Ti Mannalon ken ti Anak ti Raha
ADDA idi maysa a raha nga addaan iti kakaisuna nga anak a lalaki a namnamaenna a sumukatto kenkuana a mangipangulo iti pagarianna inton pimmusayen daytoy. Ngem awan eesman daytoy nga agadal. Idi laeng naasawaanen a naamiris daytoy a rumbeng unay nga agbalin koma a masirib tapno maaywanannanto a nasayaat ti tawidenna a pagarian manipud iti lakayen nga amana.
Isu nga iti maysa nga aldaw, nagpakada daytoy iti baketna. Balonna ti kadusna a naglaon iti tallo a plata a balitok, kinunana a santo laeng agawid inton mapneken nga addan umdas a sirib a nagun-odna.
Adayo met ti nadanon ti anak ti raha. Iti dayta nga aldaw, nalabsanna ti maysa a mannalon nga agar-arado. Inyamammo ti anak ti raha ti bagina sa sinaludsodna iti mannalon, “Yannad’toy ti balay ti kasisiriban a tao ditoy lugaryo?” “Ket apay a sapsapulem?” sinaludsod met ti mannalon. Insungbat ti anak ti raha nga agkiddaw koma kadagiti balakad tapno agbalin met a masirib.
“Siak ti sapsapulem,” kinuna met ti mannalon. “Ngem masapul a bayadam ti tunggal balakadko.”
Immannugot met ti anak ti raha. Kinunana a bayadanna ti tunggal balakad iti maysa a plata a balitok.
“Nasayaat no kasta,” kinuna ti mannalon ket inalsaanna ti bakana. “Adtoy ti umuna a balakad. Maysaka nga anak ti raha. No adda gayyemmo wenno asino man kadagiti iturayan ti amam ti mangidiaya iti tugaw wenno ikamen a pagtugawam, saanka nga agtugtugaw a dagus; ketdi, yalismo ti maited kenka a tugaw iti maysa a suli sakbay nga agtugawka. Ita, itedmo kaniak ti bayad ti balakadko.”
Isu nga inted ti anak ti raha ti maysa a plata a balitok. “Daytoy ti maikadua a balakad. Maysaka nga anak ti raha isu a saanka nga agdigdigos iti pagaaduan dagiti tattao. Agsapulka iti pagdigosan a mabukodam. Ita, itedmo ti bayad daytoy a balakad.”
Isu nga inted ti anak ti raha ti maikadua a plata a balitok. “Daytoy ti maikatlo a balakad,” intuloy ti mannalon. “Maysaka nga anak ti raha, ket no umay kenka dagiti tattao nga agpabalakad wenno mangeddeng iti maysa a di panagkikinnaawatan, denggem no ania ti kuna ti kaaduan; dimo sursuroten ti bukodmo a pagayatan. Ita, itedmo ti bayad ti balakadko.”
Inted ti anak ti raha ti maikatlo a plata a balitok manipud iti kadusna. “Awanen ti mabalin nga itedko pay kenka no balakadannak manen,” kinuna daytoy iti mannalon.
“Uray ta nalpasen ti panagadalmo,” kinuna met ti mannalon. “Nupay kasta, ikkanka pay iti sabali a balakad, ket itedko daytoy a libre kenka. Isu daytoy: Maysaka nga anak ti raha; no adda makita wenno mangngegmo a mamagpungtot kenka, tenglem ti bagim; denggem nga umuna ti palawag ket timbangem a nasayaat. Ket no matakuatam nga adda nagbasol kenka, mabalinmo a rukatan ti pungtotmo; no saan, masapul a wayawayaam ti atapem a nagbasol kenka.”
Kalpasan daytoy, inkeddengen ti anak ti raha ti agawid iti palasio tangay naibus metten ti kuartana. Idi met a maamirisna a kasla naibusna dagiti balitokna kadagiti awan kaes-eskanna a balakad.
