Nakapagbasa Met Laeng Da Unior
Uray man pay agbubuteng ti amin agsipud iti pangta ti COVID-19, nayang-angsantayo ti panagbasa dagiti ubbing. Daytoy ti nasam-it a balligitayo.
NALPASEN ti Tawen a Panagbabasa 2020-2021. Napasamak ti panagturpos dagiti naggraduar iti Grado 6 ken Grado 12 ken ti Moving Up Ceremonies dagiti nagkinder ken nakalpas iti Grado 10 idi Hulio 12 agingga iti 16 babaen dagiti birtual a programa a nai-live iti social media. Daytoyen ti maikadua a panagtuturpos a saan a pisikal dagiti programa ti panagpagraduar no di ketdi virtual babaen ti internet.
Nakapagbasa met laeng da Unior, uray no kaskasano. Iti baet ti pandemia a pinarnuay ti COVID-19, nalpas met laeng ti school year nga idi damdamona, impagarup ti adu a saan nga agballigi wenno masayang laeng.
Saan nga agballigi, kinuna dagiti dadduma ket insingasingda a mapalabas laengen ti napan a Tawen a Panagbabasa a saan nga agbasa dagiti ubbing ket mayuray iti nasaysayaat a panawen. Ngem nagbalin a natibker ti pangngeddeng ti liderato ti Departamento ti Edukasion (DepEd); tinakderanna ti di marubsi a desisionna a “saan a mayalud-od ti panagsursuro dagiti ubbing.”
Immuna a naikeddeng nga iti Agosto 24, 2020 ti panangrugi ti klase. Ngem nagtungpal met laeng nga iti Oktubre 5, 2020 ti inaprobaran ti Presidente a pinal a panangrugi ti napalabas nga School Year.
Ti BE-LCP a Kas Master Plan ti Departamento
Bayat ti panagserra ti School Year 20192020, saan payen a napintas ti pannakaileppas dayta nga School Year ta naideklarar ti Enhanced Community Quarantine (ECQ) iti sibubukel a Luzon idi Marso 16, 2020 ket idi Marso 17, naideklarar nga addan iti state of calamity ti sibubukel a pagilian. Napawilanen dagiti ubbing a sumrek kadagiti eskuela ken nagbalin metten a Work From Home (WFH) ti panagtrabaho dagiti mannursuro idinto nga skeleton workforce dagiti dadduma a saan a mannursuro nga empleado ti Departamento.
Ngem iti dayta a sibubukel a kalgaw (summer), kabayatan ti ECQ nga amammotayo a kas lockdown, saan a naginana dagiti kangatuan a mangimaton iti Departamento. Nagtrabahoda para iti maysa a master document nga am-ammo itan a kas Basic Education-Learning Continuity Plan (BE-LCP).
Ania ti BE-LCP? Segun ken ni Sek. Leonor Magtolis Briones ti DepEd, daytoy ti kangrunaan nga addang ken aramiden ti Departamento tapno makapagtuloy ti panagbasa dagiti ubbing iti laksid dagiti alagaden iti salun-at nga intuyang ti World Health Organization (WHO). Iti pakauna (foreword) ti dokumento, inlanad ni Sek. Briones ti kastoy: “I have always maintained that education must continue, whatever the changes and even dangers we confront now and in the future.” Para kenkuana, awan kano ti makaipawil iti panagtuloy ti panagadal
dagiti ubbing, ania man dagiti panagbalbaliw ken uray ania pay dagiti peggad a sangsanguentayo ita ken iti masakbayan.
Naggapu wenno kontribusion manipud kadagiti nadumaduma a sektor dagiti naipalaon iti daytoy a dokumento. Naisurat laeng daytoy idi maummong dagiti makuna ken pammaliiw dagiti ag-700,000 a tattao a nakipartisipar kadagiti surbey nga inwayat ti Departamento. Naala met ti pammalakad ti Philippine Forum for Inclusive Quality Basic Education wenno Educ Forum ken ti Komite ti Edukasion ti Senado ken ti Kamara.
Nailanad iti daytoy a dokumento dagiti kangrunaan a wagas ti panagsursuro wenno modality a suroten ti Departamento ken kas pagpilian metten dagiti rehion, dibision, ken eskuela, dagiti napalag-an wenno naikabassit a learning competencies wenno adalen, paglaingan ken pagsiriban a naawaganen iti Most Essential Learning Competencies (MELCs), dagiti rekititos wenno masapul a health standards kadagiti eskuela, ken dagiti espesial wenno naidaddaduma nga aktibidad dagiti eskuela a kas iti Brigada Eskwela.
