Gil-ayab (2)
TI NAPALABAS: Naggigiddan ti panangraut dagiti Huk iti nadumaduma a disso iti Tengnga a Luzon. Nagpapatay, nagidadanes ken nagpuorda. Manipud idiay Sulu, naawagan ni Kapitan Justo tapno tumulong iti pannakibakal kontra iti buyot dagiti Huk iti Tengnga a Luzon. Isu ti kangrunaan a kinalikaguman da Koronel Geronimo tapno agpaay iti Zone Intelligence gapu ta napaneknekanen ti kinasiglat ken kinaturedna. Kabigatan ti isasangpetna iti Kampo Krame, naibaonen iti Tengnga a Luzon.
(Maika-2 a Paset)
NAIKKAN ni Kapitan Justo iti lima nga aldaw a panangisaganana kadagiti masapsapulna. Napnuan peggad ti wayat ngem ninamnamana, ken kinanunongan met da Koronel Santiago, Koronel Geronimo ken Kapitan Romulo, a daytoy ti kasayaatan. Kas nayon ti wayatna, napan pay ni Kapitan Justo iti maysa a gayyemna iti Manila nga akinkukua iti maysa nga imprenta ket adda pinaaramidna. Maymaysan nga aldaw ti palabsenna idi nagsubli. Napan a dagus iti opisina ni Koronel Geronimo a hepena iti Zone Intelligence.
“Komusta ni Sarhento Derio?” sinaludsodna. “Awan pay ti damag kenkuana?”
“Addan,” insungbat ni Kapitan Romulo. “Naawatmi itay bigat ti coded message a naggapu kenkuana. Kunana a sursurotenna dagiti pammaneknek a mangitudo iti bunggoy a nangpapatay ken ni Rufino Manuel. Maysa a komander ti Huk idi ni Rufino Manuel a simmuko ken nangabaruananen. Napukawantayo iti maysa a naimbag a tao iti ipapatayna. No malagipmo, dakkel ti naitulongna iti pannakaipasdek ti talna ditoy manipud isusukona. Isu daydi Komander Manolo a timmulong iti daydi Presidente Magsaysay a nangpasuko iti adu a Huk ditoy.”
Nagtungtung-ed laeng ni Kapitan Justo.
LIMMABAS ti dua a lawas. Iti maysa a rabii, iti pagurayan iti lugan iti dakkel met bassit nga ili iti Tengnga a Luzon, tallo a polis ti nagsardeng iti yan ti maysa kadagiti tugaw a naisangrat kadagiti aguray iti lugan. Immasideg ti maysa ket dinugsolna iti batutana ti lalaki a matmaturog. “Hoy! Bayanggudaw! Ania manen ti ar-aramidem dita?” Bimmaringkuas ti lalaki. Namureng ti lupotna. Langana ti nabayagen a di naparsiakan iti danum ti rupana. Naglabesen ti panagpapukisna koma. Nakersang ti timid ken ngatuen ti bibigna iti iming a di met ngarud nasayaat ti panagtubona. Linidlidna dagiti matana ket agkiremkirem a nangbigbig kadagiti polis.
“E-he-he. Dakayo gayam, tsip.’’
“Ne, maalana pay ti agkatawa daytoy nengneng,” kinuna ti polis. “Imbagami idin a maiparit ti maturog ditoy. Kitaem dagita tao. Adda naaramid a pagtugawanda nga aguray iti lugan ngem sitatakderdan. Didaka pay kayat nga asitgan gapu iti kinaangdodmo. Nataerka met koma no agdigos ken agsukatka. Apay a dika agtrabaho?” “Pinadasko met, tsip, ngem awan ti mayat.”
“Ow, ulbod! Simmangpetka ditoy a kasla kalaingan. Adu ti kuartam. Nagyanka pay iti otel. Rinabii nga addaka iti
pagsusugalan wenno pagiinuman. Di pay napalabas ti dua a dominggo, naibusen ti kuartam. Kitaem ti nagbalinam. Maag!”
