Umno a Panangtaripato Kadagiti Bunubon a Kamatis
No nasalun-at dagiti aramaten a bunubon wenno semilia, dakdakkel met laeng ti gundaway a dumakkel a nasayaat dagiti mula.
NAPATEG ti umno a wagas ti panagbunubon wenno panagsemilia iti kamatis tapno napimpintas met laeng ti panagdakkel dagiti mulam a kamatis.
Panagbunubon iti
Plot
Mangpili iti napintas a lugar iti patad—daytay main-initan, adda asideg a pangalaan iti danum, saan a malaylayus, ken addaan iti salikda no umagibas ti napigsa nga angin.
Pagsublaten nga araduen ken suyoden ti daga agingga a pumukray. Para iti sangaektaria a pagmulaan, mangaramid iti plot nga agatiddog iti 1 x 10 a metro ken naipangato bassit iti 15 a sentimetro. Simpaen ken papinuen ti daga tapno maikkat dagiti ruot ken batbato a nailaok iti pagbunubonan.
Babasaen ti plot iti fungicide solution wenno sibugan daytoy iti agburburek a danum tapno matay dagiti bukel ti ruot ken dagiti namnamaen a bakteria wenno bayrus a nagumok iti daga. No saan, ap-apan iti garami wenno taep sa puoran. Pabaawan santo ikkaten dagiti saan a napuoran a garami wenno taep ken dagiti sobra a dapo.
Yuper dagiti bukel iti nadalus a danum iti agpatnag sakbay nga ibunubon iti nabasa a plot. Inton iwaris dagiti bukel, karkuluen ti lima a bukel iti kada sentimetro wenno 10 a gramo ti kada metro kuadrado.
Panagbunubon iti Tray
Adut’ pagsayaatan ti panagpatubo iti bukel kadagiti plastik a tray. Malaksid a bassit laeng ti kasapulan a bin-i, aggigiddan pay ti panagtubo dagiti bukel, ken maliklikan ti panaglaylay wenno pannakatayda no yakar dagitoy iti talon.
Kangrunaanna, makainut iti gastos iti tangdan dagiti trabahador no kasta nga agkissayda kadagiti bunubon, aggaik iti ruot, agsibug, ken agisprey iti pestisidio.
Isagana ti daga nga ikarga iti tray. Paglalaoken ti saggaysa a parte ti compost, uring wenno dapo ti taep, ken gagangay ti klasena a daga. Sibugan iti agburburek a danum ti daga sakbay a paglalaoken dagiti sabali pay a ramen. Kalpasanna, ikarga ti templa kadagiti abut ti tray sa sedseden. Nasken nga umdas ti kaadu ti daga iti abut dagiti tray tapno makaanay a mangsustento iti kasapulan a sustansia ti mula sakbay a yakar dagitoy iti talon.
Sakbay nga ibunubon dagiti bukel, yuper dagitoy iti nadalus a danum iti agpatnag. Mabalin a dagus nga ibunubon dagitoy wenno ipamaga nga umuna. Maysa a bukel ti ilumlom iti kada abut ti tray iti kauneg a 0.5 cm. Apagapaman a gaburan iti daga ken bisibisan dagiti bukel kalpasan a naitukitda.
Panangtaripato Kadagiti Bunubon Wenno Semilia
Linongan dagiti bunubon tapno masaluadanda kontra iti sobra a pudot ti init ken tudo. Mabalin nga aramaten a linong ti plastik, pan-aw, wenno bulong ti niog.
Mangipatakder iti linong nga addan iti rukod a 120 cm a kangato iti pasetna iti daya ken 60 a cm a kangato iti pasetna iti laud. Nasken daytoy tapno saan unay a mapudotan dagiti bunubon inton mangrugi nga agmatuon agingga iti agligsay ti init iti malem.
Binigat a bisibisan dagiti bunubon tapno dida malaylay. Kasapulan dagiti bunubon ti umdas a dam-eg ti daga, ngem saan a sobsobraan ti panangsibug tapno saanda nga agdeppes.
Ikkan dagiti bunubon iti pangsupusop nga abono a kas pagrugian a sustansiada inton 10 nga aldaw kalpasan ti panagtuboda. Umdasen ti maysa a kutsara nga urea (45-0-0) wenno maysa a kutsara nga ammonium sulfate (21-0-0) sa runawen dagitoy iti 4 a litro a danum. Dagus a bisibisan dagiti bunubon kalpasan ti panagabono tapno saan a masinit dagiti bulongda.
Makalawas sakbay a yakar dagiti palakay iti talon, in-inut nga ipainit dagitoy ken di unay sibsibugan tapno tumibkerda. Iti umuna nga aldaw, ipainit dagiti bunubon agingga iti alas dies ti bigat santo inaldaw nga ibaybayag ti pannakainitna agingga a makaandurda iti pudot init iti unos ti agmalem. In-inuten a kissayan ti kaadu ti isibug a danum ken ti daras a panagsibug tapno umalisto ti panagtangkenda sakbay a mayakarda iti talon.
Iti sabali a bangir, dagitoy ti haybrid a barayti ti kamatis a napintas nga imula iti patad nga irekrekomendar ti Department of Agriculture iti Region 1 (DA-1): Diamante F1, Marimar F1, Maxima F1, Apollo White, Swerti F1, Atlas F1, Antares F1, Athena F1, Rocky F1, Improved Pope, Super Pope, ken Maguilas.
No dagitoy ti usaren, umdasen ti 50 agingga iti 100 a bukel iti kada metro a linia wenno 150 agingga iti 200 a gramo a bukel iti kada ektaria.—O