Iti pannakaisagana ti BE-LCP, inamiris ti Departamento dagiti datos ti basic education (pamunganayan nga edukasion) kasta metten dagiti datos ti situasion ti COVID-19 iti pagilian. Tapno maikkan iti naan-anay a panagsagana ti amin, naikeddeng iti immununa a gundaway a manglukat ti klase iti Agosto 24.
Maysa kadagiti nagtalimudokan ti Departamento ti pannakarebisar dagiti Learning Competencies wenno adalen ken paglaingan a nakalanad kadagiti Curriculum Guides iti tunggal asignatura (subject) ken grado (tukad). Gapu iti pannakatakuatda nga adu unay dagitoy nga adalen ken adu pay kadagitoy ti agsusukot wenno agdidinnuplikar, nangiruar ti DepEd iti napalag-an a Most Essential Learning Competencies a maibagay iti situasion a saanen a mapasamak ti kas iti dati nga onsite wenno face-to-face wenno rupanrupa a wagas ti panagadal.
Ibilbilin met daytoy ti pannakaisagana dagiti learning materials a maibagay iti distance learning. Maputar dagiti modules a maiprinta wenno magna iti internet (digital), kasta met dagiti leksion a mabalin a maidanon babaen ti digital a wagas babaen ti synchronous (aggiddan ti mannursuro ken estudiante iti pannakaadal ti leksion wenno material) wenno asynchronous (mabalin a maited ti digital a material ket adalen ti estudiante iti nailatang nga oras; ngarud saan nga aggiddan ti ubing ken mannursuro iti pannakaadal ti material). Kasta met a maisagana dagiti video para iti Educational Television ken audio para iti Radio-Based Instruction.
Para kadagiti mannursuro, nailanad met a masapul ti pannakasanayda iti sidong dagitoy a teknolohia tapno masindadaanda a mangipatungpal iti panagsursuro dagiti ubbing.
Agtultuloy met ti panggep ti Departamento a mangpabileg iti panagtinnulong ti eskuela ken ti komunidad babaen dagiti proyekto a pagtinnulonganda (partnership a proyekto).
Dagiti Datos ti DepEd
Iti pannakaisagana ti BE-LCP, naukkon dagiti datos a pagibasaran kadagiti desision. Addaan ti DepEd iti 30 a milion nga ubbing a serbian. Addaan met iti 900,000 nga empleado ket 800,000 kadagitoy ti direkta a mannursuro. Mainayon met ditoy ti 300,000 a mannursuro kadagiti pribado a pagadalan.
Idi maaramid dayta a dokumento, maysa kadagiti kangrunaan nga inadal ti DepEd ket no ania ti mapasamak no bilang ta adda maaramid a rupanrupa a panagbasa kadagiti pagadalan. Naamiris dagiti datos a mainaig iti pannakayakar ken panagiinnakar iti COVID19 kadagiti ubbing nga agtawen iti 0-16 iti China. Nupay bassit laeng a porsiento ti impeksion kadagiti ubbing, inako ti DepEd a no manglukat dagiti eskuela, makaparnuay la ketdi daytoy iti adu a maimpektaran iti SARS-COV-2. Inadaptar ngarud ti DepEd ti “Closure of Schools / or use of alternative learning modalities” a kas sagudayen Risk Severity Grading and Risk-based Public Health Standards nga impaulog ti Departamento ti Salun-at (DOH).
Gapu iti dayta a pangngeddeng a pannakaipakat ti Alternative Delivery Modes ken iti pannakaituloy latta ti panagbasa dagiti ubbing iti kangitingitan ti pandemia, mairaman met kadagiti kangrunaan a datos ti DepEd ti maipapan iti kapabilidad daytoy a mangipatungpal kadagiti alternatibo a wagas ti panagadal. Maysa kadagiti karit iti daytoy a wagas ti panagadal ti kasasaad ti internet iti pagilian. Iti Global Connectivity Index nga inruar ti Huawei a kadawyan a mangranggo iti 79 a nasion maibasar kadagiti nadumaduma a mangapektar iti kinapardas ti internet a pakairamanan ti ICT Investment, ICT Maturity, ken digital economic performance, maika-9 ti Filipinas ket nabuniagan a kas “Starter” wenno mangrugrugi pay laeng. Iti dayta met laeng a tiempo, mapan laeng a 19 Mbps ti average a bandwidth (pagrukodan iti kinapardas) ti internet iti pagilian. No mausar ti online learning, dakkel la ketdi a mangpilay iti daytoy ti kinakapuy ti internet. Masapul met ti pannakasanay manen dagiti mannursuro a mangyimplementar iti panagklaseda babaen ti online a wagas. Ket admitiren met ti Departamento nga adda dagiti
mannursuro a nakapuy wenno awan ti ammoda maipapan iti ICT. Ken manen, no maipakat ti panangisuro babaen ti online a wagas, parikut latta manen ti internet. (Itoy a Hunio 2021, segun iti speedtest.net, mapanen a 32.84 Mbps ti kapardas ti internet ti Filipinas; maika-75 kadagiti 137 a pagilian a naamiris; kapardasan ti internet ti United Arab Emirates, 193.51 Mbps; maika-137 ti Afghanistan, 7.37 Mbps.)