“Kasta la ti biag, tsip. Agpangato, agpababa. Uray, a, ta idi adda kuartak, saanak a naimut.”
Kinudkod ti polis ti ulona. Pudno ti kinuna ti lalaki. Rinabii idi a painumen daytoy dagiti polis, a pakairamananen dagitoy tallo, ket no mangabak iti sugal, dakkel ti ipabaratona kadakuada.
“Ti ket adu a malaglagipmo a salsalawasawen.” Limmabbasit ti polis. “Amangan no pudno a maysaka a Huk.”
“Ammoyo a saan a pudno dayta, tsip,” kinuna ti lalaki. “Pakabasolanyo iti Dios no ipapilityo. Tiniliwdak idin. Impandak iti Konstabularia. Pinalutpotnak ti Provincial Commander. Kinatawaannakayo pay. ‘Maysa la a mannugal idiay Manila dayta,’ kunana. ‘No saan a ti panagsugal ti pangidarumanyo, palubosanyon. Awan pammaneknek a maysa a Huk.’”
“Ngem ammo pay no di pudno a maysaka nga espia dagiti Huk. Manglimlimoka laeng. Ania kadi ti pudno a gagaram ditoy?”
“Nasaok kadakayo idin, tsip,” kinuna ti lalaki a siaanus. “Mapanak koma idiay Kailokuan. Nagsardeng ti luganmi ditoy. Nagmeriendaak. Pinanawannak ti lugan. Gapu ta rabiin, nagtarusak iti otel. Nakita ti akinkukua iti otel nga adda bassit kuartak. Inkissiimna nga adu ti pagsusugalan ditoy. Idi mangab-abakak, nalipatakon ti pumanaw, ta kas iti dadduma, kayatko ti umakup iti dakkel. Idi maababakakon, ad-addan a diak kayat ti pumanaw ta kayatko ti agsubbot. Naibus la ket ngarud amin ti kuartak.” “Apay a dika pay la pumanaw?” indil-ag ti polis. “Agur-urayak iti am-ammok a tsuper ti trak a pakiluganak.”
“Uppat a rabiimon nga agur-uray ditoy. Nagadu nga aglabas a trak, di makilugankan.”
“Ah, dimo pagdanagan, tsip. Limmabas itay sardam ti maysa nga am-ammok a tsuper ket inkarina a dagasennak inton maikatlo a rabii ta isunto ti panagsublina. Ngem no adda kuartam dita, tsip, ikkannak iti pagpletek ta innakon.”
“Asus! Mabatutakto la ngata daytoy a nengneng! Dawatannak ketdin…”
“Intayon! Bay-amon,” inggawid ti maikadua a polis ti kaduana. Immaribungbongen dagiti agur-uray iti lugan.
Iti panagdardarasda nga umadayo, nadalapus ti maysa a polis ti maysa kadagiti dua a lallaki a nakaiggem iti bayon nga immasideg met a nagbuya ngem dagus met laeng a timmallikud idi pumanawen dagiti polis. Naibbatan ti lalaki ti bay-on. Uray la a bimsag ti nakaibbet. Kasla di ammo ti kaduana ti aramidenna. Ngem pinidut ti polis ti bay-on sa insublina.
“Agpasiensiakan, gayyem,” kinuna ti polis, “diak inggagara.”
“Awan aniamanna, tsip.” Immanges iti dakkel ti nangawat iti bay-on. “Gagangay laeng dayta.”
Nakadanonen dagiti tallo a polis iti batog ti maysa a poste ti elektrisidad idi nagsardeng ti maysa. Nagsardengda amin.
