Ti Tarakenmo ken Sika
ADU a tiempo ti mabusbos iti panagtaraken kadagiti uken. No babassitda ken nabiitda pay a naisangpet iti pagtaengan, masinga dagiti inaldaw nga aramid. Ta saan a rumbeng a sanguen laeng
dagiti uken no adda panawen.
Ket saan laeng a panawen ti kasapulanda. Kasapulanda pay ti positibo a panangtratar.
No adda tiempo, inaldaw nga iruar ti uken iti maysa a disso iti isu met laeng nga oras. Aramiden daytoy iti uken no adda waya a kas no makariingka iti agsapa, kalpasan ti panamigat wenno pannangan, kalpasan ti iriridep iti aldaw, sakbay a maturog iti rabii wenno kabayatan ti panagwatwat.
No mabalin, kanayon nga iruar ti uken iti inaldaw. Nalaklaka a sursuruan ti uken a sigud a kadkadua ti inana ngem ti naipupok iti kulongan wenno nasapa a naipusing. Iti maysa a suli ti pagtakkian ti uken a nagtaltalinaed iti kulongan. Umadayo met a tumakki wenno umisbo ti uken a nagtaltalinaed iti sidong ti inana.
Pagaayat pay dagiti uken ti agdakiwas kadagiti sulsuli iti uneg ti balay. Daytoy ti pakasapulan iti panangtiped iti panagdadael dagiti ayup kadagiti bambanag a masarakanda.
Yadayo wenno lingdan dagiti waya ti koriente tapno saan a kagatkagaten dagiti uken. Ingato pay dagiti kortina. Idulin dagiti makasabidong a pagdalus ken dadduma a kemikal iti saan a magaw-at dagiti uken. Agaramat met iti nangato ken nadagsen a pagbasuraan tapno di nalaka a matulid no biangan ti uken.
Mabalin met ti agaramid iti pagpupokan tapno mairuam ti uken iti bassit a pagyanan. Ipupok ti uken no saan a masango a bantayan. Mabalin a yakar-akar daytoy a pagpupokan iti kosina wenno iti ania man a disso iti balay a nalaka laeng a dalusan ti datarna.
Saan nga ipaay-ayam iti uken dagiti daan a sapatos, tsinelas wenno stuffed toys. Gumatang ketdi iti maitutop nga abalbalay ta dinto ketdi isublat dagiti uken a dadaelen dagiti baro nga abalbalay dagiti ubbing.
Saan pay nga ipalubos nga agitaray dagiti uken iti ania la ditan a bambanag. Saandanton a maan-anawa no nairuamda nga agitaray kadagiti alikamen iti pagtaengan.
Saan pay nga iruam a makikaidda dagiti uken kadagiti ubbing. Dumakkel dagiti aso ket ipapilitdanton ti maturog iti sigud a nakairuamanda.
Nasken a masapa a sursuruan dagiti uken ta narigatdanton a matungday no dadakkelda. Ngamin, sapulendanton ti sigud a nakairuamanda idi babassitda pay.—O lawas.”
“Ammo met laengen ni Angela nga addakan iti Zone Intelligence iti Tengnga a Luzon?” sinaludsod ni Kapitan Romulo. “Ammonan ti napasamakmo?”
“Saan pay,” kinuna ni Kapitan Justo. “Ti ammona, addaak idiay Camp Crame, iti sigud a trabahok sadiay. Nagsuratak idi sangsangpetko ket imbagak a simmangpetakon a naggapu idiay Sulu ket inawisko nga umayda ditoy Manila inton agbakasion dagiti ubbing nga agad-adal. Isunto laengen ti panangibagak iti napasamak.”
“Kalpasan daytoy a napasamak, pudno nga ikkandaka iti bakasion, uray makabulan,” kinuna ni Kapitan Romulo. “Uray ket simmangpet idi napan a lawas ti maysa pay nga opisial...”
Naguped ti panagsarsaritada idi simmangpet ti maysa a bunggoy dagiti madre ken babbalasang a naggapu iti maysa a nalatak a kolehio dagiti babbai iti Manila. Nagibunongda iti sagut ken nangipaayda iti bassit a programa. Masansan nga aramiden dagiti madre ti kastoy.
Nagsardeng ti dua a babbalasang iti yan ti katre ni Kapitan Justo. Nangidiayada iti sagut a nabungon. Nagyaman ti Kapitan Romulo idi naimatanganna a matmatmatan ti maysa ti nakailanadan ti naganna iti ngatuen ti kanigid a bolsa ti unipormena.
“Dakayo kadi ni Kapitan Armando Romulo?” sinaludsod ti balasang.
