Umno a Panangaramat iti Takki ti Ayup a Kas Ganagan
ADU a mannalon ti agar-aramat iti takki ti ayup a kas solo a ganagan para kadagiti amin a mula iti talon. Nupay saan nga amin a takki ti ayup ket mabalin a pagganagan, kas iti takki ti baboy, aso ken pusa, adu a takki ti ayup ti mabalin a pagpilian a kas iti takki ti baka, karnero, manok, nuang, kalding, ken kabalio.
Nabaknang dagiti nadakamat a takki iti nitroheno nga isu ti maysa a kapapatgan a sustansia a maigampor kadagiti pagtatalonan.
Napaneknekanen ti kaadda dagiti pagsayaatan iti panagaramat iti takki ti ayup a kas ganagan. Kangrunaan kadagitoy ti pannakapapintas ti kondision ken estruktura ti daga, ken ti kabaelan daytoy a mangtengngel iti danum a kasapulan ti mula.
Maysa pay kadagiti sagudayna ti mangtignay iti aktibidad dagiti bassit-usit nga organismo (microorganism) iti daga tapno sinasinaenda dagiti organiko a ramen ti takki ket agbalin daytoy nga inorganiko a material a kasapulan ti mula. Dagitoy a mikroorganismo ti mangdadael kadagiti makasabidong a ramen ti daga (contaminants) ken pagbalinenda dagitoy a sustansia.
Adda ketdi a sumagmamano a pagdaksan ti panagaramat iti takki ti ayup nangruna no saan a naproseso daytoy.
Umuna, mabalin a paggapuan daytoy kadagiti bukel ti ruot nga agtubo iti talon.
Maikadua, gagangay nga ayuyang daytoy dagiti makadaperhuisio a mikrobio a mangted iti sakit kadagiti mula. No dadduma, adda pay laok dagitoy a pharmaceutical compound, nangruna no nagsakit iti nakaro ti ayup a naggapuan ti takki ker napatomar iti adu a sintetiko nga agas sakbay nga immimbag.
Ngem ad-adu met latta ti pagimbagan a maagsaw iti panagaramat iti takki ti ayup a kas ganagan segun iti resulta dagiti adun a naangay a panagsukisok. Ngamin, dagiti natural a ramen ken sustansia nga adda iti takki ti ayup, tignayenda dagiti naimbag nga elemento iti daga tapno agtrabahoda para iti pagsayaatan dagiti mula.
Kadagupan amin dagitoy a pagimbagan, napaneknekan a nasamsamay ken nataltalged nga usaren ti takki ti ayup a kas ganagan no idilig kadagiti sintetiko a ganagan a komersial a magatgatang. Nasken laeng a maigampor dagitoy iti talon imbes a direkta a maiganagan kadagiti mula.
Iti met biang ti komersial nga inorganiko a ganagan, addaanda iti nakaro a ramen ket dakkel ti agbalin a negatibo nga epektona iti aglawlaw no sobra ti panagaramat kadagitoy. Kaaduan kadagiti komersial a ganagan, nangruna dagiti inorganiko, ti makasabidong kadagiti ayup.
Pudno a nababbaba ti ramen a sustansia ti takki ti ayup no idilig iti komersial a ganagan ta natural laeng ti wagas a pannakaaramidna bayat nga aglasat daytoy iti uneg ti lalaem dagiti ayup. Iti sabali a bangir, maparnuay ti komersial a ganagan babaen ti komplikado a wagas ti panagkurri dagiti moderno a makina sa malaokandanto kadagiti sintetiko a kemikal.
Saan a nalaka a marunaw iti danum dagiti isu amin nga organiko a ganagan ken saan a dagus a mausar dagitoy ti mula dagiti sustansiana, idinto nga alisto a marunaw ti komersial nga inorganiko a ganagan isu a dagus a mausar ti mula dagiti ramenna.
Kalalainganna Laeng ti Yabono
Nupay maibilang nga organiko a ganagan dagiti amin a takki ti ayup, rumbeng a saan a sobsobraan ti usaren iti talon tapno saan a masayang ti ganagan ken saan a madadael.
Apay? Ngamin, naruay ti ramen dagiti takki a nitroheno ken ammonia a rason a kasla mauram ti bulong dagiti mula no saan nga umno ti kaadu ti aramaten iti talon.
No kanayon a sobra ti maiganagan a di pay dimmaga a takki ti ayup, in-inut a ngumato ti asin a ramen ti daga. Daytoy ti gapuna nga agpungkel ti panagdakkel dagiti mula ken agbalin nga arsagid kadagiti gagangay a sakit.
Malaksid iti panagpungkel dagiti mula, karaman kadagiti senial a sobra ti mayab-abono a takki ti ayup ti panaglaylay ti bulong dagiti mula, ken ti kasla nauram a bulong a dumna wenno asideg iti daga. No makakita kadagitoy a pagilasinan, nasken nga ikabassit ti usaren a takki ti ayup a ganagan.