“Agduaduaak kadagidiay dua a nagtagibay-on,” kinuna ti immuna. “Itay nadungparko, nariknak a kasla adda landok iti uneg ti bay-on. Nadagsen ti bay-on. Amangan no Huk dagidiay ket paltog ti— “
“Kasta kadi? Kasla nalaus ti pannakariribukda itay. Kauten a saan ‘tay maysa ti bay-onna,” kinuna ti maikadua. “Rabakenyo a dayaw no makatiliwtayo iti pudno a Huk? Sublientayo ida.”
Nalaus ti pannakakellaat dagiti dua a lallaki a nagiggem iti bay-on idi maidugsol ti murdong ti paltog iti bukotda ket sinibbarut ti maysa kadagiti polis dagiti bay-onda. “Dikay’ aggaraw! Ingatoyo dagita imayo!”
Kasta unay ti siddaaw dagiti agur-uray iti lugan idi iruar ti polis iti bay-on dagiti igam. Nagaludaid nga immadayo ti namureng a lalaki. Awan ti nakaripar kenkuana.
“Pudno a Huk dagitoy! Ala, magnakayo! Agpalawagkayo idiay munisipio. Ipandakayo iti kuartel ti konstable inton bigat. Sige! Pagna!”
Nakadanondan iti nasipnget a paset ti kalsada nga agturong iti munisipio, iti nagbaetan ti dua a nagtagibombilia a poste ti elektrisidad, idi mangngeg dagiti polis ti nagkarasakas iti likudanda. Ngem saandan a naammuan no ania ti nagkarasakas. Maysa kadakuada ti nakakalbit iti paltogna sakbay a napakleb.
“Alaenyo dagiti armasyo ta alaek ti igam ken bala dagitoy a nengneng,” imbilin ti namureng a lalaki kadagiti inispalna a Huk a makatartarayanen. “Papatayentayo ida!”
“Mataktaktayo laeng. Narigat ti matiliw. Nangngegen dagiti kakaduada ti kanalbuong. Ne, adda agsilsilbaton. Yunayon ta sumurotak!”
Kinugtaran pay dagiti Huk dagiti awanan puot a polis sa pinidutda dagiti bay-onda. Sipapardasda nga immadayo.
ADAYODAN ken sumingisingen ti init idi ibilin ti maysa ti panagsardengda. Addadan iti igid ti maysa a bakir. Sipapaturong ti paltog ti Huk iti namureng a lalaki.
“Rekisaem ti bolsana,” imbilinna iti kaduana. Rimmuar dagiti naguneg kadagiti bolsa ti namureng a lalaki. Panio, petaka nga adda nagyan a bassit a kuarta, sepilio, pappapel, ken dadduma pay. Maysa nga arindaklen a papel a nakupinkupin ti nakaawis iti imatang ti nagrekisa. Inukradna. Adda ladawan ti rupa a sisasango ken sisisikig. Saan unay a nalawag ti ladawan ngem nalasin ti Huk a ladawan ti namureng a lalaki. Binasana: “WANTED: Ambrosio Justiniano alias Ambrose alias Boyong. For Robery and Frustrated Murder. Believed to have gone to the Visayas, particularly Cebu City or Iloilo City. Good dresser. Speaks several dialects. English. Report to nearest authority anyone answering description.” Saannan a binasa ti dadduma a nailanad, kas iti katayag, kadagsen, ken dadduma pay maipapan iti nailadawan. Inyawatna ti papel iti kaduana.
“Sika daytoy?” sinaludsod ti Huk. Nagtung-ed ti lalaki.
“Kunana ditoy a napanka idiay Visayas. Apay nga addaka ditoy ita?”
“Impamuspusak ti nagsubli a dagus.” Immisem ti namureng a lalaki. “Iti kasta, maulawda nga agbirok kaniak sadiay.”
Nakita dagiti polis ti nadungrit a lalaki, ngem pagammuan laengen ta nagparang met ti dua a lallaki a nagtagibay-on, ket nagangtan manen ti riribuk.
