni Angkel Dok. Nakastreken ni Manang Tina. Kunam pay, kasla adda mangidurduron ken ni Angkel Dok a mangsabat iti kabsatna.

“Kunak no makiinnistoriaka,” kinuna ni Angkel Dok a pangappanna ken ni Manang Tina nga agistoria.

“Nagistoria ngarud dagiti teachers,” kinuna ni Manang Tina a naglayon iti laem. Sinipatna ti tumeng ni Jigo tapno umisin iti panagtugaw daytoy.

“Kinuam dita eskuela, lola? Agsublika a mangisuro?” kinuna ni Jigo.

“Ammom, ubing, ti maestra maestranto latta ti riknana uray nagretiron,” nagmuestra ni Manang Tina. “Naammuak a bigla a nagawid idiay Ilokos ni Elaine ket napanak met, a, nakidamag!”

“Ket, ania ti nadamagmo, kabagis?” Nagpuesto ni Angkel Dok iti tugaw iti ampir ti tawa.

“Marigatan kano nga agdesision ni Elaine.” Nagwingiwing ni Manang Tina.

Nagkatawa ni Jigo. “Marigatan nga agdesision no ania ti isungbatna ken ni Lakay Ernie? Ket no nakaad-adun a rasa, malaga ken kapiged ti naited ‘diay lakay kenkuana!” kinunana.

Saanen a nakateppel ni Angkel Dok. Pinarana ni Jigo. “A-ania ngamin ti desisionanna?” sinaludsodna.

“Kastoy, ne…” Nagmuestra ni Manang Tina. “Talaga kano a nakapsuten da tatang ken nanangna. Kaarrubada kano met ketdi ti manangenna, ngem, siempre, adda met bukodna a pamilia nga asikasuenna. Adda kano met ketdi, a, luktanda nga eskuela iti maysa a bario, ngem nairuamen ditoy. No mabalin, saanna kano kayat ti pumanaw ditoy. Ngem no kasapulan dagiti dadakkelna…”

“No problem no siak ti isu!” kinuna ni Jigo. “Itugotnan, a, ditoy dagiti olds-na!”

“Saan a kasta ti kinalaka a desisionan ti situasion,” insengngat ni Angkel Dok. “Umuna, kayat ngata dagiti dadakkelna ti umay agyan ditoy? Laglagipen, lakay ken baketdan. No pinuon ti kayo koma, nauneg unayen ti ramutda iti daga a nakaitukitanda. No makalakalda tapno maimulada iti sabali a disso, pagduaduaan no mapasublidanto pay ti dati nga andurda, no agbiagda pay…” Nagtilmon ni Angkel Dok ta kasla naapradan iti kinunana.

“Sayang ngarud dagiti inregregalo ni Lakay Ernie ken ni Ma’am Elaine no kaykayat ni ma’am ti agawid!” inyellek ni Jigo.

“Sabagay, kasta kano met ti kayat ti kabsatna. Agawid laengen tapno madennaanna dagiti parents-da,” kinuna ni Manang Tina. Kinitana ni Angkel Dok. “Kasano ngaruden, kabagis?”inyisemna. “Sabagay, agserranton ti klase. Sigurado nga agsubli. Nakadesisionton. “

Pinagsinnublat ni Jigo a kinita dagiti kasangsangona. “Apay, ar-armem ni Ma’am Elaine, ‘lo?” Makakatkatawa a nangperreng ken ni Angkel Dok.

“Wen!” inyallawat ni Manang Tina. “Isu ti kayatko nga asawaenna!”

Bimmara ti rupa ni Angkel Dok. “Ni lolam ti nagkuna iti dayta, saan a siak!” Pinilit ni Angkel Dok ti nagkatawa a bulonna a timmakder. Isu met nga adda agsardeng a traysikel iti batogda.

“Em back!”

Idi tuman-aw ni Angkel Dok, nakababan iti traysikel ni Lakay Lito a nagbitbit iti bayong a sako idinto a pagpapaidna ti luping a payabyabna.

“Ngem ubing ti kayat ni lolo nga asawaen, di ngamin, ‘la?” kudkudkoden ni Jigo ti tuktokna a timmakder. “No lakay ken baket, kayada pay ngarud ti aglabinglabing?”

“He!” imbang-es ni Manang Tina a bulonna a timmakder. “Apay, labinglabing laeng ti purpose ti panangasawa?” kinunana a bulonna a timmakder ket sinabatna ni Lakay Lito. “Dika la dimmagas iti dadakkel a dariway idiay palengke?”

“Awanen ti tiempok. Agalas singkon itay matarimaan ni Kayong Fe ‘toy pono.” Di pay kinita ni Lakay Lito ni Manang Tina. Ginuyodna ketdi ti plastik a palangka iti terasa, pinampagna sa pinuyotanna.

