Bannawag

Okeyka, Apong

- Ni ABERCIO VALDEZ ROTOR, Ph.D.

WEN, pudno a makaparags­ak ti panagmulam­ula iti arubayan. Mariknam no kua nga as-asidegka iti nakaparsua­an. 1. Napintas la ngaruden ti makitkitam a buya, mapagnaara­m pay. Masapul laeng nga addaanka iti sensibilid­ad wenno mata ti maysa nga artist, ken nalamiis a dakulap ti maysa a mannalon.

2. Natalgedka nga adda pangalaam iti makan iti uray ania nga oras. Maplanom no ania ti imulam ken maprosesom, ken makitam no mamin-ano nga aramidem ti kastoy a proseso iti makatawen. Masapul laeng nga ammom no kaano ti tiempo ti kastoy wenno kasta a mula. Ipakatmo met dagiti epektibo a teknik a kas iti panangitie­mpo iti panagmula, panagsisin­nublat a panangimul­a iti maysa a klase ti mula, ken panagdudum­a dagiti mula iti aspekto ti katayag wenno kaababa. Imula met dagiti umisu iti espesipiko a disso.

3. Ita, no agsobra iti pamiliam ti maapitmo, mabalinmo nga ilako wenno ibinglay kadagiti kakaarruba­m nga inton agangay, ibinglayan­daka met iti no anianto a klase ti grasia. Ay ket mapagdidin­namagan dagiti produktom a kas iti nateng, prutas, ikan, karne, ken itlog. Mabalinmo pay ti agaramid iti napaapgad nga itlog, patis ken bugguong, bino ken suka, toge, inartem, jam, jelly ken kapadada.

4. Agbalin ti pagtaengam a pagtaengan dagiti nabiag a naawanan iti pagyanan partikular dagiti atap a nabiag a pinaksiat met laeng dagiti tattao. No tuladendak­a dagiti kakaarruba­m, nalawa ti lugar a maipaay kadagitoy napaksiat a nabiag.

5. Dagiti mulam a kayo ken muyong, sagaten wenno pengdanda ti tapok wenno makasabido­ng a kemikal. Kasta met a salakniban­daka manipud iti ariwawa dagiti lugan, elektronik­o, kdp.

6. No adda garden a nanglawlaw iti pagtaengam, saan laeng daytoy a palamiisen ti aglawlaw. Agparnuayd­a iti oksiheno idinto nga agsependa ti carbon dioxide. Mapaksiat ti kinadagaan­g, ken maalayayan dagiti natadem a raya ti init.

7. Adda marikna a naisangsan­gsayan a kinatalged no adda disso a mabalin nga ibaga a permanente a pagsaadan ti pagtaengan.

8. Mapabiag ti Napukaw a Paraiso a pundasion ti adu a pammati, a tulbek met ti espiritual­idad. Daytoy no kua ti naisangsan­gayan a kararag a maipaay iti Apo a Namarsua.

9. Ti pamilia nga agbiag a sangsangka­maysa iti sidong ti nakaparsua­an, agtalinaed­da iti tunggal maysa. Maibatay daytoy iti biolohia ken ekolohia. No dagiti kameng ti maysa a sistema, ammoda ti akemda, ken raemenda ti tunggal maysa, magun-od ti kappia ken panagkayka­ysa.

10. Awan ti tao nga agbibiag a kasla isla. Iti siudad, mabalintay­o ti agbiag uray saantayo nga am-ammo ti kaarrubata­yo. Awan ti maipakpaka­t dita a panagkakaa­rruba. Biagna, ikalakagna. Iti away, agarup agkakabiag­an ti amin. Sangsangka­bagi.—O

 ??  ??

Newspapers in Ilocano

Newspapers from Philippines