“Isublim dagiti kukuana,” imbilin ti Huk iti kaduana. Immisem met. Insalikadna ti rebolberna. “Agyamankami iti tulongmo.” Nagkatawa iti dakkel. “Nakariing ngata itan dagiti pinaturogmo a polis ket dida ammom ti ibagbagada iti hepeda. Nangruna ta naawananda pay iti paltog. Dakkel ti sungsungbatanda.”
“Nabayagen nga ikuskuspildak dagidiay ket,” kinuna ti namureng a lalaki. “Nabalesko met la ida. Ngem diak ammo no apay a tinulongankayo idinto a dikayo amammo.”
“Siak ni Genio,” kinuna ti Huk. “Ni Toyong daytoy. Ania ti kayatmo a pangawagmi kenka?”
“Boyong,” kinuna ti namureng a lalaki.
“Sadino ti papanam ita, Boyong?” inimtuod ni Genio. “Diak ammo. Idi naminsan nga aldaw, panggepko ti agtuloy idiay Kailokuan. Idi kalman, kayatko ti agsubli idiay Manila ta bareng no makaliksabak manen iti dakkel. Ngem idi agur-urayak iti pagluganak, nalagipko a takawan nga umuna ti maysa a nabaknang dita naggapuantayo.”
“Kasta kadi?” Naggarakgak ni Genio. “Awan gayam ti masinunuo a papanam…”
“Sumurotka kadakamin. Kuna ti komandermi a no adda mayat a makikadua a mabalin a pangnamnamaan, awisenmi. Iti panagkunak, dakkel ti pangnamnamaan kenka. Sumurotkan.”
“Amangan no dinak kayat ti komanderyo.”
“Ay, siak ti makaammo ken ni komander,” kinuna ni Genio. “Babaen ti impamatmatmo kadakami ken Toyong, dinto agkedked ni komander. Sumalogto no umay a lawas.
Sabatentayonto iti sigud a pagsasarakanmi iti dayaen daydiay nga ili. Kabayatanna, sumurotkan kadakami nga agespia kadagita tallo pay nga ili dita laud. Addanto tallo a kaduatatayo a sumabat kenkuana. Naibaonda met nga agespia kadagiti tallo nga ili iti abagatan.”
Ket nakikaduan ni Ambrosio Justiniano kadagiti Huk.
ZONE Intelligence iti Tengnga a Luzon. Nakaawat ni Kapitan Romulo iti maysa a surat. Naisurat iti code nga isu laeng ti makaawat. Adda kano panggep dagiti Huk a mangpapatay iti maysa a tao a nainaganan iti surat iti maysa nga ili a naikabil met iti surat. Maigiddan met a mapapatay ti sabali pay a tao iti kabangibang nga ili. Naikabil ti petsa ti panggep a panangipagna dagiti Huk iti wayatda. Nainaganan pay ti sumagmamano a tao kadagita dua nga ili a tumultulong kadagiti Huk.
Nakiuman a dagus ni Kapitan Romulo iti hepena, ni Koronel Geronimo. Kalpasanna, napanda iti yan ni Koronel Santiago, ti Provincial Commander iti probinsia nga akinsakup kadagiti nasao nga ili.
Iti rabii a panangraut dagiti Huk kadagiti naituyang a papatayenda, agur-urayen dagiti konstable. Naapput dagiti dua a bunggoy dagiti Huk. Napapatay dagiti nakiranget. Naibalud dagiti simmuko. Naaresto dagiti nainaganan a lallaki. Naragsakan da Koronel Santiago ken Koronel Geronimo iti balligi nga imbunga ti impormasion a naawat ni Kapitan Romulo.
“Pudno gayam amin ti nangnangngegkon maipapan ken ni Kapitan Justo,” kinuna ni Koronel Santiago. “Nagballigitayo a dagus iti immuna nga impormasion nga impatuldona. Mapnekak unaay. Sapay koma ta agnayon ti karadkadna.”
