No Apay a Nasken a Mapasayaat ti Pantalan ti Aparri
pinalabasmi a tokar.
Idi rumabrabiin a lumamlamuyot ti tokar, nadekket dagiti bagimi ket indas-al ni Diana ti ulona iti abagak.
“Benny, apay a dinak man la inawagan wenno sinuratan bayat ti kaaddam iti taaw? No adda idi sumanglad a barko iti Manhattan, dagdagusek ti mapan iti pantalan. Makaulog aminen dagiti pasahero ken tripulante, ngem awanka. Nalidayak nga agawid agingga iti igupennak ti nasam-it a ridep.” Indennesna ti pingpingna iti rupak.
“Ngamin, diak kayat a masingaka iti panagsanaymo.” Idi maibusmi dagiti linaon dagiti kopita, inkeddengko nga agawidkamin. Tengnga ti rabiin. Nalailo ti panagkibkibinmi a nagturong iti pagparkingan. Idi maitulodnakon iti hotel, nagpakadan.
Iti sumuno a bigat, maikanem iti agsapa, pampanurnorenmin ti Interstate Highway 87. Agturongkami iti Montreal, Canada. Napardas nga agpataray ni Diana ngem naannad aglalo no ag-overtake. Kabarbaro ti Maserati a luganna nga insagut kano ti pagtrabahuanna.
Rimmasay dagiti pasdek ken balbalay. Pasig itan a berde a kaykayo ken taltalon ti agsumbangir ti dalan. Adu ti aray dagiti natnateng ken kayo nga agbungbunga, makapabang-ar ti puyupoy. Madamdama pay, iti kanawan, nakitak ti karatula: “Welcome to Canada.“Nagpainayad ni Diana. Nakilinia iti immigration booth. Inyawatna ti driver’s license-na ken ti pasaportek iti border police.
Idi maamirisna dagiti papelesmi, pinalubosannakami a dagus.
Sabalin a buya ti aglawlaw. Nalawa ken nakalitlit-aw a karayan nga iti katengngaanna, naimurumor ti rinibu a babassit a puro a nakaipasdekan dagiti balbalay. Daytoy ti Thousand Island ti St. Lawrence Seaway. Ditoy nga agayus ti Niagara Falls.
Nangaldawkami sakbay a nagtuloykami iti siudad. Nagparking ni Diana iti sango ti U.S. Consulate.
Pinagtugawnakami ti konsul idi addakamin iti sangona. Inyawatannakami iti saggaysa a porma. Petition for a spouse for the issurance of immigrant visa ken Diana. Biodata met kaniak. Insublimi met laeng dagiti porma idi mapil-apanmi. Pinagsinnublatnakami a kinita ti konsul apaman a nabasana dagiti porma.
“I like your birth certificate, marriage certificate and financial support statement.” saludsod.
Idi mayawat ni Diana dagitoy, siak met ti kinasarita ti konsul.
“I like to see the evidence of your recent and past arrivals and departures in New York for the last four years. Your discharge papers from the ships you served, officially stamped and sealed by the consulate of the nations where the ships are registered. Two photos and your clearance from the New York City Police Department.”
Inyawatko dagitoy nga agsasaganad. Apaman a nabasana digiti porma, nangala iti sabali a porma a pinilapanna. Idi matimbream ken mapirmaanna, inyawatna kaniak.
“Awan met. Napanna kinuyog dagiti eskursionista a sumrek iti gukayab dagiti Hapon dita Wawa.”
Nagsakuntip ni Sayos. Dagiti sal-at, nakunana. Timmakder. Ita pay ti kaawanda!
“Mapanka a mapan,” kinuna manen ni nanangna. “Importante kano unay ti mapanna kitaen idiay Marikina.”
“Ngem apay a Marikina ti papananna?” dina nagawidan a kinuna. Nagbabawi. Sadiay Marikina ti ili ni Ela Bathaluman ken ni Proserpina Maradaga, ti maikasangapulo a kamalala ni tatangna. Ub-ubing ni Proserpina ngem ni Ela; immun-una nga inaremna ni Ela ngem ti panangarem ni tatangna ken ni Proserpina: binulsek ni tatangna ti balasang iti pirak! Isuda a dua, ni Proserpina ken ni tatangna, ti nangdadael iti amin a panagtalek ni Ela kenkuana! No kas koma ita ti kinaturedna idi rugian ti amana nga armen ni Proserpina, no kas koma ita ti kinatangken ti gura ken pungtotna iti amana, nairupirna koma ti kalinteganna a ragsak. Ngem pinati koma met ti amana? Ah, ti bagina laeng ti kitkitaenna a pagragsakan!
Nagbaliw ti langa ni nanangna: apay pay la ngamin a saludsodenna ti papanan ni tatangna? Saanna a pinerreng ni nanangna. Timmallikud a dagus; dina kayat a matmatan ti saem kadagiti mata daytoy a kas man la awanen ti makaikkat: nakaay-ay-ay; nauneg unay ti sugatna. Timmallikud a dina ammo ti aramidenna. “Mapanka met laeng, anakko?”
“Wen, ‘nang.”
Immasideg iti dyip sa kinitana no adda met laeng ti tulbek. Awan. “Awan ti tulbekna,” kinunana iti inana. Tulbek ti karuahena. Dagiti lugit ti panniki. Tapno mapanna manen sarungkaran ni Proserpina idiay Marikina.
“Adda idiay siled,” kinuna ni nanangna. “Inka alaen. Adda iti rabaw ti lamisaan.”
Saannan a malagip no kaano pay daydi naudi nga iseserrekna iti daytoy a siled: ti naidumduma a siled a nangsakup iti amin nga akinngato a kadsaaran ti dakkel a balay, ti siled a tangtangaden dagiti siledda nga agkakabsat ken dagiti kakaanakanda a naikamang kadakuada. Inin-inayadna nga inlukat ti ridaw, simrek sa inawidna ti rikep.
Siled ti maysa nga ari, kinunana: ti kagurgurak a didiosen: ni tatangko! Inwarasna ti panagkitana iti siled tapno penkenna no adda nagbalbaliwanna iti naudi nga iseserrekna ditoy: Awan, daydi met laeng: kasla langit! Dagiti kasla kapas nga ulep a kortina: Apay a dagita ti aramaten ni nanang? Dagiti puraw a tugaw iti asideg ti akaba a katre: ti katre a nakaisuratan ti “Kabunian”: ti didiosen dagiti tagabantay, dagiti pagano. Kabunian! Ni G. Tiempo Manlangit: isu ni Kabunian? Ha! Kinitana ti lamisaan: ti estatua ni Venus, ti diosa ti Ayat dagiti Griego a silalamolamo a mangitagtag-ay iti lampara, ti estatua ti dua a Sentauros, ti parsua a kagudua ti bagi ti tao ti akinngato ken kabalio ti akimbaba, a nanglipit iti agsumbangir a pungto dagiti nabengbeng a libro: ayat ken napegges a panagkalikagum iti lasag! Nakitana ti tulbek a naibitin iti maysa a pana dagiti Sentauros. Innalana a dagus ti tulbek sa rimmuar iti siled. Nanalpaak ti rikep iti panangguttana.