Maysa pay kadagiti parikut iti daytoy saan a rupanrupa a panagsursuro ti pannakasapul iti pannarabay dagiti nagannak kadagiti annakda, kangrunaanna dagiti adda kadagiti nababa a tukad (early grades). Tapno epektibo dagiti nagannak wenno katulongan wenno dadduma pay nga agserbi a kas learning facilitator, nasken manen ti orientasion ken pannakasanay dagitoy ket sigurado a dakdakkel manen nga aramid daytoy.
Para iti Senior High School, adda dagiti Tracks a kas iti TVL a saan unay nga epektibo ti panagadal iti pagtaengan ta makasapul dagitoy a panagadal kadagiti laboratorio wenno hands-on facilities a masarakan laeng kadagiti eskuela. Iti sabali a pannao, saan a nasamay ti panagbasa iti online ta kadagitoy a track ta kasapulan a maaramat ti metodo a “learning by doing.”
No maipapan iti makuna dagiti maseknan no awatenda ti alternative learning delivery, 46 a porsiento laeng ti nagkuna a sidadaan nga umawat iti daytoy (53 porsiento ti school personnel ti agkuna nga umanamongda, 31 porsiento ti parents/guardians, ken 16 porsiento dagiti agad-adal). Idi madamag no sisasagana dagiti maseknan para iti sangonsango a panagbasa nga addaan iti naiget a health protocols, 66 porsiento kadagiti school personnel, 58 porsiento kadagiti parents/guardians, and 61 a porsiento kadagiti agad-adal ti simmungbat a sisasaganada.
Nalaglag-an a Kurikulum
Masansan a rebisaren ti Departamento ti Edukasion ti kurikulum para iti Basic Education ta kas kunada, nasken daytoy tapno maibagay iti napaspas a panagbaliw ti panawen. Kinapudnona, sakbay ti pandemia, kayat manen ti DepEd a rebisaren ti agdama a kurikulum daytoy a nairugi a naipakat agliman a tawen ti napalabas.
Ngem isu ket la ngaruden ti isasangbay ti pandemia ket nadagdag ngarud ti DepEd a nangpalag-an iti kurikulum. Para iti Tawen Panagbabasa 20202021, immurian ti DepEd dagiti makunkuna a competencies wenno paglaingan wenno rumbeng a masursuro koma dagiti estudiante tapno mapalag-an ti isuro dagiti mannursuro ken adalen dagiti estudiante. Tangay saanen a kas iti dati nga adda dagiti ubbing iti eskuela ken agsursuroda iti bukodda a kanito, rumbeng laeng a maikabassit dagiti adalenda. Iti dati a K-12 Curriculum Guides, addaan iti 14,175 a competencies wenno masapul nga adalen a paglaingan. Iti Most Essential Learning Competencies, addaan laengen iti 5,869 a competencies. Naikabassit ngarud daytoy iti 60% iti dati a kaadu daytoy.
Learning Delivery Modalities Course
Maysa kadagiti inaramid ti DepEd babaen ti sangana a National Educators’ Academy of the Philippines wenno NEAP ti maysa kurso a panagsanay a naawagan iti LDM Course wenno Learning Delivery Modality Course. Dua a kurso daytoy, ti LDM 1 a para kadagiti administrador ken superbisor, ken ti LDM 2 a mismo a para kadagiti mannnursuro babaen met laeng ti panangtarabay dagiti superbisor ken dagiti school heads.
Iti LDM 1 a kurso, nayadal kadagiti mangidadaulo iti eskuela no ania dagiti nagduduma a wagas ti pannakaidanon ti adal a kas iti printed modular distance learning wenno pannakausar ti nakaprinta a modiul a pisikal a maidanon ken maisubli; digital modular distance learning a pakausaran ti elektroniko a kopia dagiti modiul ken maideliber ken maisumite babaen ti internet; ti online distance learning a synchronous wenno asynchronous; ti educational TV a pakausaran dagiti mai-broadcast iti telebision a leksion; ti RBI wenno radio-based instruction a wagas a pannakaidanon ti leksion babaen ti radio; ti home-based learning a masapul ti kualipikado a tutor ti ubing; ken ti blended modalities a mabalin a kombinasion ti ania man kadagitoy.