Iti dalanna nga agawid, nalabsanna ti maysa a pagtagilakuan. Uray awanen ti kuartana, naengganio a simrek. Iti uneg, indiaya ti agtagilako ti panagtugawna iti alpombra. Nalagip ti anak ti raha ti umuna a balakad ti mannalon ket sakbay nga agtugaw, ginuyodna ti alpombra ket anian a kigtotna idi matakuatanna a naikalub gayam ti alpombra iti ngiwat ti nauneg a bubon ket no nagtugaw koma a dagus iti alpombra, sigurado la ketdi a natnag iti bubon a nakatayanna. Isu a nangrugin a mamati iti kinasirib ti mannursurona a mannalon.
Pimmanaw ti anak ti raha iti pagtagilakuan ket idi makaadayon, nakarikna iti dagaang. Inkeddengna ti agdigos. Idi met a malagipna ti balakad ti mannalon a saan nga agdigdigos iti pagaaduan ti tattao isu a nagsapul iti pagdigosan a mabukodanna. Ditoy ngarud a nagdigos. Kalpasanna, napan nagsapul iti pakipangananna. Bayat ti pampannagnana, natakuatanna a nabatina ti kadusna iti nagdigosanna. Daras a nagsubli ket iti asideg ti bubon a nagdigosanna, adda sadiay ti kadusna. Naamirisna a no dina impangag ti balakad ti mannursurona a mannalon ket nagdigos iti pagaaaduan ti tattao, adda la ketdi nangala iti nabatina a kadus.
Idi dimteng ti rabii, napan iti maysa a purok tapno agsapul iti pagturoganna. Iti laengen beranda ti maysa a balay ti mabalin a pagturoganna ket ditoy, adda pay sabali a biahero a matmaturog. Iti kabigatanna, natakuatanda a natayen ti biahero.
Kinauman ti akimbalay dagiti kapurokanna ket nagnunumuanda amin a ti anak ti raha (a dida ammo ti kinaasinona) ti mapan mangitanem iti natay. Idi damona, agkedked ti anak ti raha a mangsagid iti bangkay ngem iti pannakalagipna iti sabali pay a balakad ti mannursurona a mannalon, tinungpalna ti pagayatan ti kaaduan.
Imbaklay ti anak ti raha ti bangkay ngem sakbay nga inkalina daytoy, inkeddengna a sukimaten ti aruaten ti biahero ket anian a siddaawna iti natakuatanna a kaadda ti sangakadus a plata a balitok a naibarikes iti daytoy. Idi manen a naamiris ti anak ti raha ti kinapudno ti balakad ti mannursurona a mannalon. No dina koma impangag ti pangngeddeng ti kaaduan, saan koma a kastoy ita ti kinabaknangna nga agawid.
Agtengngan ti rabii idi makadanon iti palasio. Idi addan iti ridaw ti kuartoda nga agassawa, nakitana ditoy ti maysa a kampilan ken sangaparis a sapatos ti maysa a lalaki. Iti nakitana, inatapna a dagus nga adda lalaki ti asawana. Immulo ti pungtotna; pinidutna ti kampilan sa impukkawna, “Asino ti adda iti kuarto?”
Kinapudnona, iti uneg, kadua ti asawa ti raha ti kabsat daytoy a babai nga inawisna a maturog iti kuarto tapno adda kaduana bayat ti kaawan ti asawana.
“Kaduak ti adingmo a babai!” insungbat ti asawa ti raha bayat ti panagturongna iti ridaw. Idi ilukatna daytoy, nakitana ti asawana a makapungtot ti langana ken nakaiggem iti kampilan.
Inlawlawag ti asawa ti anak ti raha nga inkabilda iti sango ti ridaw ti kampilan ken ti sangaparis a sapatos ti lalaki tapno agamak ti asino man nga agaserserrek iti kuarto.
Isu met a rummuar ti babai a kabsat ti anak ti raha ket idi laeng a bimmaaw ti ulo daytoy.
Idi met a malagip ti anak ti raha ti balakad ti mannalon ket nagbabawi. No saan, mabalin a napatayna ti asawana ken ti kabsatna a babai.—O
mata ni tatangna.