“NATURED daytoy a Boyong,” kinuna ni Genio iti maysa a malem nga agin-inanada iti bassit a bakir iti asideg ti maysa nga ili a pagururayanda iti idadateng ti rabii. “Imbaonko a napan agespia iti munisipio iti naudi nga ili a napanantayo ta padpadasek laeng, ket rabakem ta sinerrekna ketdin. Napan pay nakilaok kadagiti tattao iti Post Office. Kunam la no adda met surat nga itinnag wenno awatenna. Kimmayakayak idi ta amangan no pagsaludsodan dagiti polis. Ur-urayek laengen a paltoganda. Naammuanna ti bilang dagiti polis ken ti yan ti opisina ti hepe ken mayor. Amangan kano no masapulto a pukawentayo met ida.”
“Adda met biagda dagidiay.” Nagkatawa ni Boyong. “No malipitak, di kumagatak met. Inton parbangon, aya, ti panangsaraktayo kadagiti tallo a kakuyogtayo a sumabat ken ni komander?”
“Wen,” kinuna ni Genio. “Idiay bakir iti bangir ti ili.”
Iti sumuno a parbangon, nakisinnarakda kadagiti tallo a kakaduada iti bangir ti ili. Kasta unay ti siddaaw ni Boyong idi makitana no asino ti maysa kadagiti Huk a kinasinnarakda. Nupay kasta, saan a nagpadlaw. Kasta met ti lalaki a nagsiddaawanna. Am-ammo daytoy, ngem saan a nagpadlaw.
Bayat ti pannagnada a mapan iti pangsabatanda iti komander, naikkanda met laeng iti gundaway nga agsarita.
“Diak ninamnama nga agsarakta ditoy,” kinuna ni Boyong. “Ammomon no asino ti nangpapatay ken ni Rufino Manuel—ni Komander Manolo? Adda impatulodmon a report?”
“Narigat a makaipatulodak iti report,” kinuna ti kasarsaritana. “Amangan no matakuatandak, di numona ta kasta unay ti rigatko a simrek iti bunggoyda. Nabayagen a birbirokek ti nangpapatay ken ni Komander Manolo. Ammokon. Ni Komander Tibucio alias Komander Borkiting. Isu daytoy mapantayo sabaten. Ket dagitoy met laeng kakuyogta ita ti kaduada a nangpapatay ken ni Komander Manolo. Naranggas ni Komander Tibucio. Nasiglat a pumaltog. Adda igammo?”
“Adda. Uray la tallo. Kukua ti polis.”
“Kunak no addaka pay laeng idiay Sulu.” “Imbaondak a dagus ditoy apaman a simmangpetak.” Umaldawen idi makadanonda iti pangsabatanda kada Komander Tiburcio. Addan sadiay ti komander ken adda tallo a kakuyogna. Saan a narigatan a naawat ni Ambrosio Justiniano alias Ambrose alias Boyong iti bunggoy ni Komander Tiburcio, nangruna ta inted met amin da Genio ken Toyong ti tulongda.
“Nakitam?” kinuna ni Genio. “Mayat ti komander, kunak ket!”
“Agyamanak,” kinuna ni Boyong.
“Ala, umaykayon ta iwayattayo ti sumaruno nga addangtayo,” kinuna ti komander. “Toyong, agbantayka sadiay, amangan no adda sumangpet.”
Nagiwayatda. Pagam-ammuan, immasideg ni Toyong. Adda kakuyogna.
“Daytoy ti imbaon ni Komander Bien,” kinuna ni Toyong ken ni Komander Tiburcio. “Adda impormasion a kayatna a maammuantayo.”
Immasideg ti sangsangpet iti yan ti komander. Ket dimmakkel ti mulagatna idi nakitana ni Boyong, a saan a
No mangallilawka, allilawendakanto met. Ket ita, dimtengen ti pangta a katukad ti pananggulis ni Kapitan Justo kadagiti Huk nga inallilawna.
nakapaglinged.