“Wen, ading. Daytoy met ni Kapitan Justo.” “Carmela Cariño,” inyawat ti balasang ti imana. “Daytoy met ni Henrietta Mocambo a gayyemko.” “Mapadayawankami.”
“Kasta met kadakami, apo,” kinuna ni Carmela. “Nakitak ti naganyo iti barukongyo, kapitan, ket nalagipko a dagus ti Kapitan Armando Romulo a masansan nga isursurat ti maysa a gayyemko a soldado met a kas kadakayo. Kaduayo kano iti opisina, apo, ket naimbagkayo kano unay kenkuana. Dayta ti gapuna a kinunak iti nakemko a diak palabsen ti gundawayko a mangkablaaw kadakayo no makitakayo. Isuratkonto kenkuana.”
“Agyamanak, Miss Cariño,” kinuna ni Kapitan Romulo. “Asino kadi dayta a gayyemno?”
“Ni Teniente Renato Enrique, apo.” “Kaduami nga agpayso, miss,” kinuna ti kapitan. “Nasaririt ken nasingpet. Mapangnamnamaan.” “Agyamanak,” kinuna ti balasang.
Naguni dagiti madre ket nagpakadan dagiti dua a babbalasang.
Intuloy dagiti dua a kapitan ti nagsarsarita. Nadakamatda ni Teniente Enrique. Kalpasanna, nagpakada metten ni Kapitan Romulo.
Saan pay unay a nabayag ti ipapanaw ni Kapitan Romulo idi adda simmangpet a surat nga agpaay ken ni Kapitan Justo. Linuktanna a dagus ket binasana. “Kapitan Justo,
“Maysa a ballaag daytoy. No ilalaem ti biagmo, isardengmon dagiti aramidmo a maibusor kadagiti Huk. No saan, patayendaka. Saanmon a sunotan ti agespia kadakami. No adda pay ammom maipapan iti tignaymi, saanmon a patuloyen nga idanon kadagiti turayem. Ulitenmi. Gupdemon ti ibubusormo kadagiti Huk. Agnakemka no dimo kayat ti matay. Agbiag ti Komunismo!
Komander Bien.”
Nabayag a minatmatmatan ni Kapitan Justo ti surat.
Kasla mais-isit, timmakder manen ni Angkel Dok sa tinanawanna ti ruangan. Ket inalusiis idi dina makita da Lakay Felino. Adda ketdi mangmangngegna nga agpatpatang nga umasasideg iti ruangan. Iti siledda, itay pay a kumarainas da Manang Tina ken Lakay Lito ket ammona lattan nga agrubrubuaten dagitoy.
Madamdama, adda immawag iti ruangan. Siaalisto ni Angkel Dok a timman-aw. Ngem imbes a da Lakay Felino ken Michael, da Andres ken Rolly ketdi ti adda iti sango ti ruangan.
“’Tang, umaykami man,” kinuna ni Rolly.
“Kadkaduaendakayo, uliteg!” kinuna met ni Daris.
Isu met a rummuar da Manang Tina ken Lakay Lito iti siledda.
“Sinnoda?” sinaludsod ni Manang Tina.
“Da Daris ken Rolly!” insungbat ni Lakay Lito a bulonna a rimmuar tapno sabtenna da Rolly ken Daris. Idi agsubli, salsallabayennan dagiti dua. Nakasarsarangsang ti katawada.
“Ne, ania ti madamag?” kinuna ni Manang Tina.
“Umaykam tumulong, ma’am!” inrungiit ni Rolly.
“Uray agbitbit la kadagiti balonenyo, ma’am!” impasaruno ni Daris.
“Ay, nagsayaaten!” Nagkatawa ni Manang Tina. “Amada, iruarmo ngaruden ‘tay dua galon nga arak ti nipa nga adda pasasna. Naimbag ta adda pay naidulin ni Andro!”
Madamdama pay, adda nagbosina iti batog ti ruangan. Sialisto ni Lakay Lito a nagtan-aw.
“Addan da Bayaw Fe!” Arintarayen ni Lakay Lito a napan nanglukat iti ruangan.
“Tinongentayon dagiti bambanag sakbay a rummuartayo,” kinuna ni Lakay Felino idi makalaem. Inngatona ti gayadan ti lumabaga a tisertna sa pinug-awanna ti aglingling-et a rusokna. “Mano ti kabaelanyo a nangubbaan?” Kinitana ni Angkel Dok.
“Ania ti makunam, manong?” kinuna ni Manang Tina.
Inalusiis ni Angkel Dok. “Mano, aya?” sinaludsodna met.
“No mano ti kayam, isu ti ipresentartayo, manong,” insungbat ni Manang Tina.
Nagpanunot ni Angkel Dok.