“Wen. Sumalsalogda ngata itan.” Naraniag ti rupa ni tatangna: dayta a rukib ti paggapuan ti bilegna iti rabaw ti daga, di mabubos, kinunana. Ammona daytoy; iti dayta a rukib ti paggapuan ti raniagna kadagiti imatonanna a tao; ti kinabun-as ken kinalang-ay ti kinalalakina, a kas iti panawen, mataginayon, awan ungpotna ken ti kanayon a sibibiag a gil-ayab iti amin a paset ti bagina: iti amin a maasitganna, lalaki man wenno babai, tao wenno ayup, ken dagiti mula.
“Masapul a maalatayo amin ita ta di pay dimmaga,” kinuna ni Genesis Tiempo Manlangit iti nabangag a timek. “Mangruginton ti nepnep. Napeggadton ti umuli ken umulog.”
“Di mabubos,” kinuna ti lakay. “Basta adda dagiti panniki iti dayta a gukayab, addanto latta maalatayo a lugit.”
“Uray no dumteng ti nepnep, addanto latta dagiti barat a panggedan dagiti ubbing,” kinuna ni tatangna.
Dinissaagan met laeng ni tatangna ti kabalio. Binilin daytoy ni Cardo, maysa kadagiti trabahador, a mangpainum ken mangpakan ken mangyawid iti kabalio.
“Mapanak idiay Marikina,” kinuna manen ni tatangna a dagiti dua a tsuper ti trak ti kasasaona. “Ammoyon ti pangsarakanyo kaniak inton maidanonyo dagiti lugit.”
Nagtung-ed dagiti tsuper. Immasideg ni Lakay Cleto ken ni tatangna tapno papirmaan daytoy ti dagup dagiti nabunag ken naisalog a lugit.
“Inkayo ngaruden,” kinuna ni tatangna kadagiti tsuper. “Cleto, saankon a mauray dagiti ubbing. Sikanto laengen ti makaammo kadakuada.”
“Wen, boss.”
“Sayos, sumurotka kaniak ta alaem dagiti pinia idiay kalapaw,” intaliaw ni tatangna.
Saan a naggaraw ni Sayos iti nagsanggiranna a kayo: sumuksuknor ti bara kadagiti pipisna.
Ita ngatan? inamadna iti bagina. Nangsindi: natalna dagiti ramayna, dagiti lasagna, ngem kasta unay ti kapardas ti darana nga agpangato iti ulona, kasla bumtak ti panaggiteb dagiti agsumbangir nga urat iti pipisna. Tapno maigibus aminen a saem. Tapno maigibus aminen ita: a dinto ketdi anien dagiti annakko dagitoy a di masungbatan ti nagtaudanda a puon—dagitinto sumaruno a kaputotan nga agtaud kaniak: daytoy a gura, daytoy a pungtot.
Sinurotna ti amana a nakaadayon. Kasta unay ti bara ti barukongna.
Inuray ti amana. Madamdama pay, nagbaybaydan iti akikid a desdes: magmagna ni tatangna iti nangatngato a paset ti dalan ket adda met iti akimbaba: tapno tumpuar latta ti kinabassitna, tapno saanna a maliklikan ti tumangad iti daytoy no taliawen daytoy.
“Kalpasan ti amin,” kinuna ni Sayos iti matepteppelan a timek, “imbataden ni Ela Bathaluman ti panangpaayna kaniak. Awanakon… awanakon…”
“Ta apay?”
Gimmilap dagiti mata ni Sayos: Ta apay? inyikkis ti unegna. “Saludsodenyo pay laeng, aya?” Simmardeng ti amana. Sinango daytoy. “Dakayo ti gapuna: ammoyo no kasano ti
ken ni Mao. Nagrigat ket ti kastoyen, nakunana iti nakemna. Agin-innagaw iti panunotna no ibaganan ti pudno wenno saan. Nangabak ti saan. Amangan no masuron ti balasang. Pumanaw met ngarud. Awan ti panawenna a mangay-ayo. No aglemmeng, dinanton mabirokan.
Nagpadlaw a kasla karuruarna unay iti banio. Naka-short pant laeng. Pumpunasanna iti tualia ti ulona. Nagballikid ni Mao ket apagisu a nagpungananna ti takiagna. Timmallikud ken ni Oliver. Agtibtibbayo a nakakita iti uksob a bagi ti baro. Nakapawad ken swimming trunk itay aglanglangoyda. Naka-swimsuit met itay ngem pinarabawanna iti nagayad a pawad.