“Komander!” intudona ni Boyong. “Opisial ti PC dayta. Isu ni Kapitan Justo!”
Timmayab ti ima ni Komander Tiburcio iti paltogna. “Matayka!” inyikkis ni Komander Tiburcio a kagiddan ti panangasutna.
Ngem daytan ti naudi a nayesngaw ni Komander Tiburcio, alias Komander Borkiting, nga agdindinamag kadagiti padana a Huk ti kinapardasna a pumaltog.
Impaneknek manen ni Kapitan Justo ti nakakaskasdaaw a kinasiglatna, a maysa kadagiti kangrunaan a galadna a nangitan-ok kenkuana a kas soldado— uray pay idi maysa a gerilia— ken nangidasig kenkuana kadagiti mabigbig ken umuna a kameng ti Intelligence ti Konstabularia.
Kasla salamangka ti panagparang ti dua a rebolber kadagiti imana sakbay a nakaasut ni Komander Tiburcio, naggiddanen a naguni dagiti igam ti konstable. Maysa a bassit nga abut ti nagparang iti nagbaetan dagiti mata ti komander ket nabuttawan met ti karabukob ti kaabayna a Huk— ti runner a nangitudo kenkuana ken imbaon ni Komander Bien.
Insuyo ni Kapitan Justo ti bagina iti daga a kagiddan ti panagungor manen dagiti rebolberna. Naibbatan ti maysa pay a Huk ti igamna, nagtarus dagiti imana iti batog ti pusona, sa natuang. Nagbakkog a kasla pabaur ti sabali pay a Huk, nagtayab ti dua nga imana iti rusokna ket immuna a nagdisso ti ulona iti daga.
Ngem naguni metten ti rebolber ni Genio. Naimbag ta adda ladladaw ti panangkalbitna. Inarado ti balana ti bakrang ni Kapitan Justo, a nangituloy met iti panagtulatidna. Nagdadaraddan met ti tallo a kanalbuong manipud iti likudanna.
“Nagulib!” inyikkis ni Toyong idinto a nagpusipos a mangsango iti impapanna a kaduana iti sikiganna a naggapuan dagiti bala a nanggudas kada Genio. Ngem pimmaltog manen ti ninagananna iti nagulib. Kasla adda nanggutad ken ni Toyong a nagpangato, sa nanabtuog iti daga. Pimmaltog manen ni Kapitan Justo ket nanabtuog metten iti daga ti maikasiam a Huk.
Nagtaray nga immasideg ken ni Kapitan Justo ti maymaysan a sitatakder pay a lalaki— ti nangpatay kada Genio. Pinagtugawna ti kapitan.
“Agyamanak, sarhento,” kinuna ni Kapitan Justo iti lalaki, a ni Sarhento Derio
“Nasaem kadi ti sugatyo, kapitan?”
“Diak ammo. Kitaem man.”
Pinigis ti sarhento ti lupot ti kapitan ket inusisana ti sugat. Nagngariet ti kapitan. Timrem ti ling-et iti mugingna.
“Agarup sangadangan ti inarado ti bala,” kinuna ni Sarhento Derio. “Ngem napeggad ta agpadaraka. Nasken a maipanka a dagus iti ospital.”
“Ala, urnongem dagiti igamda ta ikabilmo iti bay-on da Genio ken Toyong,” imbilin ti kapitan.
Nagtungpal ti sarhento. Idi pidutenna ti igam ti lalaki a nangitudo ken ni Kapitan Justo, nagsardeng. Minatmatanna.
“Malasinmo kadi, sarhento?”
“Wen, kapitan,” kinuna ti sarhento. “Sakbay a rimmuarak itoy a mision, nagindegak bassit iti Zone Headquarters bayat ti panagsaganak. Masansan idi a makitak daytoy a tao sadiay. Pasaray ibaon wenno adda ipaaramid dagiti opisial kenkuana, sa tangdananda.”
