Balitok a Medalia ti Inyawidna iti Filipinas
Iti umuna a gundaway, iti uneg ti 97 a tawen sipud pannakisalsalip ti Filipinas iti Olimpiada, inyawid ‘toy balasang a taga-Zamboanga ti ar-arapaapen ti pagilian a balitok a medalia.
Balitok a Medalia ti Inyawidna iti Filipinas
KALPASAN ti pannakatokar ti nailian a kanta ti Kazakhstan ken ti People’s Republic of China, kas pangiwaragawag iti panangabak dagiti atleta a nangyalat iti maikatlo ken maikadua a puesto (bronse ken plata) iti Women’s Weightlifting, iti kategoria a 55 a kilogramo, iti Tokyo Olympics idi Hulio 26, naisaruno a natokar ti “Lupang Hinirang,” ti nailian a kanta ti Filipinas a 53 a segundo iti klabe de G ken agkompas iti 120 iti uneg ti maysa a minuto.
Nalamiis ti apiras ti pul-oy iti kabesera ti Japan— 25.3°Celsius—ngem iti dayta a kanito, nabara la ketdi ti umag-agibas a pul-oy iti Olympic Podium iti Tokyo kadagiti nangabak a bumabagkat a babbai nga agarup agpapada nga agdagsen iti 55 a kilo.
Iti podium, nakatakder da Zulfiya Chinshanlo ti Kazakhstan, pambato ti pagilianna iti 2012 London Olympics (bronze medalist), Liao Qiuyun ti Tsina, paborito ti adu ken world record holder (silver medalist), ken Hidilyn Diaz ti Filipinas nga adda iti kangatuan a
tukad ti podium (gold medalist).
Idi matokar ti “Lupang Hinirang,” dagus a nagsaludo ni Diaz, masansan nga aw-awaganda laeng iti “HD”— pangyababaan iti naganna, ngem mabalin a kunatayo iti Ingles: Hard Work and Determination; iti Ilokano, mabalintayo met a kuna: Husto a Disiplina—maysa a sarhento ti Philippine Air Force, sa dinanggayanna ti tokar iti panangikantana: “Bayang magiliw/ Perlas ng Silanganan/ Alab ng puso/ Sa dibdib mo’y buhay...//
Bayat a maipangpangato ti wagayway ti Filipinas, nagaruyot ti luana a nangkemmeg kadagiti kanito a naikuskuspil, nalalais, napabpabasol, nagrigrigat.
Maikadua laeng ti nagun-odna iti Rio de Janeiro Olympics idi 2016 iti kategoria a 53 a kilogramo a nangbagkatanna iti 200 a kilogramo. Ngem itan, iti maikapat nga iseserrekna iti Olimpiada, intag-ay ni Hidilyn ti nagtitipon a 224 kilogramo, maysa a rekord iti Olympics para kadagiti babbai nga agdagsen iti 55 a kilogramo wenno 121 a libra.
“Agtawenakon iti 30 ket impagarupko no saankon a kabaelan, ket nasdaawak ta kabaelak met gayam,” kinuna ni Hidilyn kalpasan ti salip.
Ni Liao Qiuyun, agtawen iti 26, ti nangala iti plata kalpasan ti panangitag-ayna iti 223 kilo, maysa a kilo laeng ti babbabaanna ngem iti 224 a kilo a binagkat ni Hidilyn. Ni Zulfiya Chinshanlo ti nangyawid iti bronse babaen ti naitag-ayna a 213 kg. Karamrambakna ti maika28 a panagkasangayna maysa nga aldaw sakbay ti laban.
Iti dayta nga aldaw a panangabak ni Hidilyn, kalkalpas la unay met ti panangdengngeg ti Filipinas iti State of the Nation Address ni Presidente Rodrigo Duterte, ti maudi a SONA ti Presidente iti innem a tawen a panagtakemna.
Nadumaduma ti reaksion dagiti dimngeg iti Presidente.
Ngem dagus a nagbalin a maymaysa ti reaksion dagiti umili ken arigna nabriat ti langit iti batog ti Filipinas manipud iti Batanes agingga iti Tawi-Tawi iti riaw ken ikkisda idi makitada iti telebision ti madama nga agsalsaludo ken agkankanta: ni Hidilyn, ti umuna nga atleta manipud iti Filipinas a nakayukkoran ti balitok a medalia manipud pay idi 1924, 97 a tawenen ti napalabas, a damo a pannakibalubal ti Filipinas iti Olimpiada.
Malaksid ken ni Hidilyn a nangyawid iti plata iti Rio Olympics (ti Olimpiada a nangsaruno iti 2020 Tokyo Olympics), inyawid pay da Nesthy Petacio (women’s featherweight, 54-57 kg) ken Carlo Paalam (men’s flyweight) ti plata a medalia iti met laeng 2020 Tokyo Olympics (adda pay dua a Filipino nga immun-una a nangyawid iti plata: Anthony Villanueva (boxing, men’s featherweight, 1964 Tokyo Olympics), ken Mansueto Velasco Jr. (1996 Summer Olympics, Atlanta, USA).