“Ania ti pampanunotem?” Nagtugaw ni Oliver iti iking ti katre. Binallikidna ti balasang agingga a simmango kenkuana. Insagaysayna dagiti ramayna iti buok daytoy. Nagintek dagiti matana kadagiti bibig daytoy. Innalana ti dakulap ti balasang ket indennetna iti barukongna. Agpadada a dadakkel ti angesda.
“I feel guilty,” insungbat ni Mao. Ikarkarigatanna a di ipadlaw ti marikriknana ngem di met makapaglibak dagiti matana. “Saanak kanon a mabalin a makirelasion iti sabali kalpasan ti danon. Ti problema, no maammuanda ‘diay balay ken dagiti tagaManabo ti ar-aramidek. Kababain!”
“Dikay pay met la nagkasar. Ti madi ket no nakakasarkayon sa adda pay la boyfriend-mo, basol dayta.” Saan nga insina ni Oliver dagiti matana ken ni Mao. “Look at me, honey. I love you, you love me. Agliblibasta ngaruden a kankanayon?”
“Adda pay makatawen. Ngem asino ti makaammo no adda met la girlfriend-mo idiay Hawaii?”
“Don’t…” Inserra ni Oliver ti tammudona kadagiti bibig ni Mao. “Dika agsao iti kasta. Sika laeng ti ay-ayatek. Bear that in mind. Sika laeng. No more.”
“Amangan no dumteng ti panawen a kasapulan nga agpiliak kadakayo ken ti tanik. Diak ammo no kasano…” Nagdumog ni Mao. “Siguro, sigudekon ti agdesision. Awan met la sabali a papananna. Ita ken inton umay a tawen…”
“No! Don’t, honey. I love you, dinak isakripisio, please. Agpannurayta iti daytoy sumaruno a tawen. Agdesisionkanto laeng ‘ton umay a tawen. Give us a chance, please.” Nagkaling-etan ni Oliver nupay nakalukat ti aircon.
Inapiras ni Mao dagiti pingping ni Oliver. Immisem a naglingaling. “Saanko a kabaelan nga aramiden dayta kadagitoy a panawen. Kitaenta pay no kasano kadagitoy sumaruno nga aldaw, bulan… wenno tawen.”
Ngem asino ti pakaammuanda koma no dina ibaga? mapampanunotna met laeng. Ken uray ibagana nga adda sabali a boyfriend-na, saanen a mabaliwan ti tulag. Nalpasen. Imbestigarenda? Ilimedna lattan. Uray kadagiti barkadana, dina kayat nga ibaga.
“Saanta ngarud nga agaramid
‘ti maikaniwas no kasta.” Ginuyod ni Oliver ti ules ket inyarpawna ken ni Mao. Nagidda iti abay ni Mao. Kinepkepanna iti rabaw ti ules. Nagpungan iti puon ti abaga ni Mao. Umis-isem a mangdengdengngeg iti napigsa a pitik ti puso daytoy. Intangwana ti rupana idi agangay. Inapirasna ti bibig ti balasang.
Nagkidem ni Mao. Kayatna nga apputen ti rupana. Madlawna a buybuyaen ni Oliver. Umis-isem daytoy. Ur-urayenna nga isu ti mangikeddeng iti sumaruno a maaramid.
Nagmulagat met laeng. Deretso dagiti matana iti mata ti baro.
Kasla malmes ti rikna ni Oliver iti nakitana kadagiti inosente a mata ti balasang. Dinan nauray nga ingato ni Mao ti ulona. Nagdumog ti balasang ket nagsabat dagiti bibigda.
“I love you, honey.” Inyarasaas ni Oliver idi yalisna dagiti bibigna iti lapayag ti balasang. Insuksokna ti bangir a takiagna iti likud ni Mao ket apagapaman a binangonna.
Timmayab ti panagteppelda. Aggidgiddan ti taragutog dagiti barukongda. Nagpasiar dagiti ima ni Oliver. Agduadua met ni Mao nga umarakup. Innala ni Oliver ti imana ket intulodna iti siketna agingga a nasurotan daytoy ti nagpangato kadagiti abagana ken tengngedna.