“Pudno dayta. Isu daytoy ti nagnaganenda iti Enso idiay Zone Headquarters. Nagaget a pababaon. Isu ti allawagi a pagar-aramiden ni Kapitan Venido iti partision ti opisina idi simmangpetak sadiay. Asino ti mangipagarup a Huk gayam?” kinuna ni Kapitan Justo. “Ngem ti kangrunaan a kayatko a maammuan, no asino ti Komander Bien a nangibaon kenkuana. Intan.”
Binitbit ti sarhento dagiti bay-on a nakaikargaan dagiti armas. Namin-adu a nagsarsardengda gapu iti sugat ti kapitan. Ngem nakadanonda met laeng iti kalsada nga adayo iti kabalbalayan. Ngem ammoda a masansan ti panagpatrolia dagiti soldado gapu iti nabiit pay a riribuk.
“Pasardengem ti umuna a lugan militar a sumungad,” kinuna ti kapitan. “Aginanaak pay laeng ditoy. Ayabannak no addan. Saanka a mangpasardeng iti sabali a lugan malaksid no malem unayen. Apaman a mailugannak ken maisurom kadagiti soldado ti yan dagiti natay a Huk, birokem dagiti dadduma a Huk nga am-ammom, ket no awanen ti am-ammom, padasem ti makikappon manen. Yadayom ti panagatapda kenka ken awisem ti panagtalekda. Agannadkanto koma, Derio.”
Adu ti naglabas a lugan ngem awan ti pinagsardeng ti sarhento. Mumalemen. Mangrugin a madanagan.
“Addan sumungsungad, kapitan,” kinunana met laeng idi agangay. “Jeep ti PC. Duada.”
Inkarigatan ti kapitan ti timmakder. Addan iti yan ti sarhento idi makaasideg dagiti dyip.
Nagsardeng dagiti lugan iti adayo bassit. Timmapuak dagiti silulugan. Sisasagana dagiti igamda nga immasideg
“Asinokayo? Ania ti napasamak?” sinaludsod ti teniente dagiti soldado iti dyip.
Impaneknek manen ni Kapitan Justo ti nakakaskasdaaw a kinasiglatna, a maysa kadagiti kangrunaan a galadna a nangitan-ok kenkuana a kas soldado— uray pay idi maysa a gerilia...
“Kapitan Justo ti PC Zone Intelligence iti Tengnga a Luzon,” inyam-ammo ti kapitan ti bagina. “Ni Sarhento Derio daytoy. Adda nakaibaonanmi a mision. Sarhento Derio, itedmo kadakuada dagiti igam dagiti napatay a Huk.”
Inted ni Sarhento Derio dagiti bay-on iti maysa a kabo. Nagmulagat dagiti soldado idi inruar ti kabo dagiti naguneg.
“Teniente Rances ti PC iti daytoy a probinsia, sir,” inyam-ammo ti teniente ti bagina. Kabo Damag, resibuam dagiti paltog. Ikabilmo dagiti serial number.”
“Yes, sir.”
“Itulnognakayo ni Sarhento Derio iti yan dagiti natay a Huk,” nagkiet ni Kapitan Justo ta nagut-ot ti sugatna. Inantabay a dagus ti dua a soldado.
“Masapul a mataming a dagus ti sugatyo, sir,” kinuna ti teniente. “Cortez, Gatmaitan, Relunia, Loredo, alaenyo ti maysa a dyip ta ipanyo ni Kapitan Justo iti ospital.”
“Mabiit laeng, teniente,” kinuna ti kapitan. “Palubosanyo a dagus ni Sarhento Derio apaman a maidanonnakayo iti yan dagiti natay a Huk ken maibagana ti naganda. Adda pay maysa a paset ti misionmi a nasken nga ibanagna.”
“Wen, sir. No masapulna ti tulong, sir, mangibaonak iti kaduana.”