Naisuro met kadagiti school heads no kasano ti panangpilida iti modality a pakaibilangan dagiti estudiante babaen dagiti datos a maalada. Malaksid
iti daytoy, nayadal met kadakuada no kasano ti mang-assess iti kinasagana ti eskuelada a mangisayangkat kadagiti learning modalities babaen ti panangamirisda no nakasagana met laengen wenno saan dagiti ubbing, dagiti nagannak, dagiti mannursuro, dagiti material a pangisuro. Ania man ti natakuatanda kadagitoy a panagamirisda, naisuroda a mangaramid iti plano no kasano a masolbarda dagitoy a panagkurkurang. Kamaudiananna, naisuro kadakuada no kasano ti mang-supervise ken mangted iti technical assistance kadagiti mannursuro. Kamaudianna, adda met ti pasetna a monitoring and evaluation iti pannakapakat ti panagsursuro iti wagas ti alternative delivery mode.
Iti LDM 2 a naisangrat para kadagiti mannursuro, nayadal no kasano a naimurian dagiti learning competencies ken no kasano ti panagputarda itan kadagiti objectives ti leksion, no kasano ti mangaramid kadagiti lesson plans, linawas nga outline dagiti adalen wenno weekly home learning plan, plano a maipakat no bilang agpaltar ti ubing wenno individual monitoring plan. Naisuroda met no kasano nga ipakatda ti learning assessment wenno panangtingiting iti naadal ti ubing.
Babaen dagitoy dua a kurso nga insayangkat ti NEAP kadagiti amin a kameng ti ahensia, naisagana ti DepEd dagiti tattaona a mangyimplementar iti BE-LCP.
Tapno ad-adda pay a nalawag ti kayat a mapasamak ti Departamento, nabagaan met nga amin a rehion, dibision ken tunggal eskuela a mangaramid iti kabukbukodanna a learning continuity plan.
Ania ti Inaramid ti DepEd Central?
Malaksid iti panangaramidna iti master document nga isu ti BE-LCP ken iti panangisayangkatna iti nasaknap a pannakasanay dagiti mannursuro ken nonteaching a personnel-na babaen ti LDM 1 ken LDM 2 nga insayangkat ti sangana a NEAP, dakkel a nagparikutan ti DepEd Central dagiti modiul ken dadduma pay a ramit a pangisuro.
Idi Mayo 2020, naibunongen kadagiti rehion dagiti asignatura wenno suheto (subjects) ken competencies a rumbeng a yaramidanda kadagiti modiul. Nabuangay metten dagiti aw-awaganda iti Quality Assurance Team wenno dagiti mangtasar ken mangatur/mangpasayaat kadagiti modiul.
Naibando metten ken naawis dagiti mannursuro nga agkameng iti DepEd Commons, ti dakkel a libraria ti DepEd iti cloud, a pakaidulinan ken pakaalaan kadagiti pangisuro a material nga inaramid dagiti mannursuro. Sabali laeng ditoy ti LRMDS wenno Learning Resource Management and Delivery System a nabayag metten nga impasdek ti DepEd.
Malaksid kadagiti modiul, pinanggep met ti DepEd ti nangparnuay kadagiti video a pangisuro a maiburay iti sapasap a pagilian babaen ti ETUlay a kas online tutorial a platform ti DepEd. Maysa daytoy a wagas a pangtulong kadagiti ubbing, nagannak, ken mannursuro a mangadal iti leksion. Maiwaras met dagitoy a video iti IBC-13 ken Solar Learning kasta met iti Cignal, G-Sat, GMAAffordabox ken BEAM TV.
Sakbay daytoy, napilin dagiti ETV presenters, scriptwriters, ken technical team manipud kadagiti
mannursuro iti sapasap a pagilian ket sinanay ida dagiti TV ken broadcast personalities ti pagilian tapno sisasagana dagitoy nga agaramid kadagiti video presentations dagiti leksion.
Dagiti Dibision ken Eskuela
Kalpasan a naipaulog ti BE-LCP ken kalpasan ti LDM Course, naipaiman kadagiti rehion, dibision, ken eskuela no kasano a yimplementarda daytoy iti lokalidadda. Tangay maysa a baro a situasion ti sangsanguenda, naikkanda iti wayawaya a mangpanunot no kasano a mayimplementarda ti kalikagum ti DepEd iti bukoddda a masakupan. Maysamaysa ngarud nagplano ken nangaramid kadagiti programa a makatulong a mangyimplementar iti panagbasa iti daytoy panawen nga awawagantayo iti “New Normal.”