Napukaw a namimpinsan iti panunot ni Mao ti maipanggep ken ni Marlon, ti tani, dagiti dadakkelna, ken dagiti taga-Manabo. Naidagumpo ti amin a riknana iti mapaspasamakda ken Oliver.
Ap-aprosan ni Oliver ti buok ni Mao idi makariing ti balasang. Nakaturog a nakaarakup kenkuana. Binuybuyana ti napnuan talinaay a rupa ti balasang. Apagbingngi dagiti bibig daytoy iti irut ti turogna.
Immanges ti nauneg ti baro. Nagintek manen dagiti matana kadagiti bibig ti balasang. Pinalabasanna iti agek. Ikarkarigatanna a tenglen ti rumasuk manen a riknana.
Inapirasna ti nakakidem a mata ti balasang, ti pingping, agong, timid
Elaine— kasla man iti kinapormal ti rupana no iparparikna daytoy idi ti suronna ken ni Ernie.
“A, kasta?” Pinilit ni Angkel Dok ti nagkatawa. “Kunak la ket no agpalugika itayen gapu laeng ken ni Helen!” kinunana ket kinautna met laeng ti petakana.
Limmawag met laeng ti rupa ni Elaine. Kinawitna ti takiag ni Angkel Dok. “Nakapilikan?”
Kinudkod ni Angkel Dok ti teltelna. “Nagngina met. Kumitaakto laengen kadagiti diak pay naisibbo a long sleeves a ginatangko idi agawidak,” insungbatna.
Limmidem manen ti rupa ni Elaine. In-inut nga immibbet iti takiag ni Angkel Dok. Nadlaw ni Angkel Dok ket siaalisto a nangallangon iti imbagana.
“Kayatko a sawen, no awan ti mapilim kadagita, kumitaakton kadagiti badok a diak pay naisibbo. Sika, a, no adda magustuam!”
Nagderetso ni Elaine iti maris-gatas a barong sa kinitana ni Angkel Dok. Ania ngarud, kasla di matukkol ti siko ni Angkel Dok a nangkaut iti petakana idi bayadanna ti pili ni Elaine.
Immanges iti dakkel ni Angkel Dok idi rummuarda iti Natalia’s. Saannan nga inuray ni Elaine nga umaklili kenkuana. Sinallabayna daytoy sa inawidna bayat ti pannagnada. Idi tangaden ni Elaine, inisemanna daytoy. Suknoren manen ti atab ti barukongna.
“Mangaldawtayon ta paunaentan nga agawid ni Helen,” inyarasaasna ken ni Elaine.
“Aggigiddantayon,” insungbat met ni Elaine. “Agpasiarta pay. Adun ti nagbaliwan ti Aparri!” inkidday ni Angkel Dok. “Kalpasanna, aginanata biit satanto agawid!” “Ag-shopping-ta?” pinangsuot ni Elaine.
“Window shopping laengen. Nagatangta metten ti rantata!” Immisem laengen ni Elaine.
Kas insingasing ni Angkel Dok, immunan a nagawid ni Helen kalpasan a nangaldawda. Pinayawidda metten dagiti ginatangda a kawesda. Umaynakto rukoden tapno ammom ti gayad ti bestidok, kinuna ni Elaine ken ni Helen.
Apagbiit laeng nga inunorda ti agsumbangir a bangketa dagiti dua a kangrunaan a kalsada a sentro ti komersio. Ngem idi sumardengda iti nagsapalan a batog ti mangiturturong iti trapiko, nagsuyaab ni Angkel Dok.
“Aginanata pay sakbay nga agawidta,” kinuna ni Angkel Dok. Nagtalangkiaw ni Elaine. “Awan met pagtugawan. Agsublita dita restauran, a!”
Maraisem, pinerreng ni Angkel Dok ni Elaine. “Naktangen ti bukotko. Kayatko ti agilad biit,” inyarasaasna.
Pinerreng ni Elaine iti napaut ni Angkel Dok. Kiniddayan ni Angkel Dok.