“Saanen, teniente.” “Maawatak, sir,” kinuna ti teniente. “Cortez, apaman a maitulnogyo ni kapitan iti ospital, dumatagka a dagus idiay kuartel. Dumawatka iti sumagmamano pay a tao ken mangalakayo iti bagon a pangiluganan kadagiti bangkay tapno maipanda iti munisipio. Mangikuyogkayo iti polis. Ibatimon da Relunia ken Gatmaitan iti ospital amangan no adda pagpeggadan ti kapitan ken tapno adda mabaonna no adda masapulna. Bueno, inkayon!”
Pimmanawen ti dyip a nakailuganan ni Kapitan Justo. “Torrijos, mabatika ditoy yan ti dyip,” imbilin manen ti teniente. “Dakayo a lima, kuyogendakami ken Sarhento Derio.”
Ket nagturongdan iti nakaiwalangan dagiti Huk.
CAMP MURPHY. Nalpasen ti special course a naited kadagiti napili nga agtutubo nga opisial a nabiit pay iti serbisio. Dimmatag ni Teniente Enrique ken ni Komandante Teofilo.
“Nakaawatak iti Special Order, sir, a mapan iti Tengnga a Luzon a kas kameng ti PC Zone Intelligence sadiay,” kinuna ti teniente. “Naammuak a dimmawat ti Camp Crame iti tao a maipan sadiay, ket nupay no diyo ibagbaga, ammok a dakayo ti nangted iti nasayaat a rekomendasion maipapan kaniak isu a siak ti napili. Mapadayawanak unay iti panagtalekyo kaniak, sir.”
“Ammok a pakaidayawannaka ti ania man a bunggoy a pakaikapponam, teniente,” kinuna ti komandante a siiisem. “Sapay koma ta dinto matulawan daytoy a pammatik.”
“Aramidek ti amin a kabaelak, sir,” kinuna ti teniente. “Saanakon nga agbayag, sir,”
“Good luck,” kinuna ni Major Teofilo. “Idanonmo ti kablaawko kada Koronel Geronimo, Koronel Santiago ken Kapitan Romulo. Maymaysa a pangen ti gerilia ti yanmi idi.”
Nagdardarasen a pimmanaw ni Teniente Enrique. Adda ngamin maysa pay a pagpakadaanna. Ni Carmela, ti balasang nga ipatpategna.
Dimmatag a dagus da Teniente Enrique, Sarhento Valdez, Sarhento Beleta ken Kabo Benigno, dagiti tallo a Rangers, ken ni Koronel Santiago, ti Commanding Officer ti PC Command iti Tengnga a Luzon. Nagsaludsodan ida ti koronel iti sumagmamano a banag, sa pinaitulnogna ida ken ni Kapitan Venido iti opisina ni Koronel Geronimo.
Nagustuan a dagus da Kapitan Romulo ken Koronel Geronimo ti ubing nga opisial, agraman dagiti kakuyogna a rangers. Ngem kasla nasuron ni Kapitan Venido kadagiti sangsangpet.
Napalangguad ti tigtignay daydiay a teniente. Gapun sa ket ta nagturpos iti Philippine Military Academy, nakunana iti bagina idi naitulnognan ida. Kasta met dagidiay nga enlisted men. Gapun sa ket ta naggapuda met iti Rangers. Ngem saan a ti naggapuan ti rukod ti kabaelan. Kitaento no kabaelanda met laeng ti pagannonganda...
NAGTIGNAY a dagus ni Koronel Geronimo idi impakaammo ti komandante probinsial a nayakar ni Kapitan Justo iti ospital militar iti Siudad Quezon. Imbaonna ni Kapitan Romulo tapno ammuen daytoy ti pudno kasasaad ti kapitan.
“Awan aniamanna ti sugatko,” impasingked ni Kapitan Justo, kas sungbat ti saludsod ti gayyemna idi agsarsaritadan. “Napadamgisan laeng ti paragpagko. Kuna ni Major Liboro a rummuarakton no umay a