Iti met laeng 2020 Tokyo Olympics a nakayawid iti bronse ni Eumir Marcial (middleweight category). Sakbayna, addan innem a nangyawid iti bronse: Teofilo Yldefonso (swimming, men’s 200 meter breaststroke,
1928, Amsterdam) ken (swimming, men’s 200 meter breaststroke, 1932, Los Angeles); Simeon Toribio (athletics, men’s high jump, 1928, Amsterdam); ken Jose Villanueva (boxing, men’s bantamweight, 1928, Amsterdam); Miguel White (athletics, men’s 400 meter hurdles, 1936, Berlin, Germany); Leoldo Serantes (boxing, men’s light flyweight, 1988, Seoul); ken Roel Velasco (men’s light flyweight, 1992, Barcelona).
Opisial a nagserra ti 2020 Tokyo Olympics idi Agosto 8 kalpasan ti pannakalukat daytoy idi Hulio 23 para iti 339 nga events ti 33 nga ay-ayam a nagsasalipan dagiti atleta manipud iti 206 a pagilian. Maangay koma daytoy idi Hulio 24 agingga iti Agosto 9 itay napan a tawen ngem nayalud-od iti tawen 2021 gapu iti pandemia. Nupay kasta, napagtalinaed ti naganna a 2020 Tokyo Olympics
gapu ta us-usarenen dagiti negosio ti logo a “2020” kadagiti produktoda.
NAWATIWAT ti dana a dinaliasat ni Hidilyn—di naikankano idi iti Olimpiada idiay Beijing ken London—tapno laeng magun-odna ti arapaapna a makayawid iti balitok para iti pagilianna.
Idi plata (silver) laeng ti naalana ‘diay Rio iti maikatlo a gundaway a nakilaban, timmangken ti karit kenkuana idi nangngegna dagiti nagkunkuna “Laos ka na, wala ka na, hindi mo na kaya!” Agtawen idi iti 25.
Adda pay daydi gundaway nga agkasapulan unay iti tulong pinansial para iti panagsagsaganana a mapan makibalubal iti 2020 Tokyo Olympics isu nga impaskilna iti social media: “Is it okay to ask sponsorship sa mga private companies towards Tokyo 2020? Hirap na hirap na ko, I need financial support. Sa tingin niyo okay lang kaya, nahihiya kasi ako pero try ko kapalan mukha ko para sa minimithi kong pangarap para sa atin bansa na maiuwi ang Gold Medal sa Olympics.”
Adu dagiti nang-bash (nanglais) kenkuana ta kunada a saan la ketdi nga agkurkurang ti tulong a maipapaay kenkuana.
Kas pagsagsaganana a makibalubal iti Tokyo Olympics, napan nagsanay iti Malaysia para iti 2020 Asian Weightlifting Championships iti Tashkent, Uzbekistan a maangay koma iti Abril 18-25, 2020 ken iti 2020 Tokyo Olympics a maangay koma iti Hulio 24-Agosto 9, 2020 ngem gapu iti pandemia, naisanud ti AWC iti Abril 16-25, 2021 ken naisanud met ti Tokyo Olympics iti Hulio 23Agosto 8, 2021.
Gapu met iti pandemia, nalakon la ket ngarud ni Hidilyn iti Malaysia. Saanen a nakapan iti Peru para iti qualifying event ti Tokyo Olympics. Maikapat laeng met a puesto ti nagun-odna idiay Uzbekistan idinto a nagkampeon ni Liao Qiuyun ti China a kinasango manen ni Hidilyn iti Tokyo Olympics. Manipud met iti Uzbekistan, saanen a nagpa-Filipinas ni Hidilyn; nagsubli iti Malaysia a pagsanayanna, ta kas kuna ni Samahang Weightlifter ng Pilipinas president Monico Puentevella, ad-adda a maitalimudok ditoy ni Hidilyn ti panagensayona ta adunto ti pakasingaanna no agsubli iti Zamboanga wenno iti Manila. Iti met laengen Malaysia ti nagrubuatanna a nagpa-Tokyo.
Saan ketdi a binaybay-an dagiti adu nga organisasion ken tao ni Hidilyn a nangmantener iti pammatida kenkuana, kas iti MVP Sports Foundation, Philippine Sports Commission, ken ti Philippine Air Force.
Maibilang pay ditoy dagiti adda iti Team HD, kas kada head coach Gao Kaiwen a taga-Tsina, strength and conditioning coach Julius Naranjo, psychologist Dr. Karen Trinidad, ken sports nutritionist Jeaneth Aro.
Sadiay siudad ti Malacca, Malaysia, 2,258 kilometro ti kaadayona iti laud nga abagatan ti Zamboanga, bayat ti pannakalakonna gapu iti pandemia ken panagserra dagiti gym a pagsanayanna koma, inan-anusan ni Hidilyn ti nagsanay babaen ti panagassiwna kadagiti plastik a galon a napno iti danum wenno kadagiti duffel bag a kargaanna iti nadadagsen a banag.