Nagngariet kampay idi ni Elaine a nangkuddot iti bakrang ni Angkel Dok. “Dika la makauray!” Dandani di mangngeg ti timekna, ngem di met simkad idi sallabayen ni Angkel Dok a bulon ti panangpayapayna iti traysikel.
“Dinod’toy, ‘long?” sinaludsod ti agtutubo a tsuper. “San Antonio? Maura?”
“Kayatko ti aginana sakbay nga agawidkami.” Kiniddayan ni Angkel Dok ti agtutubo. Kinitana ni Elaine.
Kampay idi, kimpet ni Elaine iti puon ti takiag ni Angkel Dok iti iluluganna iti traysikel, ngem inkanayonna a kinuddot daytoy.
“’Naknakanmo, aya? Dika la makaurayen,” indayamudom ni Elaine idi agtartarayen ti traysikel. “Naglaklakayka idiay Manila, dika pay la nagpapas!”
Immisem laeng ni Angkel Dok. Kasano a mamati ni Elaine no ibagana a ti panagurnongna ken panangsalimetmetna iti pigsa ken salun-atna ti kangrunaan a pinanunotna?
Nagsardeng ti traysikel. Isu pay la ti pannakadlaw ni Angkel Dok
nga addadan iti paradaan ti maysa kadsaaran a pasdek a pugpug-awan ti baybay iti amianan.
Darumog ni Elaine iti panagturongda iti pasdek ket ammo lattan ni Angkel Dok no apay. Sinabat ida ti maysa nga empleado, a nangiturong kadakuada iti opisina sakbay nga intulodna ida iti kuartoda. Panagdengngeg ni Angkel Dok, kasla makaunget unay ti dappuor ti dalluyon ti atab iti amianan.
“Ipulongkanto ken ni Ma’am Tina!” Nakamisuot ni Elaine a nagtugaw iti iking ti kama. Kinepkepanna ti bagna.
“Uray, a, ta agkasarta metten. Alan, a, ma—este dear… apagbiit laeng.”
Kalpasan ti adu nga ud-od ken ay-ayo, immisem met laeng ni Elaine. Maraisem a nangdilat ken ni Angkel Dok. Nagilad. “Patayem ‘ta silaw,” kinunana sa nagkumot.
Kunam pay, pinisel a dagus ni Angkel Dok ti switch iti headboard. Agdappuoren ti atab iti barukongna. “D-dear, I love you…” inyarasaasna. Agtigtigerger dagiti ramayna a nangalus-os iti kumot ni Elaine. Nakadungdungngo a nangagek kadagiti nakair-irut ti keppetna a bibig ni Elaine.
Kasla napunas a milat a pinullo a tawenen nga agsublisubli iti muging ni Angkel Dok ti gapu ti pimmanawanna iti Simbaluca. “Ay-ayatenka unay, Elaine…” inyarasaasna. Saanen nga agpabatubat ti atab iti barukongna.
Ngem dimlaw ni Angkel Dok idi agangay. Agtagtagainep? Riniknana ti bagina. Imbaas ti atab?
Inagkanna manen dagiti bibig ni Elaine. Bimmales ni Elaine. Inulit-ulitna. Ngem imbaas latta ti atab. Ania pay, immanges iti dakkel. Mababain a bimmangon.
“A-apay?” kinuna ni Elaine.
Naimbag la ketdin ta alisto a nagandar ti panunotna. “H-husto ti kunam, dear… asidegen ti kasarta.” Dandani di simngaw ti bosesna. “S-sori,” kinunana a bulonna a dimsaag iti kama.
Addadan iti traysikel a mangitulod kadakuada iti terminal dagiti multicab nga agpa-Gonzaga, ngem awan pay ti napanunot ni Angkel Dok nga ibaga ken ni Elaine. Agingga iti nariknana ti nalagan a kuddot ni Elaine iti takiagna. “Kueemon?” kinuna ni Elaine. Immanges iti nauneg. Sinallabayna ni Elaine. “Sori…” mababain a nangyarasaas.
Nagkatawa iti nakapsut ni Elaine. “Kunakto met kenka. Mabiit met la nga urayenen, di ngamin?” kinunana ket nagsadag iti abaga ni Angkel Dok.