Kalpasanna, nakaan-annad a nangyaon iti pono iti supot ket imparabawna iti tugaw.

Nagrupanget ni Manang Tina a nangtallikud ken ni Lakay Lito. “Anusam ngarud ti dinengdeng nga awan sagpawna. Di met ngarud mabalin nga isagpaw ‘ta ponom!” kinunana ket naglayonen iti kosina.

NAGKINNITA da Manang Tina ken Lakay Lito idi sintimek ni Angkel Dok a timmakder kalpasan laeng ti sumagmamano a subona.

“Apay, adda marikriknam, manong?” sinaludsod ni Manang Tina.

“Diak pay nalpaan iti pinangaldawtayo!” inkatawa ni Angkel Dok. “Narigaten no mabsog unay datao iti rabii. Baka mabatibatak,” insungbatna a bulonna a timmallikud.

Ngem saan a napnek ni Lakay Lito iti sungbat ti kayongna. Kinitana ni Manang Tina. “Rimmuar, aya? Baka adda sinintirna a nasao dagiti kakaarruba,” kinunana.

“Haan, pinagbantayko. Napanak nakiinnistoria dita eskuela! Nasangpetak ida ken Jigo nga agpatpatang,” insungbat ni Manang Tina.

Iti dayta a nangngegna, kellaat nga adda naggilap iti muging ni Lakay Lito. “Umis-isem a nangkita ken ni Manang Tina. “Adda inistoriam?”

“Siempre. Impadamagko met kenkuana, a, ti nadamagko maipanggep ken ni Elaine.” “Ania ti impadamagmo?” “Pampanunoten kano ni Elaine nga umakar laengen a mangisuro idiay lugarda tapno madennaanna dagiti dadakkelda. Baka agingga laengen ditoy iti panagserra ti klase.”

Makai-isem ni Lakay Lito nga agtungtung-ed.

“Apay, ania ti nakaay-ayat iti imbagak?” kinuna ni Manang Tina.

Imlek ni Lakay Lito. “Inlab ni bayaw isu a kastana!”

Saan a naituloy ni Manang Tina nga insubo ti kinutsarana. Di pay agkirem a nangkita ken ni Lakay Lito.

“Nasolbaren ti kadua ti problemam, inada!” imlek ni Lakay Lito.

“Ania ti kayatmo a sawen?” “Inlab ni bayaw ken ni Ma’am Elaine. Dina la ngamin kayat nga akuen gapu ta naibagbagana nga ubing ti asawaenna!”

Ket in-inut a nabukel ti isem iti nganga ni Manang Tina. “Apo, nagsayaaten no kasta!” kinunana. Ket kalpasan laeng ti sumagmamano a subona, tinakderannan ni Lakay Lito. Naglayon iti salas. Awan ti kabagisna. Napan iti terasa, sa iti sango ti rdaw amangan no agpalpalamiis. Ngem awan ni Angkel Dok. Sinublianna met laeng ni Lakay Lito.

“Awan ni manong,” kinuna ni Manang Tina.

“Napananna ngarud? Awan met ti katungtongna dita kalsada. Datayo met la ti naladaw nga agap-apon ket!” inyellek ni Lakay Lito ket nagregreg ti innapuy iti gigisna. “Ngem ‘gurayka…” Nagtingig a kunam la no patebbengan a nagallingag. Madamdama pay, umis-isem a nangkidday ken ni Manang Tina ket nagkulot ti bosesna a nangyayug: Are you lonesome tonight/Do you miss me tonight/ Are you sorry we drifted apart…

Imlek la ket ngarud ni Manang Tina. “Lakayka la nga agpayson. Malagipmo pay la dayta a kanta. Agawaam ket mangrugin ti late edition ti news!” kinunana ket inunanan a kinalungkon ti pingganda ken Angkel Dok. “Sikan ti aginnaw!”

“Hmmm, sapaekton nga innawan no bigat,” insungbat ni Lakay Lito. Inlukotna ti kanawan a dakulapna iti gayadan ti kamisetana sa inyamlidna iti subsobna. “Testingek ‘diay pono tapno maisublik ken ni Fe no agsapa no adda pay la diperensiana. Testingek met dagiti 45 rpm nga impadawatna.”

Iti siled, naingato ni Angkel Dok ti ulona iti punganna idi maallingagna ti kasla agpakpakada, mangin-indayon nga ayug a kasla aggapu iti yuyeng. Beyond the reef/Where the sea is dark and cold… Kasano, sir… thank you manen, a!

Ket kasla nariknana ti kellaat a panagpukaw ti bara ti dakulap ni Eliza iti puon ti takiagna.

Pakada kadin ni Elaine daydi naudi a panangitulodna iti maestra? (Maituloyto)