Kas pagarigan ti Schools Division ti Laoag City iti panangipangulo ni Schools Division Superintendent Mrs. Vilma D. Eda, maysa kadagiti impangrunada ti pannakatarabay dagiti ubbing kadagiti leksionda. Maysa a napintas nga inaramidda ti maysa a virtual a tutorial nga adda dagiti boluntario a tutor a mangisuro kadagiti ubbing iti man internet wenno offline. Libre daytoy a panag-tutor. Inawaganda daytoy a programada iti ROOM 101.
Maseknan met ti Dibision ti Laoag City iti pannakapaadda wenno pannakapapardas ti internet connection ket nayusuat ti fund drive a naawagan iti imSAFEnow (Investing and Mobilizing Support for Accessible and Future-Ready Education). Nakaur-or daytoy a programa iti PHP1,066,327.37 a para iti pannakapapigsa ti internet babaen ti VSAT iti Bacsil ES, Balacad ES, ken Calayab ES.
Tapno ad-adda pay a matarabay dagiti ubbing ken nagannak ken maammuan dagiti parikutda, nangisayangkat met ti SDO-Laoag City iti HOPELine 24/7, maysa a communication hotline para iti guidance and counselling ken emotional support. Tapno mapaadda met dagiti gadgets, adda met ti Share-a-Spare Plus a donation drive para iti pannakaidonar dagiti pre-loved wenno usado a gadgets ken equipment a mabalin a maaramat iti panagadal dagiti ubbing. Babaen daytoy a programa, adda 154 nga ubbing ti naikkan iti gadget ken 53 ti naikkan iti load.
Nai-relaunch met ti DWAT 93.5 FM a masarakan iti Ilocos Norte College of Arts and Trades ket ditoy ti nakaipatangatangan dagiti RBI a leksion ken dagiti adbokasia ti Division babaen ti Superintendent’s Hour, ALIVE/ Madrasah Segment ken ditoy metten ti pakaipatangatangan ti programa a mangsupsuportar iti MTB-MLE, ti Lingguistika Ilokana 101 a timtimonen ‘toy nagsurat a kaduana dagiti mannurat iti Ilocos Norte a da Mario T. Tejada ken Eliezer A. Erice.
Malaksid iti radio broadcast, amin a leksion iti DWAT, mai-broadcast
met iti Streamtech Ilocos, iti FB Live page ti SDO Laoag City, ken iti YouTube. Adda pay TeleKasyon ken RadyoKasyon a programa ti Dibision iti Radyo Filipinas, Streamtech, ken Skycable. Aganay a 2,539 nga RTVBI a material ti nai-broadcast iti Streamtech ken Skycable idinto a 240 met nga RTVI a leksion ti naibroadcast iti Radyo Filipinas.
Nangyempleo met ti SDO Laoag City iti dua a learning facilitators tapno matulongan ti 76 a Muslim nga ubbing ken 11 a dependent nga agad-adal. Timmulong met ti City Government of Laoag iti panagibunong iti module, pannakaited ti 63 a laptop, 304 a tablet, 5 a copier, ken adu a printing supplies ken materials. No sumadaen, agbalor amin iti PHP22,163,082.39 ti naitulong dagiti nagduduma a sektor iti SDO Laoag City para iti panagadal dagiti ubbing.
Adda met kabukbukodan a wagas ti Schools Division of Ilocos Norte iti babaen ni Schools Division Superintendent Dr. Joann A. Corpuz. Kas pagarigan, adda binulan a panagpapatang dagiti school heads kadagiti distrito, iti man elementaria ken sekundaria, tapno kitaenda dagiti parikut ken pakaseknan iti panagadal dagiti ubbing ken ikkanda iti umno a solusion dagitoy. Inawaganda daytoy iti TIC-TOC wenno Transforming Issues And Concerns Into TeachingLearning Opportunities In The Community.
Maysa pay a programa ti Schools Division of Ilocos Norte ti PROJECT TRACE wenno Teachers’ Redefining Avenues Of Their Commitment To Education a pangipeksaan dagiti mannursuro kadagiti parikut ken pakaseknanda para iti pannakapasayaat ti panangisuroda. Saan met a nabaybay-an dagiti nagannak nga addaan kadagiti pakaseknan ta adda met ti Project APORS wenno Association of Parents through an Open Response System a pakadakamatan met dagiti napateg a kontribusionda para iti panagbasa dagiti annakda kabayatan ti pandemia. Kangrunaanna, adda met programa ti Dibision a mismo a pannakiuman kadagiti serserbianna nga ubbing babaen ti