Immanges manen iti dakkel ni Angkel Dok. Daytoy kadi ti supapak ti panagsalsalimetmetna idi adda pay idiay siudad, nagalikuno iti mugingna.
Ket nalagip ni Angkel Dok ti sinnutil dagiti lallakay nga agtutukkuong no kasdiay nga agpamagada iti tarindanum iti agsapa ti Domingo idi ubbingda pay:
“Ayna, pangasmo la dayta. No lumakayen ti tao, mapasaranna dayta. Uray kasano ti pigsa ti pakinakem no nakapuyen ti tumeng, awan maaramidam!” (Maigibusto)
Indauluan ni Ronelyn B. Ramones, ti Buyon, Bacarra, Ilocos Norte, dagiti nangabak iti umuna a Salip iti Sarita iti Panawen ti COVID-19.
Pinangabak ni Ramones iti Umuna a Gunggona ti saritana a “Panagawid,” a nangtaming ti padas ti maysa nga ina a nayadayo iti pamiliana gapu iti panagraira ti angol iti Kamanilaan. Awaten ni Ramones ti P7,000 ken sertipiko ti pammigbig.
Daytoy ti kaunaan a salip iti panagsurat iti sarita a mainaig iti angol, ken inisponsoran ni Apo Guillermo Iloreta, tubo ti Sinait, Ilocos Sur, ngem agnaeden iti Sacramento, California.
Maysa a Registered Midwife ni Ramones, writing fellow iti Sarita iti Pasnaan idi 2012 ken nangbaken iti namindua a daras iti salip iti panagsurat iti sarita ti Carlos Palanca Memorial Awards for Literature.
Maikadua a Gunggona ni Clifton Pascua, maysa nga Overseas Filipino Worker (OFW) nga agtrabtrabaho iti Belgium, babaen ti saritana a “Ni Fleur ken Dagiti Un-unnoy ni Anton.” Awaten ni Pascua ti P5,000 a premio ken sertipiko ti pammigbig.
Maikatlo a Gunggona ni Jefferson A. Apolonio, tubo ti Siudad ti Vigan ngem agnaeden iti Maryland, USA, babaen ti saritana a “Dear Diary.” Awaten ni Apolonio ti P3,000 a premio ken sertipiko ti pammigbig.
Nagpaay a hurado da Cles B. Rambaud, Editor ti Bannawag, pangulo; Juan Al. Asuncion, Literary Editor ti Bannawag; ken Dr. Jurlita U. Basuel, retirado nga Education Supervisor iti English ken nangimaton iti MTB-MLE iti Dibision ti Ilocos Norte ti Department of Education.
Maipaayan met iti sertipiko ti pammigbig (consolation prize) ken P1,000 a premio dagiti tallo pay a mannurat a nangabak iti nasao a salip: da Estela Bisquera-Guerrero, ti Tuding, Itogon, Benguet, iti saritana a “Ti Kabusor nga Awan Sukogna”; Danilo A. Bautista, tubo ti Guimod Sur, San Juan, Ilocos Sur, iti saritana a “Ngipen ti Buaya”; ken Marcelino Dumlao Santos, ti Calangcuasan, Salcedo, Ilocos Sur, iti saritana a “Ti Papel ni Limuel.”
Narugian ti salip idi Agosto 15 ken naggibus idi Oktubre 30. Mapadayawanto dagiti nangabak bayat ti kombension nasional ti GUMIL Filipinas itoy a Disiembre.
Inrusuat ni Apo Iloreta ti salip a kas pangawisna kadagiti mannurat nga Ilokano a makipaset iti dokumentasion, babaen ti maysa nga ababa a sarita (short story) a pakailagaan ti rikna, kapanunotan wenno reaksion ni Ilokano maipanggep iti daytoy nga angol. Intedna a maaramat a premio ti pagpletena koma nga agawid iti Filipinas ngem saan a natuloy gapu iti lockdown pinarnuay ti COVID.
Nakitinnulong ti GUMIL Filipinas nga idauluan ni Remy Albano iti pannakaisayangkat ti salip a nagpaayan met a kameng ti Contest Secretariat da Elizabeth M, Raquel, bise presidente; ken Neyo Mario E. Valdez, Sekretario Heneral.
a