Tapno nasamay ti pannakaaramat dagiti elemento a ramen dagiti takki ti ayup a para kadagiti mula, rumbeng a suroten dagitoy sumaganad a wagas ti panangaramat kadagitoy para iti kada 10 a metro kuadrado a paset ti talon:
No presko a takki ti baka wenno nuang, umdasen ti 34 a kilo, ken agarup 90 a kilo no nagrupsa daytoy wenno nailaok iti naproseso a compost.
No presko a takki ti kalding wenno karnero, umdasen ti 18 agingga’t 20 a kilo. No presko a lugit ti manok, pato, pabo wenno ganso, umdasen ti 9 agingga’t 10 a kilo, wenno agarup 32 a kilo no daytoy met napagrupsa ken nailaok iti compost nga abono.
No met takki ti kabalio, umdasen ti 30 a kilo para iti isu met laeng a kalawa a paset ti talon.
Palagip: nasken nga umabot laeng iti 6 agingga’t 8 a pulgada ti pakaigamporanda a genned ti daga
update manipud iti helikopter. Magagaranda no ania ti napasamak.
Saanna a kayat a biagen ti radio. Dida kayat ti agdengngeg iti musika wenno damdamag iti radio. Ti laeng napateg a kayatda a maammuan: ti napasamak ken ni John Villa.
Pagam-ammuan, adda nagkiriring a selpon.
Nakigtot dagiti uppat. Ti selpon ni Agent Fleming ti agkirkiriring. Inruar a dagus ti ahente ti selponna.
“Hello,” kinunana a dina payen kinita ti numero no asino ti umaw-awag. “Status, Foxtrot?”
Napatilmon ni Agent Fleming. Nagmaga ti karabukobna. “Sir...”
“I said, status... Any update?”
Ania ti isungbatna?
“Foxtrot, are you there? What the hell is going on?” kasarsarita ni Agent Fleming.
“No update, sir... we are still waiting...”
“I don’t like what’s going on, Foxtrot...”
“We’ll do it, sir... I guarantee you that. And should he survive this assault, we’ll have another plan for him...”
“A kas met laeng ita a makalibas manen?”
“Saan siguron, sir... Ngem inkaso, adda Plan B...”
Immanges iti nauneg ti kasarsaritana.
“Ket ania met dayta a Plan B?”
“We have abducted a very close friend of John Villa, sir..”
“Another sorry ass collateral casualty...”
“Kind of, sir...”
“And who is he?”
“Rudy Agnes, sir...”
Naparasaw ti kasarsarita ni Agent Fleming. Nakapigpigsa ti riaw daytoy. Agilunlunod. Sa adda nanabtuog— a mabalin a lamisaan.
“Sir...”
“Ammom kadi no asino dayta a tao?”
“Yes, sir...”
“Ket asino ti nangbilin kenka a kemmegem?”
“Awan, sir... Siak ti nagnaknakem...”
“Are you trying to dig your own grave?”
“Sir...?”
“This kid... Rudy Agnes is one of our best Intel analysts in the agency. We rely on him on some of the most difficult intel that we have to analyze. We are dependent on him. And he has just completed a tour in the Philippines helping John Villa deciminated the ISIS threat there... and in the process destroyed the Abu Sayyaf. He is not a field agent but he showed more talents than the majority of our field agents. Kayatna met ti agbalin nga agent...” “Ngem tultulonganna ni John Villa, sir...”
“We know that... but we let him do it... so we can trace the movement of John Villa. Don’t you see that?”
“Sir...”
“He was a pawn... but not to be touched!”
“But we want to kill John Villa, right, sir?”
“Right but not at the expense of other people...”
“That’s what we do, ssir... There will always be a collateral casualty...” “Don’t give me that shit, Foxtrot. I know that. We always do that... but, there are limits or there are instances where we won’t allow that.”
Immanges iti nauneg ni Agent Fleming. “Ania ngarud ti kayatyo nga aramidek, sir?”
Naddan rurod iti timek ti
AKAPIGPIGSA ti panangpaberber ni Agent Stewart iti lugan ken nakaparpardas ti panangpatarayna. Makapurar ti spotlight manipud iti helikopter nga agur-uray kenkuana iti masanguananna. Inwekwekna ti siliniador. Nupay nataray, nagiwes-iwes ti lugan iti kinagalis ti niebe ken black ice iti kalsada. Ngem dayta ti kasapulanna tapno marigatan ti helikopter a mangpunta kenkuana.
Madamdama pay, nagparakapaken ti machinegun ti helikopter. Nasalapon ti kaaduan kadagiti bala ti lugan ngem saan a napuruan. Di pay nadadael