Kayatna a Pasuktan ti Apeliedo ti Anakna

SALUDSOD:

Nagsinakami iti ka-live-in-ko idi agtawen iti dua ti anakko. Manipud idi, saanen a supsuportaran ti exko ti anakko. Nasurok a 10 itan ti tawen ti annako. Naipasurot ti anakko iti apeliedo ti ex-ko. Mabalin kadi a pasuktak ti apeliedo ti anakko ket ipasurotko laengen iti apeliedok?—Nieves ti Nueva Vizcaya

SUNGBAT:

Mabalin a suratam ti ex-mo, babaen ti abogado, tapno suportaranna ti anakmo. No madi, yulim daytoy iti Regional Trial Court iti probinsiayo ti petision iti panangsuportar iti anak. Adda pruebam ta iti dayta Sertipiko ti Pannakayanak (Birth Certificate), naipasurot pay ti apeliedona ti anakmo. Daytoy maipanggep iti suporta, nailanad iti Artikulo 176 ken 290 ti Kodigo Sibil ken iti Presidential Decree No. 603.

No ti maysa nga ama ket agkedked a mangted iti suporta, maibalud iti 6-12 a tawen, segun iti Akta Republika Blng. 9262.

Maipanggep met iti apeliedo, kuna ti Artikulo 176 ti Kodigo Sibil a ti anak iti ruar wenno ti anak dagiti di nagkasar a nagannak, ti apeliedo ti ina ti maaramat a kas apeliedo ti anak. Ngarud iti daytoy, mangyulika iti Petision a Panangsukat iti Nagan (Petition for Change of Name), kas maibatay iti Artikulo 103 ti Paglintegan ti Korte (Revised Rules of Court) wenno iti Correction of Entries, Rule 108 ti Revised Rules of Court.—O

“Wen sir…” kinunana iti bassit a timek. Ngem kinunana met laeng, “Sir, kaasiandak met koma ta didak pay yalis.” Immanges iti nauneg a panangalana iti buelo a mangyebkas iti riknana iti maal-alimadamadna a pannakayakarna iti adayo.

Ngem siiisem a kinuna ti superbisor. “Agan-anuska, uray ta bassit laengen a panawen a panaguray…”

Kas kadungngo ti maysa a nagannak a mangbagbaga iti maysa nga anak ti panagsao ti superbisor. Ngem awan maanagna a kinasigurado iti sinao daytoy ket isun ti minulmulmolan ti panunotna agingga a nakasubli iti eskuelada. Sigurado nga ipandan iti nakaad-adayo nga eskuela. Ta kasta a talaga ti kasasaadda nga LSB, maipanda iti eskuela nga agkasapulan iti titser. Awan ti maaramidanda ta kasapulan met nga agurnongda iti teaching experience.

Immanges iti nauneg ni Madam Cresing. Ay-ayenna unay ti kasasaadna. Dakkel ti kaamaanda ken barangay chairman ti amana isu a napigsa latta ti kapetna kadagiti politiko iti ilida. Saanda a basta maikkat a kas LSB Teacher. Ngem ipanda met iti Tanggal Amerikano.

Kaadaywan a paset ti distritoda ti Tanggal Amerikano. Ammona ti kaadayo daytoy iti ili. Adu dagiti agkuna a nagindeg idiay a nagkampuan idi dagiti soldado nga Amerikano dayta a lugar. Adda bassit a waig sadiay, nabiag nga ubbog a sumilpo idiay kabambantayan ti San Nicolas. Tapno adda nawadwad a danum a pagpasayakda kadagiti talonda, pinuttot dagiti appoda daytoy. Timmultulong kano dagiti soldado nga Amerikano iti pannakaipasdek dayta a bassit a dam isu a ninagananda iti Tanggal Amerikano. Idi malpas ti Maikadua a Gubat, nairuamandan iti dayta a nagan. Agingga nga isun ti awagna.

Iti kaadayo ti Tanggal Amerikano, masapul a masapanto a mapan agisuro tapno makamakamna ti flag ceremony. Agarkila iti traysikel. Lasonglasong ti kalsada. Ket no mairana a panagtutudo, napitak ti dalan ta saan pay a sementado. Tallo a barangay ti labsanna sa makadanon.

Napintas ti pasayak nga aggapu iti Tanggal Amerikano ngem manmanno ti mapasayakan iti adal. Multi-grade ti eskuela. Dua a grado ti isuro ti maysa a maestra. Ngem no adda nasisita a miting iti distrito, maysa kadakuada iti mapasubo nga agisuro iti napanawan nga ubbing. Ammo ni Madam Cresing a naragsak ti agisuro idiay ta addan nakasaritana a nagisuro idiay. Naayat kano dagiti tattao. Masansan kano nga isagutan dagiti ubbing iti duriken dagiti mamaestra.

Saan pay a parikut ti sidaen a pangaldaw, agkaiwara ti paria a balang, kuna ti nakasaritana. Adda lasaten a kinawayanan iti panagturong iti eskuela. No panagrarabong, mangsukilda lattan iti malabsanda. Awan ti mangipagel. Saan kano a naimut dagiti bumario. Naraber pay dagiti kamote iti abaga ti irrigasion a paguggotanda.

Ngem talaga nga adayo daytoy a lugar ta barangay a namagsina iti dua nga ili. Isu ti gapuna a masikoran ni Madam Cresing no isu ti pakayalisanna. Abus ta nakaro ti panangirutna iti budget-na, masapul pay nga agarkila iti paglugananna no agawid iti malem. Ket no maibaon a mapan makimiting iti distrito? Awan ti masindadaan a paglugananna. Mano pay ti mabati iti sueldona? Kasano ngaruden ti pamiliana? Masapulda met ti inaldaw a taraon, inayon pay ditan ti panagbasa met dagiti dua nga annakna. Nupay elementariada laeng, kasapulan latta met nga adda ipabalonna a kuarta.

Agpaitulod koma lattan ken ni lakayna. Ngem saan met a mabalin a di agplete ta makipaspasada laeng iti traysikel ti asawana. Adda pay tagibina a saan pay unay napusot a pasaray mapan kitaen daytoy.

Wen, pagaayatna ti mangisuro. Naanus kadagiti ubbing. Ngem daytay saan met koma a nakaay-ay-ay unay ti kasasaadna. Daytay saan nga agtinnag a mamirmiraut la unay.

“Diosko, dimo koma ipalubos a mayalisak,” naitanamitimna.

Nagawid ni Madam Cresing a kawaw ti panunotna.

“AY, Madam Cresing, no pumasaka itan, bagik ti maysa a letson!” Pimgaak iti uray la ni Madam Cora. A pinasarunuan met ni Madam Tere. Agmermeriendada iti Home Economics Building.